[ ]
Πρόσφατες Αναρτήσεις
By STEVENIKO | Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 2011 | Posted in | With 0 comments
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ στο χώρο της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα, χρόνια τώρα, απέχει πολύ από αυτήν που πρέπει να επικρατεί σε ένα ευνομούμενο κράτος.
Οι καθυστερήσεις στην έκδοση των αποφάσεων έχουν ξεπεράσει κάθε όριο και ουσιαστικά οδηγούν στην αρνησιδικία, όπως έχουν παραδεχτεί καθηγητές Νομικών Σχολών, δικηγόροι, ακόμη και οι Ενώσεις των ίδιων των δικαστών.

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει καθορίσει ως ανώτατο όριο εκδίκασης των υποθέσεων, σε κάθε βαθμό, τα τρία χρόνια. Ομως στην Ελλάδα παραβιάζεται....
συστηματικά, όπως μαρτυρούν τα επίσημα στοιχεία.

ΜΟΝΟ στο Συμβούλιο της Επικρατείας οι υποθέσεις που εκκρεμούν ξεπερνούν τις 30.000. Το ανώτατο δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να εκδικάσει περίπου 6.000 υποθέσεις το χρόνο, γεγονός που σημαίνει ότι απαιτούνται πέντε και πλέον χρόνια για να τις φέρει σε πέρας. Εν τω μεταξύ, κάθε χρόνο κατατίθενται περίπου 8.000 νέες αιτήσεις, οπότε καθένας αντιλαμβάνεται ότι το αδιέξοδο είναι δεδομένο.

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ αυτή, προφανώς, αποβαίνει σε βάρος πρωτίστως των αδύναμων πολιτών, οι οποίοι περιμένουν επί χρόνια να δικαιωθούν, ιδιαίτερα στην αντιδικία τους με ισχυρούς. Και η δικαίωση αυτή δεν έρχεται ή μπορεί να έρθει όταν ο ενδιαφερόμενος δεν υπάρχει πλέον στη ζωή. Ναι, ακόμη και τέτοιες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί.

ΟΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ που παρουσιάζονται στο σημερινό (χθεσινό) ρεπορτάζ της «Ε» είναι κάτι περισσότερο από χαρακτηριστικές. Το 1999, στο μεγάλο σεισμό που έπληξε την Αθήνα, κατέρρευσε το πασίγνωστο πλέον κτήριο της «Ρικομέξ», στα ερείπια του οποίου βρήκαν τραγικό θάνατο πολλοί άνθρωποι. Δώδεκα χρόνια μετά, οι συγγενείς τους δεν έχουν ακόμη καταφέρει να εισπράξουν τις αποζημιώσεις που τους έχουν επιδικάσει τα δικαστήρια είτε για τη διατροφή των παιδιών που έμειναν ορφανά είτε για ψυχική οδύνη από το χαμό των ανθρώπων τους.
ΟΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ οφείλονται εν μέρει και στις συνεχείς παρεμβάσεις τραπεζών, οι οποίες διεκδικούν να εισπράξουν κατά προτεραιότητα όσα τους όφειλε η επιχείρηση που πτώχευσε. Την ίδια απαίτηση πρόβαλαν το Δημόσιο, το ΙΚΑ κ.λπ. Ετσι, όμως, δεν θα έμενε τίποτα για τους συγγενείς των θυμάτων.

ΠΡΟΣ τιμήν τους οι δικαστές, σε όλους τους βαθμούς, δικαίωσαν τους συγγενείς των θυμάτων, αναγνωρίζοντας ότι θα πληγεί το περί δικαίου αίσθημα, αν η τράπεζα καταφέρει να εκμηδενίσει τις απαιτήσεις των συγγενών, ώστε να ικανοποιηθούν μόνο οι δικές της. Απόφαση καίρια, που αποδίδει δικαιοσύνη. Που δεν δικαιώνει μόνο τον ισχυρό, που θέτει και τον αδύναμο τουλάχιστον σε ίση μοίρα.

ΟΜΩΣ, ακόμη και αυτές οι σημαντικές αποφάσεις δεν έχουν επιφέρει το δίκαιο αποτέλεσμα για τους συγγενείς των θυμάτων. Με απανωτές προσφυγές, η τράπεζα έχει καταφέρει να μπλοκάρει την καταβολή των αποζημιώσεων. Η υπόθεση εκκρεμεί ακόμη στον Αρειο Πάγο.
ΑΥΤΟ είναι ένα από τα χιλιάδες παραδείγματα που επιβεβαιώνουν ότι ουσιαστικά δεν απονέμεται δικαιοσύνη στην Ελλάδα. Το υπουργείο Δικαιοσύνης και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς (δικαστές, δικηγόροι, Νομικές Σχολές) έχουν την ευθύνη να θέσουν τέρμα στην απαράδεκτη αυτή κατάσταση.

hassapis-peter
By STEVENIKO | | Posted in | With 0 comments
Του Αντόνιο Γκράμσι




«Μισώ τους αδιάφορους. Πιστεύω ότι το να ζεις σημαίνει να εντάσσεσαι κάπου. Όποιος ζει πραγματικά δεν μπορεί να μην είναι πολίτης και ενταγμένος. Η αδιαφορία είναι αβουλία, είναι παρασιτισμός, είναι δειλία, δεν είναι ζωή. Γι’ αυτό μισώ τους αδιάφορους.

Η αδιαφορία είναι το νεκρό βάρος της ιστορίας. Η αδιαφορία δρα δυνατά πάνω στην ιστορία. Δρα παθητικά, αλλά δρα. Είναι η μοιρολατρία. Είναι αυτό που δεν μπορείς να υπολογίσεις. Είναι αυτό που διαταράσσει τα προγράμματα, που ανατρέπει τα σχέδια που έχουν κατασκευαστεί με τον καλύτερο τρόπο. Είναι η κτηνώδης ύλη που πνίγει την ευφυΐα. Αυτό που συμβαίνει, το κακό που πέφτει πάνω σε όλους, συμβαίνει γιατί η μάζα των ανθρώπων απαρνείται τη βούλησή της, αφήνει να εκδίδονται νόμοι που μόνο η εξέγερση θα μπορέσει να καταργήσει, αφήνει να ανέβουν στην εξουσία άνθρωποι που μόνο μια ανταρσία θα μπορέσει να ανατρέψει.

Μέσα στη σκόπιμη απουσία και στην αδιαφορία λίγα χέρια, που δεν επιτηρούνται από κανέναν έλεγχο, υφαίνουν τον ιστό της συλλογικής ζωής, και η μάζα είναι σε άγνοια, γιατί δεν ανησυχεί. Φαίνεται λοιπόν σαν η μοίρα να συμπαρασύρει τους πάντες και τα πάντα, φαίνεται σαν η ιστορία να μην είναι τίποτε άλλο από ένα τεράστιο φυσικό φαινόμενο, μια έκρηξη ηφαιστείου, ένας σεισμός όπου όλοι είναι θύματα, αυτοί που τον θέλησαν κι αυτοί που δεν τον θέλησαν, αυτοί που γνώριζαν κι αυτοί που δεν γνώριζαν, αυτοί που ήταν δραστήριοι κι αυτοί που αδιαφορούσαν. Κάποιοι κλαψουρίζουν αξιοθρήνητα, άλλοι βλαστημάνε χυδαία, αλλά κανείς ή λίγοι αναρωτιούνται: αν είχα κάνει κι εγώ το χρέος μου, αν είχα προσπαθήσει να επιβάλλω τη βούλησή μου, θα συνέβαινε αυτό που συνέβη;

Μισώ τους αδιάφορους και γι’ αυτό: γιατί με ενοχλεί το κλαψούρισμά τους, κλαψούρισμα αιωνίων αθώων. Ζητώ να μου δώσει λογαριασμό ο καθένας απ’ αυτούς με ποιον τρόπο έφερε σε πέρας το καθήκον που του έθεσε και του θέτει καθημερινά η ζωή, γι’ αυτό που έκανε και ειδικά γι’ αυτό που δεν έκανε. Και νιώθω ότι μπορώ να είμαι αδυσώπητος, ότι δεν μπορώ να χαλαλίσω τον οίκτο μου, ότι δεν μπορώ να μοιραστώ μαζί τους τα δάκρυά μου.

Είμαι ενταγμένος, ζω, νιώθω ότι στις συνειδήσεις του χώρου μου ήδη πάλλεται η δραστηριότητα της μελλοντικής πόλης, που ο χώρος μου χτίζει. Και μέσα σ’ αυτήν την πόλη η κοινωνική αλυσίδα δεν βαραίνει τους λίγους, μέσα σ’ αυτήν κάθε συμβάν δεν οφείλεται στην τύχη, στη μοίρα, μα είναι ευφυές έργο των πολιτών. Δεν υπάρχει μέσα σ’ αυτήν κανείς που να στέκεται να κοιτάζει από το παράθυρο ενώ οι λίγοι θυσιάζονται, κόβουν τις φλέβες τους. Ζω, είμαι ενταγμένος. Γι’ αυτό μισώ αυτούς που δεν συμμετέχουν, μισώ τους αδιάφορους».

alfavita
By STEVENIKO | | Posted in , | With 0 comments
του Γιώργου Δελαστίκ





Σαρωτική εκλογική ήττα που το απειλεί με διάλυση υπέστη το δεξιό κυβερνών κόμμα της Ιρλανδίας Φίανα Φαλ, το οποίο οδήγησε τη χώρα σε καθεστώς Μνημονίου με την ΕΕ και το ΔΝΤ, με αποτέλεσμα την εξέγερση της εκλογικής του βάσης εναντίον της ηγεσίας του. Συνετρίβη με το χειρότερο ποσοστό της 85χρονης ιστορίας του: ενώ ποτέ δεν είχε πέσει κάτω από το 39% των ψήφων, αυτή τη φορά από το 42% που είχε πάρει στις βουλευτικές εκλογές του 2007 έπεσε στο απίστευτο... 17,4%!!!


Επί 85 χρόνια, από το 1926 που ιδρύθηκε, το Φίανα Φαλ έβγαινε πάντοτε πρώτο κόμμα στις εκλογές από το 1932 και μετά και κατά τα τελευταία 79 χρόνια κυβερνά την Ιρλανδία τα... 61! Στις βουλευτικές εκλογές της Παρασκευής λοιπόν αυτό το κόμμα βγήκε τρίτο, μετά από το επίσης κεντροδεξιό Φίνε Γκέελ που ήρθε πρώτο με 36,1% και το Εργατικό Κόμμα που ήρθε δεύτερο με 19,4%. Σαρώθηκε και πετάχτηκε εκτός κοινοβουλίου το κόμμα των Πρασίνων που είχε συνεργαστεί με τη δεξιά κυβέρνηση του Μνημονίου, παίρνοντας μόλις 1,8% των ψήφων και χάνοντας και τις 6 έδρες που είχε στην προηγούμενη Βουλή.

Εντυπωσιακή αύξηση ψήφων και εδρών σημειώνει για πρώτη φορά στην ιστορία της άκρως συντηρητικής Ιρλανδίας και η Αριστερά. Το Σιν Φέιν, το οποίο στην κατεχόμενη από τους Αγγλους Βόρεια Ιρλανδία ήταν επί δεκαετίες η πολιτική πτέρυγα του IRA αλλά στην ελεύθερη Ιρλανδία ήταν σχεδόν ανύπαρκτο, πήρε το 10% των ψήφων την Παρασκευή και υπερτριπλασίασε τις βουλευτικές του έδρες, καθώς από 4 τις έκανε τουλάχιστον 13. Επιπροσθέτως, 4 ακόμη έδρες πήρε η Ενιαία Αριστερή Συμμαχία, η οποία δεν είχε καμία στην προηγούμενη Βουλή.

Το αποτέλεσμα είναι η επί σχεδόν έναν αιώνα πολιτικά κυρίαρχη Δεξιά να έχει σήμερα περίπου τις ίδιες βουλευτικές έδρες με τη μέχρι την Παρασκευή σχεδόν ανύπαρκτη κοινοβουλευτικά ιρλανδική Αριστερά! Και όλα αυτά βεβαίως εξαιτίας του Μνημονίου, στο καθεστώς του οποίου υπήγαγε την Ιρλανδία η κυβερνητική Δεξιά.

Η συντριβή του μέχρι προχθές κυβερνώντος κόμματος προσέλαβε απίστευτες διαστάσεις στο Δουβλίνο, την πρωτεύουσα της χώρας, όπου ζει ο μεγάλος όγκος των μισθωτών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που έχουν πληγεί θανάσιμα από την εξοντωτική λιτότητα του Μνημονίου. Το ιρλανδικό κοινοβούλιο έχει 166 έδρες. Στο Δουβλίνο εκλέγονται οι 47 από τους 165 βουλευτές της χώρας, καθώς την 166η έδρα καταλαμβάνει υποχρεωτικά ο πρόεδρος της απερχόμενης Βουλής. Από αυτές τις 47 έδρες του Δουβλίνου λοιπόν το δεξιό κυβερνών κόμμα κέρδισε... μία!!! Μία και μοναδική και μάλιστα από την... τέταρτη κατανομή!

Η Ιρλανδία έχει ένα εξωφρενικά περίπλοκο εκλογικό σύστημα, όπου ο κάθε ψηφοφόρος, εκτός από το κόμμα που ψηφίζει, δίνει και τη δεύτερη, την τρίτη, την τετάρτη κ.ο.κ. προτίμησή του. Ο μοναδικός εκλεγείς στο Δουβλίνο δεξιός βουλευτής, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Μπράιαν Λένιχαν, δεν κατόρθωσε να πιάσει το μέτρο για την εκλογή του και εξελέγη αφού μετρήθηκαν και οι τέταρτες (!) προτιμήσεις των ψηφοφόρων, καθώς τον είχε περάσει ακόμη και ο τοπικός υποψήφιος του... εξωκοινοβουλευτικού (!) μέχρι προχθές Σοσιαλιστικού Κόμματος, το οποίο τώρα εκλέγει 2 βουλευτές.

Εξαιτίας του εκλογικού συστήματος μέχρι χτες το βράδυ είχαν κατανεμηθεί επισήμως μόλις οι 133 από τις 165 έδρες όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, με το κεντροδεξιό Φίνε Γκέελ να έχει ήδη πάρει 60 έδρες (και να προσδοκά ότι μπορεί τελικά να φτάσει μέχρι και γύρω στις 75, όταν η κοινοβουλευτική πλειοψηφία κατακτάται με 83), τους Εργατικούς να έχουν πάρει 32, το Φίανα Φαλ 14, το Σιν Φέιν 13, την Ενιαία Αριστερή Συμμαχία 4 και τους ανεξάρτητους 10.

