Ολοένα και πιο ευφυείς, με χαρακτηριστικά αυτοοργάνωσης και δυνατότητες μάθησης, γίνονται οι «Μηχανές», το σύνολο δηλαδή των υπολογιστών και των εφαρμογών τους, που αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς ανά τον κόσμο.

Την ίδια στιγμή, οι εκατομμύρια χρήστες του Διαδικτύου συνδιαμορφώνουν, με τις κινήσεις και τις επιλογές τους, το περιεχόμενο του παγκόσμιου ιστού, καθιστώντας το ως μία αξιοσημείωτη πηγή πληροφόρησης, από την οποία οι «Μηχανές» αντλούν δεδομένα για τις προτιμήσεις και τις συνήθειες των ανθρώπων.

Με βάση τα δεδομένα αυτά, μερίδα διεθνών επιστημόνων δημοσιοποίησε πρόσφατα την άποψη ότι μέχρι το 2045 οι «Μηχανές» θα γίνουν εξυπνότερες από τους ανθρώπους, υποστηρίζοντας ότι δεν πρόκειται, πλέον, για σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά ούτε για σενάριο τρόμου. Κατά πόσο και πώς, όμως, η αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τη μηχανή θα είναι εντονότερη στο μέλλον, ώστε η μηχανή να μπορεί να επηρεάζει τον άνθρωπο;

Ο καθηγητής και πρόεδρος του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ, διευθυντής του εργαστηρίου Επεξεργασίας Πληροφορίας και Υπολογισμών Περικλής Μήτκας επιχειρεί να απαντήσει σε τέτοια ερωτήματα, εξηγώντας τους τρόπους με τους οποίους οι «πράκτορες λογισμικού», τα κοινωνικά δίκτυα και ο σημασιολογικός ιστός, μπορούν να «εκπαιδεύσουν» τις «Μηχανές», κάνοντας τα όρια αλληλεπίδρασης με τον άνθρωπο, πιο ασαφή.

Η ομάδα του δημιούργησε τον πράκτορα λογισμικού Mertacor, λαμβάνοντας το πρώτο βραβείο στο διεθνή διαγωνισμό Trading Agent Competition (TAC), που πραγματοποιήθηκε στο Χάρβαρντ, τον Ιούνιο του 2010.

«Καθημερινά, ο όγκος των δεδομένων που παράγει αυτό που ονομάζουμε Digital Man, ο ψηφιακός άνθρωπος, με την πληθώρα των ηλεκτρονικών συσκευών του, όπως υπολογιστές, κινητά, κάμερες, κ.λπ. κινείται σαν βιβλικός κατακλυσμός. Οπλισμένοι με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, άνθρωποι σε κάθε γωνιά του πλανήτη παράγουν, αποθηκεύουν και κοινωνούν νέα γνώση και πληροφορία με καταιγιστικούς ρυθμούς. Η ψηφιακά καταγεγραμμένη πληροφορία σε όλο τον κόσμο διπλασιάζεται κάθε 1 με 2 χρόνια» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Όπως εξηγεί, η ηλεκτρονική μας αλληλογραφία, η χρήση του skype για συνομιλίες με τους φίλους μας στην άλλη άκρη του κόσμου, η χρήση του Facebook και του youtube, το κατέβασμα των πρόσφατων hits στο κινητό μας, η αναζήτηση δεδομένων μέσα από τις ηλεκτρονικές συσκευές, αλλά και πολλές άλλες δραστηριότητες των ανθρώπων στο διαδίκτυο, αφήνουν "ίχνη" για τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντά μας, παράγουν και διακινούν τεράστιους όγκους πληροφορίας, που δεν είναι ορατοί από τους χρήστες.

«Χωρίς να το θέλουμε και χωρίς να το γνωρίζουμε, με κάθε μας κλικ εκπαιδεύουμε τη ‘Μηχανή’. Με κάθε επιλογή ιστοσελίδας, με κάθε like, με κάθε μας μήνυμα, κάνουμε τη ‘Μηχανή’ εξυπνότερη και αποτελεσματικότερη. Η μηχανή, που αναζητά για μας πληροφορίες, που μαθαίνει τι μας αρέσει και μας υποδεικνύει τι επιθυμούμε και τι πρέπει να ξέρουμε, γίνεται ολοένα και καλύτερη» λέει ο κ. Μήτκας και προσθέτει ότι μέσα από τους «πράκτορες λογισμικού» που ήδη λειτουργούν στο Διαδίκτυο, η πλοήγησή μας γίνεται αποτελεσματικότερη.