Ογδόντα χρόνια πολιτικής ιστορίας ανατράπηκαν μέσα σε λιγότερα από τρία χρόνια οικονομικής κρίσης, καθώς τα μέτρα της δεξιάς κυβέρνησης των «Στρατιωτών του Πεπρωμένου» (αυτό σημαίνει στα ιρλανδικά Φίανα Φαλ) τσάκισαν τις ζωές εκατομμυρίων Ιρλανδών, οι οποίοι αναζήτησαν εκλογική σωτηρία στο επίσης κεντροδεξιό κόμμα της «Φυλής των Κελτών» (αυτό σημαίνει η ονομασία Φίνε Γκέελ). Μετά την Ουγγαρία, όπου το Μνημόνιο με το ΔΝΤ διέλυσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα, στην Ιρλανδία ήρθε η σειρά της Δεξιάς να περιέλθει σε κατάσταση διάλυσης εξαιτίας του δικού της Μνημονίου με την ΕΕ και το ΔΝΤ.

Στόχος
Αναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου

Η ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ προεκλογική υπόσχεση που οδήγησε στην εκλογική νίκη το κεντροδεξιό κόμμα Φίνε Γκέελ και ο άμεσος στόχος της κυβέρνησης που θα σχηματίσει, είναι η επαναδιαπραγμάτευση ουσιωδών όρων του Μνημονίου με την ΕΕ που είχε συνάψει η σαρωτικά ηττηθείσα δεξιά κυβέρνηση του Φίανα Φαλ. Αυτή τη στιγμή είναι πολύ νωρίς για να προβλέψει κανείς αν η προσπάθεια της νέας ιρλανδικής κυβέρνησης θα στεφθεί με επιτυχία ώστε να ανακουφιστεί κάπως ο βαρύτατα χειμαζόμενος ιρλανδικός λαός. Το μόνο βέβαιο είναι ότι το αποκρουστικό και επαχθές Μνημόνιο κατέστη... εκλογικό μνημόσυνο για την ιρλανδική Δεξιά, η οποία είναι άγνωστο αν θα συνέλθει ποτέ από αυτό το μοιραίο πλήγμα.

ethnos
By STEVENIKO | | Posted in , | With 0 comments
Στον ΧΡΟΝΗ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΥ


Εδώ και δεκαετίες από τους κορυφαίους αναλυτές του Μεσανατολικού, ο Νόαμ Τσόμσκι, κατά γενική ο μολ ογία «ο μεγαλύτερος διανοούμενος εν ζωή στον κόσμο», έχει κυριολεκτικά βομβαρδιστεί αυτές τις μέρες από τα διεθνή ΜΜΕ για σχόλια και αναλύσεις γύρω από τις δραματικές και συγκλονιστικές εξεγέρσεις στη Μέση Ανατολή. Πάντως, για μας, βρήκε πάλι λίγο χρόνο να μας αφιερώσει (μάλλον πολύ χρόνο!) και οι απόψεις του, όπως πάντα, έχουν τρομερή σπουδαιότητα, αφού στηρίζονται μόνιμα σε ακλόνητες λογικές βάσεις, σε αναμφισβήτητα ιστορικά γεγονότα και σε αυστηρές, ενδελεχείς αναλύσεις.

Για να ξεκινήσουμε, ποια είναι η γενική εντύπωσή σας για το τι συνέβη στην Αίγυπτο και για τη φωτιά που απλώνεται σε όλη την υπόλοιπη Μέση Ανατολή;

Τα γεγονότα είναι πραγματικά θεαματικά. Το θάρρος, η αποφασιστικότητα και η αφοσίωση των διαδηλωτών είναι απερίγραπτα. Είναι η πιο εκπληκτική περιφερειακή εξέγερση στη σύγχρονη εποχή και οι συνέπειες είναι τεράστιες. Οσον αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακολουθούν τη γνωστή συνταγή: Εννοώ, δηλαδή, πως η αντίδραση είναι αρκετά συνηθισμένη: Μάρκος, Ντιβαλιέ, Τσαουσέσκου... Παρέμεινε προσκολλημένος στους αγαπημένους σου δικτάτορες όσο πιο πολύ γίνεται. Υστερα κάνε στροφή 180 μοιρών και στείλ' τους να βοσκήσουν, όταν οι εσωτερικές δυνάμεις, συνήθως ο στρατός, στραφεί εναντίον τους, και μετά προσπάθησε να διαμορφώσεις ένα διαδοχικό καθεστώς που δεν θα αλλάξει πράγματα που είναι στρατηγικής σημασίας, ενώ θα διαγράψεις το παρελθόν και θα κάνεις ανακοινώσεις για τον παραδοσιακό ζήλο προς τη δημοκρατία. Αυτή η πολιτική πετυχαίνει ή αποτυγχάνει ανάλογα με τις περιστάσεις. Πάντως, για τον Ομπάμα και για κάθε ηγέτη στη Δύση τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή είναι καταστροφικά.

Μερικοί ήδη συγκρίνουν τις εξεγέρσεις στη Μέση Ανατολή με αυτά που συνέβησαν στην ανατολική Ευρώπη το 1989. Είναι εύστοχη μια τέτοια σύγκριση;

Δεν υπάρχει σύγκριση. Αρχικά, σ' αυτήν την περίπτωση, δεν υπάρχει κανένας Γκορμπατσόφ ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις. Ο Γκορμπατσόφ ήταν διατεθειμένος να αφήσει τα γεγονότα να πάρουν το δρόμο τους, παρά τις απειλές ασφάλειας προς τη Ρωσία, που ήταν σοβαρές. Σε οξύτατη αντίθεση, η δυτική ισχύς είναι απελπισμένα ανυπόμονη να περιορίσει κάθε σημαντική κίνηση προς τη δημοκρατία.

Οι λόγοι είναι αρκετά αποκαλυπτικοί από μια ματιά στις δημοσκοπήσεις της αραβικής κοινής γνώμης από τους πλέον έγκυρους δυτικούς θεσμούς -που δεν δημοσιεύονται στις ΗΠΑ, αλλά είναι σίγουρα γνωστές στις μυστικές υπηρεσίες και τους κυβερνητικούς σχεδιαστές. Αποκαλύπτουν ότι οι Αραβες, σε ένα τεράστιο ποσοστό, βλέπουν τις ΗΠΑ και το Ισραήλ ως τις μεγαλύτερες απειλές (περίπου το 10% βλέπει το Ιράν ως απειλή). Στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία θεωρεί ότι η ασφάλεια της περιοχής θα βελτιωθεί εάν το Ιράν διέθετε πυρηνικά όπλα. Δεν υπάρχουν διαθέσιμες δημοσκοπήσεις πάνω στο θέμα, αλλά δεν αμφιβάλλω ότι μια μεγάλη πλειοψηφία θα προτιμούσε να δει τους οικονομικούς πόρους της περιοχής να πηγαίνουν στον δικό τους πληθυσμό, όχι στη Δύση και στους πλούσιους συνεργάτες της από την εγχώρια ελίτ. Αυτό ήταν το κεντρικό ζήτημα που οδήγησε στη δαιμονοποίηση του Νάσερ και του κοσμικού εθνικισμού γενικότερα και στην αμερικανοβρετανική στήριξη προς το πλέον ακραίο ριζοσπαστικό κράτος (τη Σαουδική Αραβία). Επίσης, και στη διαμόρφωση πολύ στενών σχέσεων με το Ισραήλ ύστερα από την προστασία που παρείχε στο ριζοσπαστικό Ισλάμ από τον κοσμικό εθνικισμό το 1967, και ακολούθως.

Δεν υπάρχει τίποτα καινούριο γύρω από αυτές τις λαϊκές διαθέσεις και οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν καλή γνώση αυτών, όπως καλά ξέρουμε από αποχαρακτηρισμένα αρχεία που πάνε πίσω στη δεκαετία του '50. Αυτό από μόνο του αρκεί να εξηγήσουμε γιατί δεν υπάρχει Γκορμπατσόφ στη Δύση. Αυτή είναι μια τεράστια διαφορά μεταξύ της ανατολικής Ευρώπης το 1989 και του αραβικού κόσμου σήμερα.

Αλλη μία διαφορά είναι ότι στην περίπτωση της ανατολικής Ευρώπης, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί της ήταν πλημμυρισμένοι από χαρά που είδαν τη διάλυση του μεγάλου τους εχθρού. Αυτό επέτρεψε στη Δύση να επεκτείνει την ισχύ της - το ΝΑΤΟ σύντομα άρχισε να επεκτείνεται ανατολικά, σε καθαρή παραβίαση υποσχέσεων που είχαν δοθεί προς τον Γκορμπατσόφ. Επίσης, όπως θριαμβολογούσε ο επιχειρηματικός τύπος, ο δυτικός εταιρικός κόσμος είχε τώρα μια καινούρια υγιή φτηνή και πειθαρχημένη εργατική δύναμη -μάλιστα ξανθή και γαλανομάτα- που θα μπορούσε να την εκμεταλλευθεί για να υποθάλψει τους δυτικούς εργαζόμενους και τους «πολυτελείς τρόπους ζωής τους». Η ευφορία στον επιχειρηματικό τύπο ήταν όντως αρκετά αποκαλυπτική και κατανοητή. Ακριβώς το αντίθετο απ' αυτό που συμβαίνει στον αραβικό κόσμο, όπου η Δύση είναι βαθιά αντίθετη στην αλλαγή καθεστώτος που υπερβαίνει ορισμένα νέα ονόματα και μινιμαλιστικές μεταρρυθμίσεις.

Γενικώς, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους ακολουθούν τη φθαρμένη αρχή ότι η δημοκρατία είναι μια χαρά, τουλάχιστον έως ενός σημείου, εάν και μόνο εάν συνάδει με τους στρατηγικούς και οικονομικούς στόχους. Αυτή είναι μια καθιερωμένη αρχή, και φυσικά αυτή διαφοροποιεί αισθητά τις δύο συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Στην πραγματικότητα, η μόνη συγκρατημένα λογική σύγκριση που θα μπορούσε να γίνει θα ήταν με τη Ρουμανία, όπου ο Τσαουσέσκο, ο πιο απαιχθής από τους δικτάτορες της περιοχής, είχε βαθιά στήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες ώς το τέλος. Και όταν έφτασε το τέλος του, όταν δηλαδή ανετράπη και εκτελέστηκε, η κυβέρνηση του πρώτου Μπους ακολούθησε τους συνηθισμένους κανόνες: μελοδραματικές κινήσεις ότι είναι στο πλευρό του λαού και εναντίον δικτατοριών και στη συνέχεια κινήσεις για συνέχιση των υπαρχουσών δομών και σχέσεων στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.

Αλλά αυτό που συμβαίνει στον αραβικό κόσμο σήμερα είναι τελείως διαφορετικό. Κανείς δεν γνωρίζει τι κατάληξη θα έχουν τα πράγματα. Τα προβλήματα στα οποία οι διαδηλωτές προσπαθούν να εστιάσουν την προσοχή είναι εξαιρετικά βαθιά και δεν πρόκειται να λυθούν εύκολα. Υπάρχει τρομερή ένδεια, καταστολή, έλλειμμα όχι μόνο δημοκρατίας αλλά σοβαρής ανάπτυξης για τον γενικό πληθυσμό. Γι' αυτό έχουν υπάρξει διαδηλώσεις εδώ και χρόνια, κυρίως εργατικές διαδηλώσεις στην Αίγυπτο, που συχνά καταστέλλονται βίαια.

Αλλοι, πάλι, υποστηρίζουν ότι η απειλή ενός ριζοσπαστικού Ισλάμ καθιστά αναγκαίες τις αυταρχικές κυβερνήσεις στη Μέση Ανατολή. Οι ΗΠΑ δεν πρέπει να ανησυχούν ιδιαίτερα για την πιθανή άνοδο στην εξουσία ριζοσπαστικών ισλαμικών δυνάμεων;

Δίχως να είναι τελείως αβάσιμη, η διατύπωση αυτή είναι σοβαρά παραπλανητική. Η γενική απειλή δεν προέρχεται από ένα ριζοσπαστικό Ισλάμ, αλλά από την ανεξαρτησία. Στον αραβικό κόσμο, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν υποστηρίξει συχνά ριζοσπάστες Ισλαμιστές, μερικές φορές για να αποτρέψουν την απειλή του κοσμικού εθνικισμού. Ενα γνωστό παράδειγμα είναι η Σαουδική Αραβία, το ιδεολογικό κέντρο του ριζοσπαστικού Ισλάμ (και της ισλαμικής τρομοκρατίας). Αλλο ένα παράδειγμα σε μια μεγάλη λίστα τέτοιων περιστατικών είναι ο Ζία ουλ Χακ, ο πιο βάναυσος των δικτατόρων του Πακιστάν και αγαπημένος του Ρέιγκαν, ο οποίος έθεσε σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα ριζοσπαστικού εξισλαμισμού (με χρηματοδότηση από τους Σαουδάραβες) -και ανέπτυξε πυρηνικά όπλα, ενώ η κυβέρνηση του Ρέιγκαν έκανε τα «στραβά ματιά» για να μπορεί να συνεχίσει να παρέχει σημαντική βοήθεια στον αγαπημένο της δικτάτορα. Αυτές οι εξελίξεις βρίσκονται πίσω από τις σημερινές ανησυχίες ότι πυρηνικό υλικό μπορεί να πέσει στα χέρια ριζοσπαστικών ισλαμιστικών στοιχείων, ο απόλυτος εφιάλτης, και μία από τις σκοτεινές κληρονομιές της εποχής Ρέιγκαν.

Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι η φύση οποιουδήποτε καθεστώτος που οι ΗΠΑ υποστηρίζουν στον αραβικό κόσμο έρχεται σε δεύτερη μοίρα εν συγκρίσει με τον έλεγχο. Οσον αφορά τους πολίτες, αυτοί αγνοούνται έως ότου ξεσηκωθούν και σπάσουν τις αλυσίδες τους.

Πάντως, οι εξεγέρσεις δεν πρέπει να αποτέλεσαν και μεγάλη έκπληξη στην Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ είχαν ισχυρές ενδείξεις, για παράδειγμα, για τις διαμαρτυρίες και τη δυναμική του δημοκρατικού κινήματος στην Τυνησία.

Τον Ιούλη του 2009, ο αμερικανός πρεσβευτής Robert Godec, όπως μάθαμε από τις διαρροές της WikiLeaks, είχε στείλει τηλεγράφημα ότι ένα δυναμικό δημοκρατικό κίνημα στην Τυνησία κατευθυνόταν εναντίον «ενός αστυνομικού κράτους, με λίγη ελευθερία έκφρασης... και σοβαρά προβλήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων», με επικεφαλής έναν δικτάτορα η οικογένεια του οποίου ήταν στόχος μίσους εξαιτίας απίστευτης διαφθοράς. Αλλά αυτό ήταν εντάξει όσο τα κέντρα εξουσίας ήταν ικανά να διατηρούν την τάξη και την παθητικότητα.

Πρέπει όμως να έχουμε υπόψη ότι σε όλη τη βορειοδυτική επικράτεια της Αφρικής, η Γαλλία είναι ο κύριος παράγοντας καταστολής. Τα σημερινά κύματα διαμαρτυρίας ξεκίνησαν από τη Δυτική Σαχάρα, που δέχθηκε εισβολή και καταχτήθηκε από το Μαρόκο προκειμένου να αποτραπεί η ανεξαρτησία αυτής της πρώην γαλλικής αποικίας και η οποία βιώνει βίαιη καταστολή από τότε. Τον Νοέμβρη, ο μαροκινός στρατός προέβη σε νέες βιαιότητες με αποτέλεσμα να ξεκινήσει έρευνα από τα Ηνωμένα Εθνη, αλλά την μπλοκάρισε η Γαλλία, ο κύριος προστάτης της βίας και της καταστολής στις πρώην αποικίες της.

Θα είναι πραγματικά διαφορετική η Μέση Ανατολή έπειτα από τις εξεγέρσεις;

Δεν νομίζω πως μπορεί κάποιος να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί η όλη κατάσταση, αλλά σίγουρα έχουν τεθεί οι βάσεις για σημαντικές αλλαγές στην περιοχή. Προς το παρόν, τα καθεστώτα λίγο πολύ ακόμα αντέχουν. Στην Τυνησία και την Αίγυπτο τα καθεστώτα είναι ουσιαστικά τα ίδια, χωρίς αλλαγές. Αλλά οι διαδηλώσεις είναι τόσο δυναμικές και ενεργητικές, που είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι θα συγκρατηθούν εύκολα.

Το Μπαχρέιν, από την άλλη μεριά, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο μέρος. Εκεί βρίσκεται ο αμερικανικός Πέμπτος Στόλος, η σημαντικότερη στρατιωτική δύναμη στην περιοχή. Αλλά επίσης, το Μπαχρέιν είναι μια χώρα όπου η πλειονότητα αποτελείται από σιίτες και η ηγεσία του από σουνίτες. Ο πληθυσμός στις γειτονικές περιοχές της Σαουδικής Αραβίας αποτελείται, επίσης, κυρίως από σιίτες και η Σαουδική Αραβία ανησυχεί για αυτούς εδώ και χρόνια. Είναι ένας καταπιεσμένος πληθυσμός. Οι ΗΠΑ και οι σαουδάραβες σύμμαχοί τους ανησυχούν εδώ και καιρό για πιθανές επιρροές από τις γύρω περιοχές σιιτών-Ιράν, νοτίου Ιράκ. Περαιτέρω, εκεί τυγχάνει να βρίσκεται και το μεγαλύτερο μέρος του σαουδαραβικού πετρελαίου. Ετσι, το τι θα συμβεί στο Μπαχρέιν θα έχει σίγουρα ιδιαίτερη σπουδαιότητα.

Και οι εκτιμήσεις σας για την τραγωδία που ξεδιπλώνεται στη Λιβύη και τον πιθανό αντίκτυπο της απόφασης του δικτάτορα Καντάφι να παραμείνει στην εξουσία με κάθε τρόπο;

Η Λιβύη έχει υποφέρει φρικτά στον προηγούμενο αιώνα. Η ανατολική Λιβύη υπέστη στην πρώτη γενοκτονία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, από το 1929, στα χέρια της φασιστικής Ιταλίας. Από το 1969 έχει υποβληθεί στη βάναυση εξουσία του Μουαμάρ Καντάφι. Από τις αρχές της δεκαετίας του '80, χρησίμευσε ως ένας βολικός σάκος του μποξ για την αδίστακτη και δειλή κυβέρνηση του Ρέιγκαν, η οποία αναγνώρισε ότι δεν θα υπήρχε καμία διεθνής υποστήριξη για τους βομβαρδισμούς εναντίον της Λιβύης και τους θανάτους που προκάλεσε σε αθώο πληθυσμό. Τώρα φαίνεται ότι, με απίστευτο θάρρος, οι Λίβυοι έχουν απομακρύνει τους εγκληματίες τραμπούκους μακριά από το μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής Λιβύης και έχουν κερδίσει έδαφος και σε άλλα μέρη. Η χώρα δείχνει να βρίσκεται στα πρόθυρα μιας φρικτής αιματοχυσίας, καθώς ο Καντάφι φαίνεται να έχει αποφασίσει πως θα κάνει οτιδήποτε για να διατηρήσει την εξουσία του. Εκατοντάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί αλλού κατά τη διάρκεια των θεαματικών δημοκρατικών εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο που ξέσπασαν φέτος, αλλά η Λιβύη μπορεί να αποδειχθεί μοναδική στον φόρο αίματος που θα πληρώσει. Για την Ευρώπη, ιδιαίτερα, αλλά επίσης και για τις ΗΠΑ, πρέπει να είναι προτεραιότητα η αποτροπή της επικείμενης τραγωδίας στη Λιβύη.

Θα έχουν επίπτωση αυτά τα γεγονότα στο παλαιστινιακό ζήτημα;

Η θέση των ΗΠΑ και του Ισραήλ -αυτοί λειτουργούν ακολουθώντας ο ένας τον άλλον- κατά πάσα πιθανότητα θα γίνει περισσότερο σκληρή και πιο καταπιεστική. Ενας λόγος για τον οποίο οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να κάνουν ό,τι μπορούν για να αποτρέψουν μια σοβαρή δημοκρατικοποίηση στην Αίγυπτο, είναι το γεγονός ότι ο πληθυσμός εκεί είναι σε μεγάλο ποσοστό ενάντια στο «σύμφωνο ειρήνης» του 1979, το οποίο, όπως έγινε άμεσα κατανοητό από τους ισραηλινούς αναλυτές, ελευθέρωσε το Ισραήλ στο να διεξάγει επιθέσεις και να συνεχίζει την παράνομη κατοχή δίχως αντίσταση από κάποια σημαντική δύναμη στον αραβικό κόσμο. Αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας, το Ισραήλ ξεκίνησε την πρώτη από τις τέσσερις εισβολές του στον Λίβανο. Εκτοτε και οι αποικιστικές δραστηριότητες και η καταστολή κλιμακώθηκαν στις κατεχόμενες περιοχές (με αμερικανική στήριξη και συμμετοχή σε όλη την πορεία). Επιπλέον, υπάρχουν εσωτερικοί φραγμοί σε μια δημοκρατική εξέγερση. Στη Λωρίδα της Γάζας, η Χαμάς κυβερνά με σιδερένια γροθιά. Στη Δυτική Οχθη, η Παλαιστινιακή Αρχή έχει τη στήριξη των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της ιορδανικής δικτατορίας στην αντίθεσή της σε προσπάθειες να επέλθει ουσιαστική αλλαγή. Παρά ταύτα, μπορεί να μην είναι ικανοί να συγκρατήσουν τις λαϊκές δυνάμεις που σαρώνουν την περιοχή, γεγονότα αληθινά ιστορικής σπουδαιότητας.

Ο Νόαμ Τσόμσκι είναι ομότιμος καθηγητής Γλωσσολογίας και Φιλοσοφίας στο ΜΙΤ. Το τελευταίο και πιο πρόσφατο βιβλίο του είναι το «Gaza in Crisis: Reflections on Israel's War Against the Palestinians», που το έγραψε μαζί με τον Ιλάν Πάπε.

enet
By STEVENIKO | Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 2011 | Posted in | With 0 comments
Δύσκολες διαγράφονται οι προοπτικές για την ελληνική οικονομία στην τελευταία έκθεση της Επιτροπής για το Μνημόνιο: τόσο οι άμεσες, η επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί για φέτος, όσο όμως και οι μεσομακροπρόθεσμες, οι δυνατότητες που θα έχουμε τη διετία 2014-15 και τα χρόνια που θα ακολουθήσουν. Ο μεγάλος βραχνάς παραμένει το δημόσιο χρέος. Αλλά τέσσερις εβδομάδες πριν από την αποφασιστική Ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής, ουδείς γνωρίζει αν τελικά θα επιτευχθεί συμφωνία για να αντιμετωπιστεί η κρίση του χρέους, όχι στην Ελλάδα μόνο - σε ολόκληρη την Ευρωζώνη που απειλείται.

Ο Ντερόος αποκαλύπτει πώς εμπνεύσθηκε τις αποκρατικοποιήσεις των 50 δις

Η έκθεση, η οποία συντάχθηκε μετά την τελευταία επίσκεψη της Τρόικας και υπό την καθοδήγηση του γνωστού μας αναπληρωτή γενικού διευθυντή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Σερβάας Ντερόος, καταγράφει τις εξελίξεις οικονομικών μεγεθών και μέτρων πολιτικής έως τώρα, διαπιστώνοντας «πρόοδο» στην εφαρμογή του προγράμματος, αλλά και καθυστερήσεις. Απαιτεί έτσι «πολύ μεγαλύτερη αποφασιστικότητα» από όση επιδείχθηκε το προηγούμενο εξάμηνο.

Για να επιτευχθεί η επιδιωκόμενη για φέτος μείωση του δημοσίου ελλείμματος, η έκθεση εκτιμά ότι θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα, πέρα από όσα προβλέπονται στον προϋπολογισμό και έχουν ήδη ανακοινωθεί, της τάξης του 1,7 δισ. ευρώ. Επιπλέον 8 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ (σημερινά 20 δισ.) θα πρέπει να εξοικονομηθούν την επόμενη τριετία 2012-14, στα πλαίσια ενός μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού προγράμματος. Η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει και τους δύο στόχους, όπως επιβεβαίωσε ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, προσκαλώντας και πάλι τα κόμματα σε διάλογο για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα. Διότι τα δύσκολα μέτρα για να επιτευχθεί η εξοικονόμηση δαπανών και η αύξηση εσόδων που θα ρίξουν το έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ, δεν έχουν ακόμα σχεδιαστεί. Η έκθεση κάνει λόγο εδώ ξανά για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις δημόσιες επιχειρήσεις, στην υγεία, τη φορολογία, την απασχόληση στο Δημόσιο, τις επενδύσεις, τις στρατιωτικές δαπάνες.

Μία καλή είδηση είναι η πρόβλεψη ότι μέσα στο δεύτερο εξάμηνο φέτος η ύφεση θα έχει τερματισθεί, το ΑΕΠ θα αρχίσει και πάλι να αυξάνεται. Ενθαρρυντική θεωρούν εδώ οι συντάκτες της έκθεσης την ανοδική πορεία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών τους τελευταίους μήνες του 2010. Και εντοπίζουν τους κλάδους που παρουσιάζουν αναπτυξιακή δυναμική: φάρμακα, όπου γίνονται επενδύσεις και χρειάζεται να προσελκυσθούν και άλλες ξένες και να βελτιωθεί το πλαίσιο για την έρευνα, πετρελαιοειδή, μεταφορές, ναυτιλία και εκμετάλλευση της γεωγραφικής θέσης ως «πύλης» προς την Ευρώπη, τουρισμός καλύτερα κατανεμημένος στη διάρκεια του έτους, με συνέργειες με πολιτισμό κ.λπ., τρόφιμα υψηλής ποιότητας, μεταποιημένα και αγροτικά, κ.ά. Εφόσον άλλωστε η εγχώρια ζήτηση αντιπροσωπεύει το 80%, θετικά αναμένουν να συμβάλει στην ανάκαμψη και ο χαμηλός πληθωρισμός που θα πάψει να διαβρώνει τα εγχώρια εισοδήματα όταν θα έχει εξαντληθεί η επίπτωση των αλλεπάλληλων αυξήσεων ΦΠΑ και άλλων εμμέσων φόρων. Όπως υπολογίζουν, χωρίς την επίπτωση των φόρων αυτών ο πληθωρισμός στη χώρα μας θα ήταν μηδενικός το Νοέμβριο, παρά την άνοδο του πετρελαίου και άλλων πρώτων υλών. Σε μέσα επίπεδα τον προβλέπουν έτσι 2,4% φέτος και κάτω από 1% το 2012-13. Πέρα από εξωραϊσμούς πάντως αναμένουν νέα μείωση της απασχόλησης κατά 2,7% φέτος, με την πρόβλεψή τους για την ανεργία στο 14,6% να μοιάζει μάλλον υποτιμημένη.

Στην έκθεση περιγράφονται οι δυσκολίες των τραπεζών παρά την κρατική βοήθεια που έχουν λάβει στα πλαίσια ευρωπαϊκών προγραμμάτων: κατʼ αρχάς λόγω της αρνητικής στάσης των διεθνών επενδυτών μετά την υποβάθμιση των ελληνικών κρατικών ομολόγων σε «σκουπίδια» από τους οίκους αξιολόγησης. Επίσης επειδή αυξήθηκαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο 10% - από 7,7% το 2009, οι καταθέσεις υποχώρησαν φέρνοντας το λόγο δανείων/καταθέσεις σε 120%, παρουσιάζουν αρνητική αποδοτικότητα ενεργητικού και ιδίων κεφαλαίων (-0,3% και -3,7% αντίστοιχα το εννεάμηνο).

Ενώ ρητά αρνείται να υπεισέλθει στις εντεινόμενες αναφορές ανά την Ευρώπη γύρω από προτάσεις αναδιάρθρωσης του χρέους της Ελλάδας - αλλά και άλλων χωρών - με περικοπή (κούρεμα) 30% ή και περισσότερο, η έκθεση δείχνει τις ελληνικές τράπεζες και άλλους εγχώριους φορείς (ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.) να κρατούν ομόλογα του ελληνικού κράτους αξίας 125 δισ. ευρώ περίπου, έναντι 200 δισ. που φέρονται να κρατούν ξένες τράπεζες και άλλοι φορείς στον υπόλοιπο κόσμο. Από την αναλογία προκύπτει καθαρά το πλήγμα που θα υφίστατο η ελληνική οικονομία αν επιβαλλόταν τέτοιο γενικευμένο κούρεμα - το οποίο πολλοί υποστηρίζουν, στη Γερμανία ιδίως, με το επιχείρημα «να πληρώσουν οι τράπεζες που κέρδισαν από την κρίση». Ούτε σχολιάζει προτάσεις επαναγοράς. Μόνο την επιμήκυνση υποστηρίζει, σημειώνοντας ότι δεν έχει οριστικοποιηθεί.