Πράκτορες λογισμικού και σημασιολογικός ιστός

Ένας πράκτορας λογισμικού είναι ένα ευφυές πρόγραμμα που μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις, να αναζητά πληροφορία και να διεκπεραιώνει διαδικτυακές αποστολές εκ μέρους του ανθρώπου που τον ενεργοποιεί.

Παραδείγματα εφαρμογών περιλαμβάνουν πράκτορες που κάνουν αγορές στο Διαδίκτυο, παρακολουθούν πηγές πληροφόρησης και συνοψίζουν, επιβλέπουν βιομηχανικές διαδικασίες και παίρνουν αποφάσεις, διαπραγματεύονται και συνάπτουν συμφωνίες ή αποφασίζουν για βέλτιστες διαδρομές.

«Οι πράκτορες με τις κινήσεις τους παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την εκπαίδευση της ‘Μηχανής’. Αυτή είναι η πραγματικότητα και δεν χρειάζεται ούτε να μας φοβίζει ούτε να την ξορκίζουμε. Άλλωστε, μόνο μια έξυπνη και αποφασιστική μηχανή μπορεί να μας βοηθήσει να επιβιώνουμε στον καταιγισμό της πληροφορίας» αναφέρει.

Από την άλλη μεριά, οι χρήστες του Διαδικτύου, με την αθρόα συμμετοχή τους στα Κοινωνικά Δίκτυα, όπως το Facebook, συνδιαμορφώνουν καθημερινά το περιεχόμενο του παγκόσμιου ιστού.


Η ανάλυση των Κοινωνικών Δικτύων επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την αναγνώριση κοινοτήτων, την κατηγοριοποίηση χρηστών, την κατανόηση αλληλεπιδράσεων μεταξύ των χρηστών, την αναγνώριση και εξέλιξη κοινοτήτων σε blogs, την ομαδοποίηση θεμάτων και την αναγνώριση σημαντικών γεγονότων.

Υπάρχει, ωστόσο, ωστόσο, και ένας άλλος παράγοντας που θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της «Μηχανής» στο μέλλον.

Πρόκειται για την ανάπτυξη του Σημασιολογικού Ιστού, ο οποίος αποτελεί τη μετεξέλιξη του σημερινού διαδικτύου σε μια τεράστια ενιαία βάση δεδομένων αναγνώσιμη και κατανοήσιμη από τους υπολογιστές.

Οι σύγχρονες μηχανές αναζήτησης επιχειρούν την αναζήτηση με βάση λέξεις - κλειδιά και παράγουν πολλά αποτελέσματα με μικρή ακρίβεια.

Οι μηχανές αναζήτησης στο Σημασιολογικό Ιστό θα διεκπεραιώνουν την αναζήτηση με βάση έννοιες, όχι λέξεις, και θα δίνουν συγκεκριμένη απάντηση σε περίπλοκα ερωτήματα του χρήστη.

Βασιζόμενη στις παραπάνω τεχνολογίες και χρησιμοποιώντας κάθε διαθέσιμη πληροφορία, η Μηχανή γίνεται ολοένα και πιο ευφυής και εμφανίζει χαρακτηριστικά αυτοοργάνωσης και δυνατότητες μάθησης. Με τεράστια αποθέματα μνήμης, υψηλές ταχύτητες και πολύπλοκους και πολυτροπικούς μηχανισμούς συλλογής και επεξεργασίας, αναλύει δεδομένα και παράγει νέα γνώση.

Προς το παρόν και παρόλη τη ραγδαία εξέλιξή της, η «Μηχανή» ελέγχεται από τον άνθρωπο και δουλεύει γι’ αυτόν.

Ο κ. Μήτκας, θα παρουσιάσει τις δυνατότητες και τάσεις της τεχνολογίας στο διαδίκτυο, σε ομιλία που θα κάνει σήμερα, στις 18.30, στο "Νόησις" (Πλανητάριο), σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο και το Βρετανικό Συμβούλιο.

STEVENIKO

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...