Τεράστιο το ύψος του χρέους

Κεντρικό πρόβλημα παραμένει ωστόσο το ύψος του χρέους. Στο γράφημα που αναδημοσιεύουμε από την έκθεση, παρουσιάζονται τρία ζεύγη σεναρίων με διαφορετικές υποθέσεις για τα επιτόκια και το ρυθμό μεγέθυνσης. Φαίνεται εδώ ότι ακόμα και εφόσον ικανοποιηθούν όλες οι υποδείξεις του μνημονίου, αν δεν επιτευχθεί ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ σαφώς μεγαλύτερος από 2%, είναι αδύνατον να μπει το χρέος σε καθοδική πορεία - να αποφευχθεί η καταστροφή μιας χρεοκοπίας.

Αλλά και με ένα μέσο (ονομαστικό) ρυθμό 3,5% και με σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα 5,5% του ΑΕΠ, το χρέος κατά το γράφημα δεν πέφτει παρά πολύ αργά, θα είναι πάνω από 130% του ΑΕΠ και μετά το 2024 με το δυσμενέστερο επιτόκιο, πάνω από 110% με το ευνοϊκότερο.

Εδώ έβγαλε από το καπέλο του ο κ. Ντερόος το λαγό των αποκρατικοποιήσεων των 50 δισ. μέχρι το 2015, που μαγικά στρέφουν την καμπύλη προς τα κάτω: ρίχνουν το χρέος στο 80% του ΑΕΠ, ή πάντως στο 103% με το χειρότερο επιτόκιο.

Μόνο που πρόκειται για υπόθεση επί χάρτου, μάλλον απραγματοποίητη, όπως εξηγήθηκε εν εκτάσει. Αφού κάνουν υποθέσεις, γιατί δεν βάζουν να σχεδιάσουν μια πραγματική πολιτική για την ανάπτυξη της χώρας, με ρυθμούς που θα έριχναν το λόγο χρέους/ΑΕΠ αλλά επίσης θα βελτίωναν την απασχόληση, τα εισοδήματα, τα δημόσια αγαθά μας;

avgi
By STEVENIKO | | Posted in , | With 0 comments
Του Γιωργου Δελαστικ




Στο αίμα πνίγει τη χώρα του ο Μουαμάρ Καντάφι προσπαθώντας απεγνωσμένα να διατηρήσει την εξουσία του, η οποία στο λυκόφως της δεν έχει σχεδόν τίποτα κοινό με το λυκαυγές της, σαράντα ολόκληρα χρόνια πριν, εκτός από το πολιτικά μεταλλαγμένο πρόσωπο του Λίβυου ηγέτη.

Ο Καντάφι μετατρέπεται έτσι σε μία τραγική φιγούρα από πολιτική σκοπιά, καθώς στο πρόσωπό του συνενώνονται τόσο ο φλογερός ενσαρκωτής του οράματος της καθυστερημένης εθνικοαπελευθερωτικής νίκης στη Λιβύη όσο και ο αιμοσταγής δεσπότης που προκάλεσε τον πλήρη εκφυλισμό του νικηφόρου εθνικοαπελευθερωτικού καθεστώτος, το οποίο καταρρέει παταγωδώς, όπως όλα τα αντίστοιχά του στον αραβικό κόσμο. Οσο και αν ακούγεται παράδοξο, η κατάρρευση του λιβυκού καθεστώτος είναι τόσο πολυαίμακτη επειδή η «Τζαμαχιρία» του Μουαμάρ Καντάφι, η «εξουσία των μαζών» και οι θεσμοί της είχαν πολύ πιο έντονο λαϊκό χαρακτήρα από τον εξαρχής ισχυρότατο στρατοκρατικό χαρακτήρα που είχαν άλλα αραβικά καθεστώτα, τα οποία επί δεκαετίες ακολούθησαν φιλολαϊκή πολιτική (Αίγυπτος, Αλγερία, Ιράκ, Συρία).

Φωτεινό παρελθόν
Ο νεαρός συνταγματάρχης Καντάφι πήρε με πραξικόπημα την εξουσία στη Λιβύη την 1η Σεπτεμβρίου του 1969, ανατρέποντας την ξενόδουλη και διεφθαρμένη μοναρχία του βασιλιά Ιντρίς.

Αδίστακτα έδιωξε τις αμερικανικές βάσεις από τη Λιβύη -μάλιστα η βάση Χουίλα ήταν η μεγαλύτερη στη Μεσόγειο και η δεύτερη μεγαλύτερη αμερικανική βάση στον κόσμο εκείνη την εποχή.

Ο Καντάφι εθνικοποίησε επίσης τα πετρέλαια της Λιβύης, διώχνοντας από τη χώρα όλες τις ξένες πετρελαϊκές εταιρείες. Με τα έσοδα από το πετρέλαιο αφενός βελτίωσε θεαματικά το βιοτικό επίπεδο ολόκληρου του λιβυκού πληθυσμού και αφετέρου άρχισε ένα, απίστευτης έκτασης, πρόγραμμα δημόσιων έργων υποδομών που συνεχίζεται με αμείωτη ένταση μέχρι σήμερα. Μοίρασε γη στους αγρότες, άρχισε μία τεράστια μάχη με τις πιο προηγμένες γεωπονικές μεθόδους για να καταστήσει καλλιεργήσιμες εκτάσεις της... Σαχάρας (!), με εκπληκτικά αποτελέσματα: Βεδουίνοι στα βάθη της ερήμου άρχισαν να... καλλιεργούν ζαρζαβατικά και στάρι!

Δεκαετίες ισχύος
Το σύστημα διακυβέρνησης απέδειξε και τη συνοχή του και την αφοσίωσή του προς τον Καντάφι. Τις δύο πρώτες δεκαετίες της κανταφικής εξουσίας του 1970 και του 1980, το καθεστώς δεν αντιμετώπισε καμία αξιόλογη εσωτερική πρόκληση.

Με χαρακτηριστική άνεση ξεπέρασε και τις εξωτερικές προκλήσεις, με μέγιστη εκείνη των ΗΠΑ, οι οποίες στις 14 Απριλίου του 1986 αποπειράθηκαν να δολοφονήσουν τον Καντάφι βομβαρδίζοντας το σπίτι του. Απέτυχαν όμως και σκότωσαν μόνο μία κόρη του. Τη δεκαετία του 1990 το καθεστώς αντιμετώπισε εσωτερικές προκλήσεις, ίσως και με ξένη ανάμειξη, τις οποίες συνέτριψε με τη βία. Πρώτα πρώτα μία ισλαμιστική εξέγερση μεγάλης έκτασης, με έδρα πάλι τη Βεγγάζη και την περιοχή της, η οποία κράτησε χρόνια με διάφορες μορφές. Ποτέ δεν μάθαμε πόσες χιλιάδες νεκρούς στοίχισε η κατάπνιξη της απόπειρας των Λίβυων ισλαμιστών να πάρουν διά της βίας την εξουσία.

Προς τα τέλη της δεκαετίας του ’90 σημειώθηκαν και δύο απόπειρες στρατιωτικού πραξικοπήματος άγνωστης σοβαρότητας, καθώς ούτε το καθεστώς, ούτε οι Αμερικανοί είχαν κανένα συμφέρον να προσδώσουν στα γεγονότα τις πραγματικές τους διαστάσεις. Το βέβαιο είναι ότι οι φερόμενοι ως πρωταίτιοι, εκτελέστηκαν.

Εκφυλισμός
Εχουν κυλήσει πια τρεις δεκαετίες από την άνοδο του Καντάφι στην εξουσία. Η αυγή της νέας χιλιετίας σηματοδοτεί και τον καλπασμό εκφυλιστικής μετάλλαξης του λιβυκού καθεστώτος.

Ο Καντάφι συμβιβάζεται πλήρως με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη σε όλα τα θέματα διεθνούς πολιτικής. Τους εκχωρεί μάλιστα και τις έρευνες για τον εντοπισμό και την εκμετάλλευση νέων πετρελαϊκών κοιτασμάτων και κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Αμερικανικές και ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες υπογράφουν συμβόλαια με τη Λιβύη ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι θεσμοί της Τζαμαχιρίας απογυμνώνονται πλέον από κάθε φιλολαϊκό περιεχόμενο, καθώς η νέα οικονομική πολιτική που κυριαρχεί στη Λιβύη του Καντάφι τα τελευταία πέντε - δέκα χρόνια δεν έχει καμία σχέση με την παλιά. Η ευρεία λαϊκή αυτοδιοίκηση καθίσταται κέλυφος χωρίς περιεχόμενο. Πιεζόμενος μάλιστα από τους γιους του και την οικογένειά του, ο κάποτε δωρικής λιτότητας απέναντι στο χρήμα Βεδουίνος Καντάφι, μετατρέπεται σε πατριάρχη μιας κλεπτοκρατικής κλίκας, ο οποίος μοιράζει δισεκατομμύρια στους γιους του που συμπεριφέρονται ως αλαζόνες μεγιστάνες ανά την Ευρώπη. Το σπαρτιατικό παράδειγμά του που επί δεκαετίες απέτρεπε κάθε επίδειξη προσωπικού πλούτου στο εσωτερικό της Λιβύης, μετατρέπεται στο αντίθετό του - σε σύνθημα διαφθοράς γενικευμένης όλης της ηγεσίας του καθεστώτος του.

Νέμεσις
Το τέλος είναι πλέον αναπότρεπτο. Το ίδιο το καθεστώς των λαϊκών επιτροπών με τους ένοπλους Λίβυους δίνει τη δυνατότητα σε όλους τους δυσαρεστημένους να στραφούν εναντίον του Καντάφι με αποτελεσματικό τρόπο. Το αίμα χύνεται ποτάμι γιατί οι εναπομείναντες οπαδοί του Καντάφι έχουν όπλα για να αντισταθούν, αλλά όπλα έχουν εξαρχής και οι εξεγερμένοι.

Ο Καντάφι μετατρέπεται στη δύση της ζωής του σε αιμοσταγή τύραννο, καθώς στρέφει τον στρατό και την αστυνομία εναντίον του λαού που επί δεκαετίες αποτελούσε το αποφασιστικό στήριγμα της εξουσίας του. Θα αποχωρήσει με τον πιο ατιμωτικό τρόπο από το πολιτικό προσκήνιο.

Το απεχθές και τραγικό τέλος του αποδεικνύει για μία ακόμη φορά ότι στην πολιτική ο «πρότερος έντιμος βίος» δεν εξασφαλίζει ούτε καν την απλή επιβίωση στην εξουσία, όταν κάποιος ηγέτης αλλάξει γραμμή. Το τίμημα των πολιτικών επιλογών ανά πάσα στιγμή είναι ανελέητο.

Χιλιάδες οπαδοί αλλά... ένοπλοι

Η φιλολαϊκή πολιτική έδωσε τεράστια λαϊκή βάση στον Καντάφι. Αυτό του επέτρεψε να δημιουργήσει ένα ιδιόμορφο καθεστώς με αποκεντρωμένη εξουσία, το οποίο δεν στηριζόταν στο στρατό, τις πρώτες τουλάχιστον δεκαετίες, αλλά στους ένοπλους οπαδούς του.

Δημιούργησε χιλιάδες «λαϊκές επιτροπές» στις πόλεις και τα χωριά, στις οποίες μοίρασε άφθονα όπλα. Οσο αυτές οι επιτροπές ήταν πιστές στο καθεστώς, καμία απόπειρα πραξικοπήματος δεν είχε ρεαλιστικές πιθανότητες επιτυχίας, αφού εκατοντάδες χιλιάδες κανταφικοί ήταν ήδη ένοπλοι.

Παράλληλα, διατηρώντας ο ίδιος το βαθμό του συνταγματάρχη και μη υπάρχοντος φυσικά υψηλότερου στρατιωτικού βαθμού από του Καντάφι, δεν υπήρχαν και μεγαλύτερες στρατιωτικές μονάδες από συντάγματα στη Λιβύη, κάτι που επίσης περιόριζε τις δυνατότητες οργάνωσης στρατιωτικού πραξικοπήματος εναντίον του.

Όπως όμως είναι ευνόητο, ένα τέτοιο καθεστώς βασίζεται πρωτίστως στη διαρκή υποστήριξη του λαού. Αν αυτή η λαϊκή υποστήριξη χαθεί, τίποτα δεν μπορεί να γλιτώσει τον όποιον ηγέτη από την οργή των ένοπλων τέως υποστηρικτών του. Παράλληλα, οι άνθρωποι του καθεστώτος, στο βαθμό που φέρουν και όπλα, απολαμβάνουν μεγαλύτερης προσωπικής εξουσίας ο καθένας στον κοινωνικό του περίγυρο, με αποτέλεσμα να αυξάνονται και τα κρούσματα καθεστωτικής αυθαιρεσίας και από τον τελευταίο τροχό της αμάξης.

imerisia
By STEVENIKO | | Posted in | With 0 comments
Του Νίκου Μουζέλη




Με την ένταση της οικονομικής κρίσης αναπτύσσεται ραγδαία ένας ακραίος, αμυντικός εθνικισμός και στον δημόσιο χώρο και σε αυτόν της πολιτικής πρακτικής. Λόγω αυτού αξίζει τον κόπο να εξετάσει κανείς τις αλληλοσυνδεόμενες έννοιες του εθνικισμού, του πατριωτισμού και του κοσμοπολιτισμού- έννοιες που παίζουν κεντρικό ρόλο στις διαμάχες περί έθνους και εθνικής ταυτότητας.

Εθνικισμός

Ο εθνικισμός, στην κλασική εκδοχή του, είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το κράτος-έθνος- όπως αυτό αναπτύχθηκε στον 19ο και στον 20ό αιώνα. Το κράτος-έθνος κατόρθωσε να διεισδύσει στην περιφέρεια της κοινωνίας σε βαθμό που ήταν αδιανόητος σε προνεωτερικές εποχές, κατόρθωσε δηλαδή να κινητοποιήσει και να εντάξει ολόκληρο τον πληθυσμό μιας επικράτειας στο εθνικό κέντρο. Αυτό σήμαινε τη σταδιακή έκλειψη της παραδοσιακής κοινότητας και τη συγκέντρωση στα χέρια εθνικών ελίτ όχι μόνο των μέσων οικονομικής και πολιτισμικής παραγωγής αλλά και των μέσων κυριαρχίας. Σήμαινε με άλλα λόγια τη μετατόπιση υλικών και άυλων πόρων από την περιφέρεια στο κέντρο. Σήμαινε τέλος ένα πέρασμα από την ταύτιση του ατόμου με την τοπική κοινότητα στην ταύτιση με τη «φαντασιακή κοινότητα» του κράτους-έθνους (Ρ. Αnderson). Ετσι, στις αρχές του 19ου αιώνα, η τοπική ταυτότητα ήταν συχνά ισχυρότερη της εθνικής. Σταδιακά όμως η δεύτερη υπερισχύει της πρώτης.

Στην ελληνική περίπτωση, για παράδειγμα, πριν από την Επανάσταση του 1821 η ελληνική ταυτότητα ήταν εθνοτική (βασιζόταν στη θρησκεία και στη συνέχεια της γλώσσας) και τοπικιστική (το υποκείμενο ταυτιζόταν με την κοινότητά του και όχι με το οθωμανικό κράτος). Με το όραμα ενός ελληνικού κράτους, την ίδρυσή του και την εδραίωσή του περνάμε από το εθνοτικό στο εθνικό. Από το τοπικό στο υπερτοπικό.

Το κράτος-έθνος δεν κατάφερε μόνο να εντάξει τον πληθυσμό στο εθνικό κέντρο. Κατάφερε επίσης να ομογενοποιήσει τον πληθυσμό μιας επικράτειας είτε με ειρηνικά μέσα (σχολείο, στρατιωτική θητεία κτλ.), είτε με βίαια (π.χ. η εξολόθρευση των Αρμενίων στην Τουρκία). Ο εθνικισμός, ως ιδεολογία, ήταν χρήσιμος, αν όχι απαραίτητος, στη δημιουργία σύγχρονων κρατών, ιδίως στις περιπτώσεις διάλυσης δυναστικών αυτοκρατοριών, όπως αυτές των Αψβούργων και των Οθωμανών. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο εθνικισμός ήταν η κύρια κινητήρια δύναμη και για την ανεξαρτησία και, στο εσωτερικό της επικράτειας, για την πάταξη τοπικιστικών δυνάμεων που αντετίθεντο στη δημιουργία ισχυρού εθνικού κέντρου. Και βέβαια, ο εθνικισμός στα Βαλκάνια υπήρξε βάση πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ των νέων ανεξάρτητων χωρών που είχαν ανταγωνιστικούς στόχους.

Ο πατριωτισμός του πολίτη

Τα πράγματα αλλάζουν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη Δύση η αποικιοκρατία καταρρέει, ενώ οι φρικιαστικές εκατόμβες και η γενοκτονία των Εβραίων και άλλων μειονοτήτων (αποτελέσματα ενός ακραίου, παρανοϊκού γερμανικού εθνικισμού) κάνουν τους πολίτες και των ηττημένων δυνάμεων του Αξονα και των Συμμάχων να κοιτάζουν με καχυποψία τους σοβινιστικούς εθνικισμούς- είτε αυτοί παίρνουν αποικιοκρατική μορφή είτε τη μορφή αλυτρωτικών διεκδικήσεων.

Οι ευρωπαίοι πολίτες και στο κέντρο και στη νοτιοανατολική ημιπεριφέρεια αρχίζουν σταδιακά να ενδιαφέρονται λιγότερο για τη «δόξα των όπλων» και περισσότερο για την ποιότητα ζωής, λιγότερο για στρατιωτικές περιπέτειες και περισσότερο για τη δημοκρατία και το κράτους δικαίου, λιγότερο για την κατάκτηση εδαφών και περισσότερο για τη διάχυση κοινωνικοοικονομικών δικαιωμάτων. Με άλλα λόγια, το κοινωνικο-δημοκρατικό και ανθρωπιστικό στοιχείο υπερτερεί του γεωπολιτικού. Ετσι περνάμε από τον επιθετικό εθνικισμό στον πατριωτισμό του πολίτη ή του Συντάγματος (Ηabermas).

Δεν είναι περίεργο μάλιστα το ότι μετά την επούλωση των πληγών του Εμφυλίου η πλειονότητα των ελλήνων πολιτών ενδιαφέρεται λιγότερο για αλυτρωτικούς αγώνες και περισσότερο για την πάταξη του κρατικού δεσποτισμού, της διαφθοράς, την ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους και την αναβάθμιση της Παιδείας. Αυτού του είδους τα προτάγματα μπορεί να μην εκπληρώθηκαν. Αποτελούν όμως προτεραιότητες για τον μέσο πολίτη.

Τέλος, το πέρασμα από τον εθνικισμό στον πατριωτισμό του Συντάγματος δεν σημαίνει βέβαια την εξαφάνιση της παραδοσιακής κουλτούρας. Μπορεί και πρέπει να σημαίνει τη μετουσίωση της παράδοσης μέσω νέων πολιτισμικών μορφών (στον χώρο των γραμμάτων, της τέχνης, της διανόησης) που συνδέουν το παλιό με το νέο, που φέρνουν πιο κοντά στη σημερινή πραγματικότητα πατροπαράδοτους τρόπους ζωής και έκφρασης.

Κοσμοπολιτισμός

Τα πράγματα αλλάζουν πάλι στις δεκαετίες του ΄70 και του ΄80. Η ραγδαία νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση δημιούργησε και εξακολουθεί να δημιουργεί τεράστιες κοινωνικές ανισότητες και μεταξύ χωρών και στο εσωτερικό της κάθε χώρας. Στην Ελλάδα ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού περιθωριοποιείται. Σε αυτό το πλαίσιο η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία θεοποιεί την αγορά και προωθεί την καταναλωτική κουλτούρα. Από την άλλη, δημιουργεί στα περιθωριοποιημένα στρώματα ανάγκες που δεν μπορούν να ικανοποιήσουν.

Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε δύο αντικρουόμενες αντιδράσεις. Αυτοί που είναι θύματα της παγκοσμιοποίησης βλέπουν με καχυποψία το άνοιγμα προς τον έξω κόσμο, περιχαρακώνονται, είναι εχθρικοί προς το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο γίγνεσθαι. Και όπως η παγκοσμιοποίηση εντείνει την εισροή μεταναστών από τις φτωχές στις σχετικά πλούσιες χώρες, οι τελευταίοι μετατρέπονται σε αποδιοπομπαίους τράγους που ευθύνονται για όλα τα δεινά της χώρας. Ετσι βλέπουμε την επιστροφή ενός παρωχημένου, ξενοφοβικού εθνικισμού, κυρίως στον χώρο των λαϊκών τάξεων.

Από την άλλη μεριά τώρα, οι κερδισμένοι από το παγκόσμιο άνοιγμα των αγορών, ιδίως αυτοί που πλούτισαν εύκολα και απότομα, απεμπολούν και το εθνικιστικό και το πατριωτικό στοιχείο. Γίνονται πολίτες του κόσμου ή μάλλον καταναλωτές σε πλανητικό επίπεδο. Αποσυνδέονται από τις εθνικές ρίζες και εντάσσονται σε μια μεταμοντέρνα καταναλωτική κουλτούρα. Ετσι οι κοσμοπολίτικες, νεοπλουτίστικες ελίτ δεν ενδιαφέρονται ούτε για τα ανθρώπινα δικαιώματα του συνταγματικού πατριωτισμού ούτε για τα εθνικά ιδεώδη.

Ευτυχώς με την παγκοσμιοποίηση δεν έχουμε μόνο τον κοσμοπολιτισμό των jet set και των golden boys. Εχουμε, κυρίως στη νέα γενιά, έναν αντικαταναλωτικό, ανθρωπιστικό κοσμοπολιτισμό που επικεντρώνεται στα προβλήματα των μεταναστών, της παγκόσμιας φτώχειας και της κλιματικής αλλαγής. Αυτού του είδους ο κοσμοπολιτισμός παίρνει τη μορφή κινημάτων που εντάσσονται στη διαμορφούμενη παγκόσμια κοινωνία των πολιτών- κινημάτων, όπως η Greenpeace, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, η Διεθνής Αμνηστία κτλ.

Συμπερασματικά, το εθνικιστικό, το πατριωτικό και το κοσμοπολίτικο στοιχείο αποτελούν σήμερα μιαν αλυσίδα, ο αδύναμος κρίκος της οποίας είναι το πατριωτικό, ο πατριωτισμός του Συντάγματος. Οσο η κοινωνική περιθωριοποίηση και οι ανισότητες εντείνονται, τόσο ο φοβικός εθνικισμός από τη μια μεριά και ο καταναλωτικός κοσμοπολιτισμός από την άλλη θα καθορίζουν το κοινωνικό γίγνεσθαι.

Ο κ. Νίκος Μουζέλης είναι ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας στη London School of Εconomics.

ΒΗΜΑ
By STEVENIKO | | Posted in | With 0 comments
Του ΓΙΩΡΓΟΥ Χ.ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ





Την ώρα που οι φτωχές χώρες, όπως η Ελλάδα, υφίστανται την μεταλλαγή της κρίσης των τραπεζών σε κρίση δημοσίου χρέους, το χρηματοπιστωτικό σύστημα επανέρχεται στα γνωστά του παίγνια.

Έτσι, η τιμή του πετρελαίου ανήλθε στα 120 δολάρια το βαρέλι τύπου μπρεντ λόγω της κρίσης στη Λιβύη. Κι όμως η παραγωγή πετρελαίου δεν έχει σταματήσει ούτε έχει μειωθεί. Έτι περαιτέρω, η Σαουδική Αραβία αύξησε τη δική της παραγωγή για να μην υπάρξει έλλειψη στην αγορά, ενώ και το σύνολο των χωρών του ΟΠΕΚ προτίθεται να κάνει κάτι ανάλογο, απομακρύνοντας το φάντασμα ενός πετρελαϊκού σοκ. Παρά ταύτα, οι τιμές των καυσίμων έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Υπάρχουν δε φόβοι ότι θα συμβεί το ίδιο και με τα τρόφιμα. Και όλα τούτα με πρόσχημα την ενδεχόμενη μείωση της παραγωγής πετρελαίου.

Αυτή η λειτουργία του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος αποδεικνύει ότι οι τράπεζες πλανητικού βεληνεκούς αλλά και οι εν Ελλάδι εταιρείες πετρελαιοειδών εξακολουθούν να κερδοσκοπούν ασύστολα, αδιαφορώντας για τη γενικότερη κατάσταση του οικοδομήματος της ελληνικής οικονομίας, που κινδυνεύει να καταρρεύσει από τη χωρίς όρια διόγκωση του κερδοσκοπικού «πανωσηκώματος». Εν άλλοις λόγοις, η νεοφιλελεύθερη πρακτική του κανιβαλικού καπιταλισμού εξακολουθεί να ισχύει ακόμα και την ώρα που η ελληνική οικονομία βρίσκεται στη μέση του ποταμού, παραπέμποντας στο σύνδρομο του σκορπιού.

Αλλά και στην Ευρώπη οι νεοφιλελεύθεροι επιστρέφουν πλησίστιοι. Έτσι, προβλέποντας για τα έτη 2011 και 2012 την παγκόσμια συστημική κρίση, τη μετατόπιση του γεωπολιτικού κέντρου βάρους, την πτώση του «τείχους των πετροδολαρίων»(πτώση των καθεστώτων –αμερικανικών προτεκτοράτων- του αραβικού κόσμου) και το νομισματικό και πετρελαϊκό σοκ στις ΗΠΑ, εκτιμούν ότι την Άνοιξη του 2011 θα έχουμε τη γέννηση του νέου «επικυρίαρχου» στην Ευρώπη, ήτοι της Γερμανίας μέσω της θεσμικής μεταρρύθμισης της ευρωζώνης(σύμφωνο ανταγωνιστικότητας). Θεωρούν, μάλιστα, ότι η ευρωπαϊκή διαδικασία οικονομικής σταθεροποίησης θα αρχίσει να γίνεται αξιόπιστη, ακόμα κι αν το πρόβλημα του δημοκρατικού ελλείμματος παραμείνει ανοικτό στην ΕΕ και την ευρωζώνη.

Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζουν την ψυχολογική προετοιμασία των λαών και των διεθνών αγορών για την αναθεώρηση των όρων χρηματοδότησης του δημόσιου χρέους των ευρωπαϊκών χωρών. Αυτό θα συμβεί με τον περιορισμό των αναγκών χρηματοδότησης(δηλαδή περικοπές μισθών και άγρια λιτότητα) και τη μείωση του κόστους χρηματοδότησης. Οι χώρες που θα υπαχθούν στο παραπάνω σχέδιο είναι η Ελλάδα, η Πορτογαλία, το Βέλγιο και η Ιρλανδία, οι οποίες έχουν πολύ μικρό περιθώριο διαπραγματευτικών ελιγμών. Παραδόξως δε, οι πιο σκληροί νεοφιλελεύθεροι δεν είναι μόνο οι τεχνοκράτες και η γραφειοκρατική νομενκλατούρα των Βρυξελλών, είναι και οι παρ’ ημίν αυτοπροσδιοριζόμενοι ως σοσιαλιστές!

gpapaso
By STEVENIKO | | Posted in | With 0 comments
Απο τον Πιτσιρικο




Ο Θεόδωρος Πάγκαλος αποδοκιμάστηκε από Έλληνες φοιτητές στο Ελληνικό Σπίτι της Πανεπιστημιούπολης στο Παρίσι και αναγκάστηκε να αποχωρήσει. Η πραγματικότητα αποδεικνύεται πολύ σκληρή για τον κ. Πάγκαλο, όταν βρίσκεται έξω από το στούντιο του Mega και την τρυφερή αγκαλιά του Γιάννη Πρετεντέρη.

Οι αποδοκιμασίες στον κ. Πάγκαλο στο Παρίσι έρχονται λίγες μόνο ημέρες μετά από την αποδοκιμασία του Γιώργου Παπανδρέου από Έλληνες φοιτητές στο Βερολίνο. Οι Έλληνες φοιτητές παρευρίσκονταν στην εκδήλωση, για να ενημερώσουν Έλληνες και Γάλλους για την κατάσταση των απεργών πείνας και για την ανυποχώρητη στάση της κυβέρνησης.


Η χούντα του ΠΑΣΟΚ αποδεικνύεται λιγότερο έξυπνη από τη χούντα των συνταγματαρχών – ο Παπαδόπουλος και ο Παττακός δεν πήγαιναν σε εκδηλώσεις σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, γιατί ήξεραν πως θα πέσει το γιαούρτι σύννεφο.

Η ιδανική λύση για να μην αντιμετωπίζουν πρόβλημα τα στελέχη της χούντας του ΠΑΣΟΚ όταν πηγαίνουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού είναι να συνοδεύονται από καμιά δεκαριά διμοιρίες των ΜΑΤ που θα πετούν χημικά στους φοιτητές, θα τους συλλαμβάνουν και θα τους κάνουν μαύρους στο ξύλο.

Όσο για τον Κώστα Γαβρά –στον οποίο ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση στην οποία παρευρέθη ο κ. Πάγκαλος-, ας πρόσεχε. Το «Ζ» γυρίστηκε τη δεκαετία του ’60, όταν ήταν της μόδας η αντίσταση και αυτά τα θέμα «πουλούσαν» και συγκινούσαν τα πλήθη. Τώρα γίνεται και πάλι της μόδας η αντίσταση –στη ζωή, όχι στο σινεμά-, αλλά ο κ. Γαβράς είναι πια ένας χορτασμένος και ηλικιωμένος άνθρωπος που έχει φίλους ανθρώπους σαν τον Θεόδωρο Πάγκαλο. Περαστικά του.

Στις 16 Δεκεμβρίου του 2010, στο κείμενο «Ραντεβού στους δρόμους» έγραφα: «Μια από τις πιο βίαιες επιθέσεις των τελευταίων ετών στη χώρα μας ήταν η φράση του Θόδωρου Πάγκαλου «Μαζί τα φάγαμε τα λεφτά». Αφού τα λεφτά τα φάγαμε μαζί, αυτό σημαίνει πως ό,τι βλέπουμε γύρω μας-σπίτια, καταστήματα, αυτοκίνητα, κότερα κλπ- είναι αποτέλεσμα κλοπής και όχι τίμιας εργασίας. Άρα, αφού είναι κλοπιμαία, δεν υπάρχει λόγος να τα σεβαστεί κάποιος – μπορεί να τα κάψει, να τα ανατινάξει και να σκοτώσει τους ιδιοκτήτες τους. Και ποιος «δικαιούται» να το κάνει αυτό, αφού τα «φάγαμε μαζί»; Μα αυτός που δεν έχει τίποτε από όλα αυτά – αυτός που δεν «έφαγε». (Αυτό αφιερωμένο σε όσους αθώους απορούν για το πώς γεννιέται η βία.)


By STEVENIKO | | Posted in , | With 0 comments
Αυστηρές κυρώσεις επέβαλε στη Λιβύη και τον Μουαμάρ Καντάφι, το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, μεταξύ των οποίων εμπάργκο όπλων, “πάγωμα” πόρων και ταξιδιωτικές απαγορεύσεις στον Καντάφι, συγγενείς του και στελέχη της κυβέρνησής του καθώς και παραπομπή στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στη Χάγη για τις δολοφονίες αμάχων στο πλαίσιο της καταστολής των αντικαθεστωτικών κινητοποιήσεων.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας ζήτησε τον “άμεσο τερματισμό της βίας και να γίνουν βήματα για να ικανοποιηθούν τα δίκαια αιτήματα του πληθυσμού” στη Λιβύη. Κάλεσε τις λιβυκές αρχές να ενεργήσουν “με αυτοσυγκράτηση, σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο” και να διευκολύνουν την άμεση πρόσβαση διεθνών παρατηρητών στη χώρα.

Ζήτησε επίσης να αρθούν αμέσως οι περιορισμοί “σε όλων των ειδών τα μέσα ενημέρωσης”, να υπάρξουν εγγυήσεις για την ασφάλεια των ξένων υπηκόων και διευκολύνσεις όσον αφορά την αναχώρησή τους.

Όσον αφορά στο εμπάργκο όπλων, ο ΟΗΕ θα λάβει άμεσα και αναγκαία μέτρα για να “αποτρέψει την άμεση ή έμμεση προμήθεια, πώληση ή μεταφορά στη Λιβύη… όπλων και σχετικού υλικού όλων των τύπων, περιλαμβανομένων πυρομαχικών, στρατιωτικών οχημάτων κι εξοπλισμού”. Θα απαγορευτεί στη χώρα να εισάγει οποιασδήποτε μορφής οπλισμό κι όλα τα μέλη του Οργανισμού θα κληθούν να εμποδίσουν υπηκόους τους να εξαγάγουν εξοπλισμό.

Οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και οικονομικές κυρώσεις αφορούν στο Λίβυο ηγέτη, Μουάμαρ Καντάφι, σε μέλη της οικογένειάς του, περιλαμβανομένου του γιου του, Σάιφ αλ Ισλάμ Καντάφι, και σε στελέχη του στενού του κύκλου και της κυβέρνησής του. Το ΣΑ ψήφισε 15-0 υπέρ της απόφασης, η οποία αναφέρεται ρητώς στο Κεφάλαιο 7 της Χάρτας του ΟΗΕ και επιτρέπει τη χρήση βίας για την εφαρμογή των κυρώσεων.

Το ζήτημα της παραπομπής στο ΔΠΔ των “εκτεταμένων και συστηματικών” επιθέσεων εναντίον αμάχων, που το ΣΑ θεωρεί ότι αποτελούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, προκάλεσε διενέξεις νωρίτερα, με την Κίνα και άλλες χώρες-μέλη του Συμβουλίου να εκφράζουν επιφυλάξεις, κάτι που καθυστέρησε την διαδικασία. Διπλωμάτες επισήμαναν ότι ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε ήταν να συμπεριληφθεί στο κείμενο η παραπομπή στο ΔΠΔ, αλλά χωρίς να αναφέρεται ότι η διαδικασία θα αρχίσει άμεσα.

Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι πάνω από 2.000 διαδηλωτές έχουν σκοτωθεί από δυνάμεις πιστές στον Καντάφι μετά το ξέσπασμα των διαδηλώσεων την 15η Φεβρουαρίου, στον απόηχο των εξεγέρσεων στην Τυνησία και στην Αίγυπτο που απέβησαν στην ανατροπή προέδρων οι οποίοι βρίσκονταν στην εξουσία επί δεκαετίες.

Η πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Σούζαν Ράις δήλωσε ότι τα μέτρα που αποφάσισε το Συμβούλιο Ασφαλείας να ληφθούν σε βάρος του Καντάφι και άλλων 15 προσώπων είναι “σκληρές κυρώσεις” και σημείωσε ότι όλοι όσοι διέπραξαν εγκλήματα θα προσαχθούν στην δικαιοσύνη. “Εκείνοι που σφαγιάζουν αμάχους θα αντιμετωπίσουν προσωπικά τις ευθύνες τους”, είπε, ενώ εξήρε την “ενότητα” του ΣΑ.

Στελέχη του κρατικού μηχανισμού εγκαταλείπουν την κυβέρνηση Καντάφι τις τελευταίες ημέρες και ορισμένοι παρατηρητές εκτιμούν ότι δεν του απομένει πολύς χρόνος.

enet
By STEVENIKO | | Posted in | With 0 comments
Tου Πασχου Mανδραβελη




Κάποτε η Αριστερά ήταν ένα μεγάλο και συμπληρωματικό σχολειό. Δίπλα στη χρήσιμη από πολλές σκοπιές, αλλά και αποστεωμένη από τις περισσότερες, «αστική εκπαίδευση», η Αριστερά ήταν ένας γόνιμος χώρος ανταλλαγής ιδεών. Χωρίς να εξωραΐζουμε όσα συνέβαιναν στις κομματικές οργανώσεις (υπήρχαν, ίντριγκες, πισώπλατες μαχαιριές, δογματισμοί και κυριαρχούσε ο σταλινισμός) ο ευρύτερος χώρος ήταν ένα εργαστήρι της νεωτερικότητας που στην Ελλάδα ήρθε με καθυστέρηση. Πολλά από τα παιδιά της μεταπολίτευσης, για παράδειγμα, έμαθαν ότι υπάρχει ο Δαρβίνος και η Εξέλιξη, όχι στο σχολείο (όπως θα έπρεπε), αλλά στο φροντιστήριο της νεωτερικότητας που ήταν ο ευρύτερος αριστερός χώρος.

Βεβαίως, πάντα στις διδαχές υπήρχε το αίτημα της επανάστασης. Εξωραϊσμένο και εκλογικευμένο. Το «βία στη βία της εξουσίας» ήταν σύνθημα περιθωριακών ομάδων και όχι σύνθημα της Αριστεράς. Η αδιέξοδη βία, ήταν χειρότερη από αυτό που σήμερα ονομάζεται «καναπές». Εθεωρείτο επικίνδυνη για τις δημοκρατικές κατακτήσεις του λαού.

Με τα χρόνια δεν καταστράφηκε μόνο η αστική παιδεία, αλλά και η αριστερή. Οι ιδεολογικές επεξεργασίες χάθηκαν και το μόνο που απέμεινε ήταν ο Τσε Γκεβάρα στα μπλουζάκια και ο ανεπεξέργαστος θαυμασμός για την επανάσταση. Από την άλλη πλάκωσε αφενός ο γαλλικός μεταμοντερνισμός που σχετικοποίησε τα πάντα (π.χ. η επανάσταση έχει ανομία, άρα η ανομία είναι επανάσταση, όπως ο αστυνομικός είναι όργανο και συνεπώς μπουζούκι) και αφετέρου προστέθηκε η φυσιολογική κλιμακτήριος, διάφορων γεροντοπαλίκαρων του Πολυτεχνείου. Ετσι, η χώρα μετατράπηκε ένα απέραντο εργαστήρι ιδεολογικής ασυναρτησίας.

Αυτή η ασυναρτησία είναι ανάγλυφη, όχι μόνο σε πομπώδη κείμενα πανεπιστημιακών, ούτε στις συνωμοσιολογίες εξεχόντων μουσουργών. Την βλέπει κανείς σε όλα τα φόρα κοινωνικής δικτύωσης, όπου μπορεί κάποιος να διαβάσει και πολλοί πιστεύουν ότι Ρώσοι και Κινέζοι θα μας έδιναν φθηνό χρήμα για να συνεχίσουμε να περνάμε καλά, ότι η βία σε ένα «παράνομο», όπως είναι εξ ορισμού το αστικό καθεστώς, είναι νόμιμη (το σχήμα με τον αστυνομικό-μπουζούκι, που λέγαμε), ότι οι δικτάτορες σε όλο τον κόσμο είναι φιλελεύθεροι (ούτε καν νεο-) κ.λπ. Αυτή η σχετιστική ασυναρτησία δεν απαντάται μόνο σε αριστερίστικα φόρουμ, αλλά -επειδή, ακριβώς, είναι ευκολομάσητη- διεισδύει στον λόγο πολλών νέων ανθρώπων ακόμη και «δεξιών».

Ετσι έχουμε μια διπλή αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα. Και του τυπικού (σχολείο) και του άτυπου (πολιτικές, κοινωνικές οργανώσεις κ.λπ.) Αυτό που ζούμε στους δρόμους δεν είναι η κυριαρχία της Αριστεράς, αλλά της καρικατούρας της. Είναι τα συνθήματά της χωρίς την ιδεολογική ζύμωση, τα συμπεράσματα χωρίς τη λογική επεξεργασία. Τα αποτελέσματα αυτού του διπλού ελλείμματος παιδείας δεν είναι μόνο οι διακόσιοι «μπαχαλάκηδες» που τα σπάνε. Είναι και η διάχυτη συνωμοσιολογία για την ταυτότητά τους. Δεν είναι μόνο η βία που ασκούν, είναι και η δικαιολόγησή της από ένα τεράστιο περίγυρο. Δεν είναι μόνο η ανομία, είναι και οι χειροκροτητές της.

Τα αποτελέσματα αυτής της ασυναρτησίας, δηλαδή η ωμή βία, πιθανώς να μπορέσουν να τιθασευτούν, έστω διά της μισητής «καταστολής». Το βαθύ πρόβλημα, όμως, που γεννά αυτά τα φαινόμενα, δύσκολα θα καταπολεμηθεί. Μεγαλώσαμε μια γενιά που λατρεύει τη διαδικασία της επανάστασης και η συνολικότερη παιδεία απαιτεί χρόνο να αναπτυχθεί. Αφήστε δε το γεγονός ότι κι αυτή έχει συκοφαντηθεί ως «αστική».

kathimerini
By STEVENIKO | | Posted in | With 0 comments
Τον Ιούλιο του 1961, ο Αμερικανός ψυχολόγος Στάνλεϊ Μίλγκραμ (Stanley Milgram), πραγματοποίησε ένα πείραμα στο Πανεπιστήμιο του Γιέιλ των Ηνωμένων Πολιτειών, με σκοπό την μελέτη της αντίδρασης των ανθρώπων, όταν αυτοί καλούνται να εκτελέσουν εντολές κάποιας εξουσίας ή αυθεντίας, που έρχονται σε σύγκρουση όμως με την συνείδησή τους.

Το ηθικό ερώτημα, αν πρέπει κανείς να υπακούσει τις εντολές, όταν έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με την συνείδησή του, τέθηκε από τον Πλάτωνα, δραματοποιήθηκε στην «Αντιγόνη», και έχει υποστεί φιλοσοφική ανάλυση σε κάθε ιστορική εποχή.

Συντηρητικοί φιλόσοφοι υποστήριξαν, πως η δομή της κοινωνίας απειλείται από την ανυπακοή, ακόμα κι όταν οι πράξεις που υποδεικνύουν οι αρχές είναι ύποπτες και επιλήψιμες. Από την άλλη, οι ανθρωπιστές τονίζουν την υπεροχή της ατομικής συνείδησης σε τέτοια θέματα, επιμένοντας ότι η ηθικές κρίσεις του ατόμου πρέπει να υπερισχύουν της αρχής, όταν αυτές βρίσκονται σε σύγκρουση.

Η αφορμή του πειράματος, ήταν η δίκη στην Ιερουσαλήμ, μόλις λίγους μήνες πριν, του Γερμανού εγκληματία πολέμου, Αντολφ Αιχμαν. Ο Μίλγκραμ επινόησε αυτή την ψυχολογική μελέτη για να απαντήσει στο ερώτημα: Είχαν ο Άιχμαν και οι συνεργοί του στο «Ολοκαύτωμα», αμοιβαία πρόθεση, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τους στόχους του «Ολοκαυτώματος»; Με άλλα λόγια, υπήρχε αμοιβαία αίσθηση της ηθικής μεταξύ εκείνων που συμμετείχαν σ’ αυτό; Το πείραμα του Μίλγκραμ έτεινε να αποδείξει πως οι συνεργοί απλά εκτελούσαν τις εντολές, παρ’ ότι παραβίαζαν βαθύτατα τις ηθικές αρχές τους. Πως η υπακοή είναι ο ψυχολογικός μηχανισμός που συνδέει επιμέρους ενέργειες για πολιτικό ή άλλον σκοπό.

Ο Μίλγκραμ συγκέντρωσε μερικούς εθελοντές, μετά από αγγελία που δημοσίευσε, με πρόφαση την μελέτη της ανθρώπινης μνήμης. Οι εθελοντές πληρώθηκαν από 4δολάρια για την συμμετοχή τους και ήταν ηλικίας μεταξύ 20 και 50 ετών, διαφόρων επαγγελμάτων και διάφορου μορφωτικού επιπέδου.

Ο κάθε εθελοντής, όταν προσέρχονταν στον χώρο του πειράματος, συναντούσε έναν άλλον εθελοντή, που υποτίθεται πως βρίσκονταν εκεί για το ίδιο πείραμα, ο οποίος όμως στην πραγματικότητα ήταν συνεργάτης του Μίλγκραμ. Οι ρόλοι που τους ανατίθονταν ήταν αυτοί του «εξεταστή» και του «εξεταζόμενου». Ο ρόλος που ήταν το ουσιαστικό αντικείμενο του πειράματος, ήταν αυτός του «εξεταστή» και θα έπρεπε να τον πάρει οπωσδήποτε ο ανυποψίαστος εθελοντής, με έναν τρόπο όμως που να φαίνεται τυχαίος και δίκαιος, έτσι ώστε να μην κινήσει καμμία υποψία του, ως προς την γνησιότητα του πειράματος. Έτσι γίνονταν μια στημένη κλήρωση με δυο διπλωμένα χαρτάκια, όπου υποτίθεται πως το ένα έγραφε «εξεταστής» και το άλλο «εξεταζόμενος». Έτσι ο καθένας θα έπαιρνε τον ρόλο που θα έγραφε το χαρτάκι που θα τραβούσε. Στην πραγματικότητα όμως, και τα δυο χαρτάκια έγραφαν «εξεταστής» κι έτσι ο εθελοντής έπαιρνε πάντα αυτόν τον ρόλο, ενώ ο συνεργάτης του Μίλγκραμ έλεγε ψευδώς (φυσικά) ότι το χαρτάκι του έγραφε «εξεταζόμενος».
Στην συνέχεια, τους χώριζαν και τους έβαζαν σε δυο διαφορετικά δωμάτια. Μπορούσαν να επικοινωνήσουν, αλλά δεν μπορούσαν να βλέπουν ο έναν τον άλλον. Αξίζει να σημειωθεί εδώ, πως σε μια από τις εκδοχές τους πειράματος, ο «εξεταζόμενος» (δηλαδή ο συνεργάτης) ανάφερε στον «εξεταστή» (δηλαδή στον πραγματικό εθελοντή) σε ανύποπτο χρόνο και πριν γίνει η «κλήρωση», πως αντιμετώπιζε (δήθεν) καρδιακό πρόβλημα. Στο ίδιο δωμάτιο με τον «εξεταστή» καθόταν σ’ ένα γραφείο και ο υπεύθυνος του πειράματος.
Στον «εξεταστή» δόθηκε μια μικρή ηλεκτρογεννήτρια, η οποία υποτίθεται πως ήταν συνδεδεμένη με το χέρι του «εξεταζόμενου». Ακολούθως, ο πειραματιστής, έδωσε στον «εξεταστή» έναν κατάλογο με ζευγάρια λέξεων, η καθεμία από τις οποίες, είχες τέσσερις δυνατές απαντήσεις-συνδυασμούς. Ο «εξεταζόμενος», σε περίπτωση που απαντούσε λάθος, θα δεχόταν μια μικρή ηλεκτρική εκκένωση από τον «εξεταστή» (με τάση προσαύξησης 15 Volt για κάθε λανθασμένη απάντηση), αν όχι, θα προχωρούσαν στην επόμενη λέξη. Για να γίνει πιστευτό αυτό, ο «εξεταζόμενος» προσποιήθηκε δυσφορία όταν πληροφορήθηκε πως θα «τιμωρείται» με ένα μικρό «ηλεκτροσόκ», σε κάθε λανθασμένη απάντησή του, ενώ στον «εξεταστή» έγινε δοκιμαστικά μια πραγματική ηλεκτρική εκκένωση, μικρής ισχύος, αλλά ικανή να τον «ταρακουνήσει», για να έχει υπόψιν του το πως θα νιώθει ο «εξεταζόμενος», όταν θα «τιμωρούνταν».

Όταν ξεκίνησε η διαδικασία του πειράματος, η ηλεκτρογεννήτρια αποσυνδέθηκε από το χέρι του «εξεταζόμενου» και συνδέθηκε σ’ ένα μαγνητόφωνο, το οποίο αναπαρήγαγε προηχογραφημένους ήχους με κραυγές πόνου, αναλόγως με την ένταση του ρεύματος που υποτίθεται πως διαπερνούσε τον «εξεταζόμενο», κάθε φορά που πατούσε το πλήκτρο του «ηλεκτροσόκ» ο «εξεταστής». Μετά από μερικές «λανθασμένες» απαντήσεις κι ανάλογες ηλεκτρικές εκκενώσεις, αυξανόμενης εντάσεως, ο «εξεταζόμενος» άρχισε να διαμαρτύρεται, να κλαίει και να παραπονιέται για τα καρδιακά του προβλήματα, να χτυπά τον τοίχο που τον χώριζε από τον «εξεταστή» και στην συνέχεια σταματούσε ν’ απαντά, δίνοντας την εντύπωση πως δεν έχει τις αισθήσεις του. Αξίζει να σημειωθεί εδώ, πως σύμφωνα με τους κανόνες του πειράματος, η μη απάντηση από μέρους του «εξεταζόμενου» σε κάποια ερώτηση, θεωρούνταν ως λάθος απάντηση και επομένως τιμωρούνταν με ηλεκτρική εκκένωση από τον «εξεταστή».

Σ’ αυτό το σημείο, πολλοί εθελοντές εξέφρασαν την επιθυμία τους να σταματήσουν το πείραμα και τον έλεγχο του «εξεταζόμενου». Κάποιοι άλλοι σταμάτησαν όταν η ένταση της ηλεκτρικής εκκένωσης είχε φτάσει στα 135 Volt και άρχισαν να ρωτούν για τον σκοπό του πειράματος. Μερικά άτομα, άρχισαν να γελούν νευρικά ή να εμφανίζουν άλλα συμπτώματα ακραίας πίεσης την στιγμή που άκουγαν τις κραυγές πόνου που προέρχονταν από τον «εξεταζόμενο».
Οι περισσότεροι όμως συνέχισαν, αγνοώντας τις ικεσίες -ή και την σιωπή- του «εξεταζόμενου», έχοντας ήδη την διαβεβαίωση από τον πειραματιστή, πως δεν θα φέρουν καμμία ευθύνη για ό,τι κι αν συμβεί κατά την διάρκεια του πειράματος. Κάθε φορά που κάποιος «εξεταστής», εξέφραζε την επιθυμία να σταματήσει, ο πειραματιστής τού έδινε τέσσερις παραινέσεις, με την εξής σειρά:
1. Παρακαλώ συνεχίστε.
2. Το πείραμα απαιτεί να συνεχίσετε.
3. Είναι απολύτως σημαντικό να συνεχίσετε.
4. Δεν έχετε άλλη επιλογή, πρέπει να συνεχίσετε.
Αν ο εθελοντής επέμενε στην αποχώρησή του, μετά κι απ’ τις τέσσερις αυτές παραινέσεις, τότε το πείραμα διακόπτονταν. Διαφορετικά, συνεχίζονταν, μέχρι η ένταση της υποτιθέμενης ηλεκτρικής εκκένωσης να φτάσει το μέγιστο όριο των 450 Volt, για τρεις συνεχόμενες φορές.

Πριν την διεξαγωγή του πειράματος, ζητήθηκε η άποψη δεκατεσσάρων ψυχολόγων του πανεπιστημίου, για το ποιο θα ήταν κατά την γνώμη τους, το ποσοστό των εθελοντών που θα έφταναν μέχρι το τελικό και ανώτατο όριο ηλεκτρικής εκκένωσης των 450 Volt. Κατά μέσον όρο, εκτιμήθηκε ένα ποσοστό γύρω στα 3%. Τα αποτελέσματα όμως, τους διέψευσαν με εντυπωσιακό τρόπο. Σχεδόν το 65% των εθελοντών (26 από τους 40), συνέχισε μέχρι το τέλος, έστω και κάτω από καθεστώς έντονης ψυχολογικής πίεσης.
Τα πειράματα του Μίλγκραμ, προκάλεσαν αρκετές αρνητικές κριτικές και ενστάσεις, όσον αφορά την ηθική πλευρά του θέματος, λόγω της ψυχολογικής πίεσης που ασκήθηκε στους εθελοντές. Ένας απ’ τους εθελοντές που αποχώρησαν από το πείραμα, εβραϊκής καταγωγής (Joseph Dimow), υποστήριξε πως το έπραξε αυτό, όταν υποπτεύθηκε πως το πείραμα σχεδιάστηκε για να διαπιστωθεί αν οι απλοί Αμερικανοί θα υπάκουαν σε ανήθικες εντολές, όπως έπραξαν πολλοί Γερμανοί κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στον πρόλογο του βιβλίου του, «Υπακοή στην Εξουσία» (Obedience to Authority: An Experimental View, 1974), ο ίδιος ο Μίλγκραμ, ουσιαστικά επιβεβαιώνει τις υποψίες του αποχωρήσαντα εθελοντή, καθώς γράφει: «Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο υπάρχει οποιαδήποτε σχέση ανάμεσα σε αυτά που έχουμε σπουδάσει στο επιστημονικό εργαστήριο και τις μορφές της υπακοής που τόσο αποδοκιμάστηκαν στη ναζιστική εποχή».

Ο Στάνλεϊ Μίλγκραμ, συνόψισε το συμπέρασμα της μελέτης του στο άρθρο «Οι κίνδυνοι της υπακοής» (The Perils of Obedience, 1974), ως εξής:
«Οι νομικές και φιλοσοφικές πτυχές της υπακοής έχουν τεράστια σημασία, αλλά λένε πολύ λίγα για το πως οι περισσότεροι άνθρωποι συμπεριφέρονται σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Έστησα ένα απλό πείραμα στο Πανεπιστήμιο Γιέιλ, για να διαπιστώσωπόσον πόνο θα μπορούσε να προκαλέσει ένας απλός πολίτης, σε ένα άλλο πρόσωπο, μόνο και μόνο, επειδή έτσι διατάχθηκε από έναν πειραματιστή επιστήμονα
Η εξαιρετική προθυμία των ενηλίκων ν’ ακολουθήσουν σχεδόν σε οποιοδήποτε μήκος τις εντολές της εξουσίας, αποτελεί το κύριο εύρημα της μελέτης και το γεγονός απαιτεί επειγόντως εξηγήσεις. Οι απλοί άνθρωποι, που κάνουν απλά τη εργασία τους, και χωρίς καμία ιδιαίτερη εχθρότητα από την πλευρά τους, μπορούν να μετατραπούν σε ενεργούς παράγοντες σε μια τρομερή καταστρεπτική διαδικασία. Επιπλέον, ακόμη και όταν τα καταστρεπτικά αποτελέσματα της εργασίας τους γίνονται απολύτως σαφή, και τους ζητείται να προβούν σε ενέργειες ασυμβίβαστες με θεμελιώδεις κανόνες της ηθικής, σχετικά λίγοι άνθρωποι έχουν τους πόρους που απαιτούνται για να αντισταθούν στην εξουσία».
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί, πως πειράματα, ανάλογα μ’ αυτά του Μίλγκραμ, πραγματοποιήθηκαν κι αργότερα, από άλλους επιστήμονες, με παρόμοια αποτελέσματα και σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, με ακόμη υψηλότερα ποσοστά ολοκλήρωσης του πειράματος από πλευρά των εθελοντών.

Το διαβόητο δε,

«Πείραμα της Φυλακής του πανεπιστημίου Στάνφορντ»,

διεξήχθη το 1971 από την ερευνητική ομάδα του καθηγητή στο τμήμα Ψυχολογίας του πανεπιστημίου Στάνφορντ, Φίλιπ Ζιμπάρντο, πάνω στις ψυχολογικές επιπτώσεις που επιφέρει η μετατροπή ενός ατόμου σε φυλακισμένο ή δεσμοφύλακα.

Λίγες μέρες πριν την έναρξη του πειράματος η παρακάτω αγγελία εμφανίστηκε σε μια τοπική εφημερίδα της Καλιφόρνια:

«Άνδρες, φοιτητές πανεπιστημίου, ζητούνται για συμμετοχή σε μια ψυχολογική μελέτη για τη ζωή στη φυλακή. Αμοιβή 15 δολάρια την ώρα για μια περίοδο δύο εβδομάδων ξεκινώντας στις 14 Αυγούστου».

Περισσότεροι από εβδομηνταπέντε φοιτητές δήλωσαν συμμετοχή. Εικοσιτέσσερις από αυτούς τελικά επιλέχθηκαν και ορίστηκαν τυχαία να παίξουν το ρόλο είτε του «φυλακισμένου» είτε του «δεσμοφύλακα», σε μια υποτιθέμενη φυλακή που είχε δημιουργηθεί για τους σκοπούς του πειράματος στο υπόγειο του κτιρίου του τμήματος Ψυχολογίας του πανεπιστημίου. Η επιλογή των υποψηφίων έγινε με βάση την απουσία ψυχολογικών και ιατρικών προβλημάτων, καθώς και ποινικού μητρώου.

Ο Ζιμπάρντο και η ομάδα του ξεκίνησαν το πείραμα για να εξετάσουν την ορθότητα της ιδέας ότι οι συνθήκες κακοποίησης στις φυλακές ανακύπτουν κυρίως εξαιτίας των εγγενών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας των φυλακισμένων και των φρουρών τους. Για τον έλεγχο της υπόθεσης εφάρμοσαν μια σειρά από συμβάσεις με σκοπό να προκαλέσουν τον αποπροσανατολισμό και την αποπροσωποποίηση, τηναποποίηση της ταυτότητάς των «κρατουμένων» καθώς και την ενίσχυση του αισθήματος εξουσίας των «δεσμοφυλάκων».

Κάτω από απόλυτα ρεαλιστικές συνθήκες, οι φυλακισμένοι ζούσαν κλειδωμένοι στα κελιά τους, υπό συνθήκες εξαθλίωσης, ψυχολογικής πίεσης, χωρίς προσωπικό χώρο και χρόνο, φορώντας ένα κουρέλι-φόρεμα, χωρίς εσώρουχα και με ξυρισμένα κεφάλια. Από την άλλη, οι «φύλακες» δούλευαν σε βάρδιες, φορώντας στρατιωτικές στολές και ειδικά γυαλιά ηλίου που απέτρεπαν την απευθείας βλεματική επαφή. Κρατούσαν αστυνομικό γκλομπ και αποκαλούσαν τους «φυλακισμένους» αποκλειστικά με αριθμούς.

Το πείραμα γρήγορα κλιμακώθηκε και ο Ζιμπάρντο έχασε τον έλεγχό του. Οι φυλακισμένοι υπέφεραν -αλλά και αποδέχτηκαν- σαδιστικές κι εξευτελιστικές συμπεριφορές. Τα υψηλά επίπεδα στρες σταδιακά τους οδήγησαν από τη στάση εξέγερσης απέναντι στις συνθήκες, στην απώθηση της πραγματικότητας και την αποδοχή πειθήνιου ρόλου. Μέχρι το τέλος του πειράματος πολλοί είχαν φανερώσειέντονες συναισθηματικές ενοχλήσεις.

Το πείραμα της φυλακής του Στάνφορντ έληξε στις 20 Αυγούστου του 1971, έξι μέρες μετά την έναρξή του, αντί για δεκατέσσερις όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί. Εκείνη τη μέρα ο Ζιμπάρντο κάλεσε «φρουρούς» και «φυλακισμένους» για να ανακοινώσει ότι η «φυλακή» έκλεισε.

Τα αποτελέσματα του πειράματος φαίνεται πως καταδεικνύουν το ευεπηρέαστοκαι την υπακοή των ανθρώπων, όταν τους παρασχεθεί μια νομιμοποιημένη ιδεολογία καθώς και κοινωνική και θεσμική υποστήριξη.

Γίνεται έτσι συμβατό με το επίσης πολύ γνωστό πείραμα του καθηγητή Μίλγκραμ, το οποίο έλαβε χώρα στα μέσα του εικοστού αιώνα στο πανεπιστήμιο Yale των ΗΠΑ και σόκαρε τη φοιτητική και ακαδημαϊκή κοινότητα του πανεπιστημίουκαταδεικνύοντας ότι καθημερινοί άνθρωποι εκπλήρωναν εντολές -κάτω από εφάμιλλες συνθήκες «νομιμοποίησης»- που οδηγούσαν στη φαινομενική χορήγηση ισχυρότατων ηλεκτρικών σοκ σε άλλους συμμετέχοντες.

Επιστήμονας επανέλαβε το «Πείραμα»

Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να γίνουν βασανιστές, αν τους το ζητήσουν.

Μερικά πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ. Η κοινή γνώμη σοκαρίστηκε, όταν το 1961 ο καθηγητής ψυχολογίας του πανεπιστημίου Γιέηλ των ΗΠΑ Στάνλεϊ Μίλγκραμ πραγματοποίησε το διάσημο πλέον και ανατριχιαστικό «Πείραμα» του, που έγινε και ομώνυμη ταινία, δείχνοντας ότι οι εθελοντές ήσαν πρόθυμοι να κάνουν ηλεκτροσόκ σε μια άλλη ομάδα εθελοντών, κάτω υπό ορισμένες συνθήκες.

Ποτέ μέχρι τώρα επιστήμονας -τουλάχιστον που να το παραδεχτεί- δεν είχε τολμήσει να κάνει κάτι ανάλογο. Τώρα, όμως κάποιος τόλμησε: ο καθηγητής Τζέρι Μπέργκερ του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Σάντα Κλάρα, ο οποίος το 2008, όπως μετέδωσε το πρακτορείο Reuters, διαπίστωσε ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει μετά από σχεδόν μισό αιώνα. Οι άνθρωποι είναι πάντα διατεθειμένοι και υπάκουοι να λειτουργήσουν σαν βασανιστές των άλλων, κάνοντάς τους επώδυνα ηλεκτροσόκ, αρκεί κάποια προσωπικότητα, περιβεβλημένη με κύρος και εξουσία, να τους ενθαρρύνει για κάτι τέτοιο.

Η νέα έρευνα έδειξε ότι σχεδόν τρεις στους τέσσερις εθελοντές (το 70%) συνέχισαν να κάνουν ηλεκτροσόκ στους εθελοντές-θύματα ή τουλάχιστον πίστευαν ότι κάνουν, αφού, χωρίς να το γνωρίζουν, οι «εθελοντές-θύματα» δεν ήσαν παρά ηθοποιοί, που προσποιούνταν ότι υποφέρουν από την εκκένωση του ηλεκτρικού ρεύματος.

«Επιβεβαιώσαμε αυτό που είχε ανακαλυφθεί στο προηγούμενο πείραμα: αν οι άνθρωποι βρεθούν σε ορισμένες συνθήκες, θα αντιδράσουν με αναπάντεχους και συχνά ενοχλητικούς τρόπους. Η προηγούμενη έρευνα διατηρεί ακόμα την ισχύ της», δήλωσε ο Μπέργκερ.

Στο προηγούμενο πείραμα του Μίλγκραμ οι ηθοποιοί-θύματα προσποιούνταν ότι υπέφεραν όταν η ισχύς του ηλεκτροσόκ ήταν 150 βολτ, αλλά οι βασανιστές-εθελοντές δεν δίστασαν να αυξήσουν την ισχύ του ρεύματος μέχρι και στο μέγιστο (τα 450 βολτ).

Ο Μπέργκερ τροποποίησε κάπως το επαναληπτικό του πείραμα, σταματώντας την ισχύ του ηλεκτροσόκ στα 150 βολτ. Όμως το 70% των «βασανιστών» (ηλικίας 20-81 ετών και «μέσοι» Αμερικανοί πολίτες), ήθελε να αυξήσει την ισχύ του ρεύματος πάνω από αυτό το επίπεδο, όταν ο Μπέργκερ τους διέταζε να σταματήσουν στα 150 βολτ.

Σύμφωνα με τον Μπέργκερ, το νέο πείραμα, που δημοσιεύτηκε στο ψυχολογικό περιοδικό «American Psychologist», μπορεί να εξηγήσει εν μέρει τις καταχρηστικές συμπεριφορές των δεσμοφυλάκων προς τους κρατούμενους στη φυλακή Αμπού Γκράιμπ στο Ιράκ ή των ναζιστών στο Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο.

Ο Αμερικανός ψυχολόγος επεσήμανε ότι πρέπει να είναι κανείς επιφυλακτικός όταν κάνει το «άλμα» από τις εργαστηριακές μελέτες στις πολύπλοκές συμπεριφορές στην πραγματική κοινωνία, σχετικά με ζητήματα όπως η γενοκτονία.

Όμως πρόσθεσε ότι είναι σημαντικό να κατανοηθούν καλύτερα εκείνοι οι ψυχολογικοί παράγοντες που συμβάλλουν, ώστε οι άνθρωποι να δρουν με τόσο απρόσμενο και ανεπιθύμητο τρόπο, κυρίως επειδή είναι επιρρεπείς στο να υπακούουν τους ανθρώπους-σύμβολα της εξουσίας.


Από Απορία Ψάλτου Βηξ
activistis
By STEVENIKO | | Posted in | With 0 comments
Του Π.Κ. Μαυρίδη




Η κοινωνική έκρηξη στην Αίγυπτο κράτησε μερικές μόλις ημέρες. Η «αλλαγή» επιτεύχθηκε τελικά με το λιγότερο δυνατόν κόστος. Η πίεση του αιγυπτιακού λαού για καλύτερη ζωή εκτονώθηκε με την αποχώρηση του Μπουμπάρακ από την εξουσία.

Το κατά πόσο οι εξεγερμένοι πέτυχαν τον σκοπό τους θα φανεί στο μέλλον. Για την ώρα ωστόσο ουδείς είναι σε θέση να μιλά για ριζική αλλαγή. Ο στρατός –συμπαθής τάξη στη συνείδηση των πολιτών από την εποχή του αραβοϊσραηλινού πολέμου– είχε διακριτή παρουσία και σημαίνοντα λόγο και ρόλο σε όλη τη διάρκεια της μονοκρατορίας του Χόσνι Μουμπάρακ. Σήμερα προβάλλεται, θεωρείται και ίσως είναι στην πραγματικότητα ο εγγυητής της «δημοκρατικής μετάβασης» της Αιγύπτου.

Στην ουσία είναι η δύναμη που εγγυάται πως η διάδοχη κατάσταση δεν θα επιφέρει αλλαγή της αιγυπτιακής εξωτερικής πολιτικής, δηλαδή δεν θα διαταραχθεί το καλό κλίμα στις σχέσεις Αιγύπτου - Ισραήλ. Πολύ περισσότερο, είναι η δύναμη που εγγυάται πως τα μέσα παραγωγής (δηλαδή, το πετρέλαιο) δεν θα αλλάξουν χέρια. Τέλος καλό, όλα καλά λοιπόν...

H περίπτωση της εξέγερσης στη Λιβύη όμως είναι διαφορετική. Ο Καντάφι ουδέποτε υπήρξε Μουμπάρακ. Πρόκειται για απρόβλεπτο και ριψοκίνδυνο παίκτη στη διεθνή σκακιέρα, ο οποίος εξανάγκασε τη Δύση να συνομιλεί μαζί του, αφότου πέτυχε με τη βία να επιβάλει την παρουσία του στη χώρα, στηριζόμενος αποκλειστικά στις δικές του δυνάμεις και στο όραμα μιας ελεύθερης και χωρίς εξωτερικές εξαρτήσεις Λιβύης που «πούλησε» στους συμπατριώτες του.

Με απλά λόγια, ο Καντάφι δεν ήταν η συνηθισμένη περίπτωση Αφρικανού δικτάτορα που επιβλήθηκε στη χώρα του από τη Δύση για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της. Ο Καντάφι υφάρπαξε την εξουσία για να ικανοποιήσει τη ματαιοδοξία και τη μεγαλομανία του. Για να εξυπηρετήσει τα προσωπικά του συμφέροντα. Πέτυχε όμως να παραμείνει ακλόνητος στην εξουσία επί 42 χρόνια, γιατί μετέτρεψε την πάμπτωχη στη δεκαετία του 'Α50 Λιβύη στην πλουσιότερη σήμερα χώρα της Αφρικής. Μια χώρα με μορφωμένους κατοίκους, με αστική τάξη, με παιδεία, στέγη και υγεία να προσφέρονται σχεδόν δωρεάν σε όλους.

Προφανώς, σήμερα ο λαός της Λιβύης απαιτεί πολύ περισσότερα, που ο Καντάφι αδυνατεί να ικανοποιήσει. Κι όχι μόνο αυτό. Αλλά η βιαιότητα με την οποία αντιμετωπίζει τους αντιφρονούντες προσφέρει το ιδανικό άλλοθι στη Δύση για να πετύχει ό,τι δεν κατάφερε με τις προηγούμενες απόπειρες ανατροπής του. Hδη το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης οργανώνεται μεθοδικά, αναζητώντας στην αποτροπή μιας «ανθρωπιστικής καταστροφής» το επιχείρημα για την νομιμοποιητική βάση μιας επέμβασης ενάντια σε ένα ανεξάρτητο κράτος, που αντιμετωπίζει προβλήματα εσωτερικής τάξης!


express
By STEVENIKO | | Posted in | With 0 comments
Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΗΤΣΟΥ





Οι πολιτικοί αναλυτές στην Ουάσιγκτον έχουν ήδη χαράξει στους υπολογιστές τους το µαγικό τρίγωνο. Η µία κορυφή είναι η Τουρκία, τόπος µιας επιτυχηµένης σύνθεσης ανάµεσα στο Ισλάµ και στη δηµοκρατία. Η άλλη κορυφή είναι το µετασανταµικό Ιράκ που, δεν µπορεί, κάποια στιγµή θα ηρεµήσει. Και η τρίτη κορυφή είναι η νέα Αίγυπτος, απαλλαγµένη από τον δυνάστη της, µε ένα ασαφές ακόµη πολιτικό τοπίο, όπου όµως παίζει και θα εξακολουθήσει να παίζει σηµαντικό ρόλο ο στρατός. Αυτό το τρίγωνο συµβολίζει και υπόσχεται τη φιλελευθεροποίηση της Μέσης Ανατολής. Και οι κορυφές του µπορεί να είναι εξ ορισµού ίσες, αλλά η τουρκική είναι πιο ίση από τις άλλες.

Οπως είναι φανερό, αναφερόµαστε στην περίφηµη θεωρία του «τουρκικού µοντέλου», που θα µπορούσε να προσελκύσει τους απογοητευµένους από τη δυτική υποκρισία εξεγερµένους του αραβικού κόσµου. Η προσέγγιση της Τουρκίας µε τον τελευταίο είναι διπλή: από τη µια πλευρά η Αγκυρα ασκεί µια πολύ ενεργό εξωτερική πολιτική στη Μέση Ανατολή συνδυάζοντας τη διπλωµατία µε την οικονοµία, κι από την άλλη αποµακρύνεται από το Ισραήλ. Είναι όµως ικανή αυτή η προσέγγιση να στηρίξει την εξαγωγή του τουρκικού µοντέλου; Ή το εγχείρηµα θα έχει την ίδια τύχη µε την «ατζέντα της ελευθερίας» του Τζορτζ Μπους;

Τέσσερα είναι τα βασικά στοιχεία του τουρκικού µοντέλου, επισηµαίνει στη Φιγκαρό η Ντοροτέ Σµιτ, υπεύθυνη του προγράµµατος «Σύγχρονη Τουρκία» στο γαλλικό Ινστιτούτο ∆ιεθνών Σχέσεων. Η ικανότητα ενός ισλαµικού κόµµατος να αναλάβει και να διατηρήσει την εξουσία µε νόµιµα µέσα χωρίς να ακολουθήσει µια πολιτική συστηµατικού εξισλαµισµού. Η εδραίωση της δηµοκρατίας. Ο οικονοµικός δυναµισµός. Και η οικοδόµηση µιας σύγχρονης εθνικής ταυτότητας που σέβεται το παρελθόν. Ολα αυτά τα στοιχεία είναι εύθραυστα, αν όχι συζητήσιµα, καθώς η Τουρκία βρίσκεται σε µεταβατική περίοδο και κανείς δεν µπορεί να αποκλείσει µιαν αυταρχική στροφή του κυβερνώντος κόµµατος. Οι σχέσεις των πολιτικών µε τον στρατό δεν έχουν σταθεροποιηθεί. Οσο για την οικονοµική ανάπτυξη, µπορεί να ξεπέρασε πέρυσι το 8%, χαρακτηρίζεται όµως από µεγάλες εσωτερικές ανισότητες. Και εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από τις ξένες επενδύσεις, από τη µαζική παροχή ενέργειας σε χαµηλές τιµές (και προµηθευτές όχι πάντα αξιόπιστους, όπως η Ρωσία, το Ιράν, το Αζερµπαϊτζάν, η Αλγερία) και από το άνοιγµα εναλλακτικών εξαγωγικών προορισµών στην Ευρώπη.

Η Τουρκία χρησιµοποιεί ως στρατηγικό όπλο την ικανότητά της να ελίσσεται ανάµεσα σε διάφορους κόσµους. Αλλά το όπλο αυτό µπορεί να αποδειχθεί επαχθές φορτίο, τονίζει η Ντοροτέ Σµιτ. Εχοντας αποτύχει σε διάφορες µεσολαβητικές αποστολές (Ισραήλ - Συρία, ιρανικό πυρηνικό πρόγραµµα, εξελίξεις στον Λίβανο), η Αγκυρα συνειδητοποιεί ότι δεν µπορεί να αναλάβει µόνη της το έργο της σταθεροποίησης της Μέσης Ανατολής. Η εφαρµογή του νεοοθωµανικού της ονείρου στην περιοχή θα την αποµάκρυνε οριστικά από την Ευρώπη. Και ενέχει τον κίνδυνο να οδηγηθεί σε αδιέξοδο.


radar