Η Ελλάδα βρίσκεται ίσως στην πιο κρίσιμη στιγμή της μεταπολιτευτικής της ιστορίας.
Μια κυβέρνηση σε κατάσταση αποσύνθεσης καλείται να ψηφίσει το νέο Μνημόνιο, το οποίο περιλαμβάνει ακόμα πιο σκληρά μέτρα, που πλήττουν τους Έλληνες, ακολουθώντας πιστά για ακόμη μια φορά τη συνταγή του ΔΝΤ και της Γερμανικής- Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μια συνταγή , η οποία όπως έχει αποδειχθεί απέτυχε παταγωδώς αυτά τα δύο χρόνια, βυθίζοντας τη χώρα στην ύφεση και τη λιτότητα και στην απώλεια της οικονομικής της κυριαρχίας.

Όμως για να «πετύχει» μια καλή συνταγή, χρειάζεται, εκτός από τα απαραίτητα υλικά, και τους κατάλληλους «μάγειρες» - πολιτικούς που θα έχουν πάρει τις κατάλληλες συμβουλές από τις καλύτερες σχολές.

Ποιες; Υπάρχουν πολλές με μια από τις κορυφαίες αυτές του ΟΟΣΑ ή αλλιώς Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.

Η έκθεση του 1996

Πριν μια εβδομάδα ένας από τους αναγνώστες του newsbomb.gr μας έστειλε μια έκθεση του διεθνούς οργανισμού, o οποίος έκλεισε το 2011, 50 χρόνια ζωής, για το πώς μια κυβέρνηση μπορεί να περάσει τα αυστηρά μέτρα λιτότητας στον πληθυσμό.

Η συγκεκριμένη έκθεση – πρόταση (36 σελίδων) χρονολογείται το 1996 και δημοσιεύτηκε στο 13ο τεύχος του επίσημου περιοδικού του ΟΟΣΑ, CAHIERS DE POLITIQUE ÉCONOMIQUE (στα Γαλλικά), δηλαδή πριν 16 ολόκληρα χρόνια, όταν στην Ελλάδα ακόμα τίποτα δεν έδειχνε ότι θα φτάναμε στο σημερινό οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο.

Πρόκειται για μια έκθεση του Κέντρου Ανάπτυξης του ΟΟΣΑ με θέμα τα προβλήματα και τους τρόπους πολιτικής χειραγώγησης των πληθυσμών ώστε να μπορέσει μια κυβέρνηση να περάσει τα αυστηρά μέτρα λιτότητας και τις διαρθρωτικές αλλαγές, που επέβαλε κατά τη δεκαετία του 1980 η επέλαση του νεοφιλελευθερισμού σε μια σειρά από «αναπτυσσόμενες» χώρες και χώρες του Τρίτου Κόσμου.

Το άρθρο υπογράφει ο Κρίστιαν Μόρισον και μερικά από τα αποσπάσματα του αποδεικνύουν ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο στη ζωή και κυρίως στην πολιτική....

«Οι δυνατότητες πραγματοποίησης των διαρθρωτικών αναπροσαρμογών»

Αυτός είναι ο τίτλος του άρθρου. Πάμε να δούμε μερικά από τα αποσπάσματά του.
«Πράγματι, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η επείγουσα κατάσταση που δημιουργήθηκε από τις χρηματοπιστωτικές κρίσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες, κρίθηκε ότι μπορεί ν' αντιμετωπιστεί με την αποκατάσταση των μακρο-οικονομικών ισορροπιών. Έτσι, οι διαρθρωτικές αναπροσαρμογές περιορίστηκαν σ' ένα πρόγραμμα σταθερότητας με μοναδικό κριτήριο την ταχύτερη δυνατή μείωση του δημόσιου ελλείμματος. Πολύ σύντομα όμως συνειδητοποιήσαμε πως η σταθεροποίηση δεν είναι αυτοσκοπός. [...]

Πράγματι, όπου τέθηκε θέμα διαρθρωτικών αλλαγών, οι διεθνείς οργανισμοί [ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, κ.λπ.] απαίτησαν δραστική μείωση των βασικών δημόσιων δαπανών.
Αυτό έκανε αντιδημοφιλείς τις κυβερνήσεις, οι οποίες, σε περίπτωση ταραχών, κατέφυγαν στην καταστολή πολλαπλασιάζοντας το πολιτικό κόστος. [...]

Η εφαρμογή προγραμμάτων διαρθρωτικών αλλαγών σε δεκάδες χώρες κατά τη δεκαετία του 1980 έδειξε, ότι είχαμε παραμελήσει την πολιτική διάσταση του ζητήματος. Πιεζόμενες από απεργίες, διαδηλώσεις, ακόμα κι εξεγέρσεις, πολλές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να διακόψουν ή να περικόψουν σημαντικά τα προγράμματα αυτά.

Έτσι αναγκαστήκαμε να αναγνωρίσουμε, ότι η οικονομική επιτυχία της διαρθρωτικής αναπροσαρμογής εξαρτάται από τη δυνατότητα πολιτικής πραγματοποίησής της. [...]

Εδώ ο συντάκτης του άρθρου αναφέρεται στις πρακτικές σοκ για δημοσιονομική προσαρμογή που ακολουθεί πιστά το ΔΝΤ, όπως ακριβώς έγινε και στην Ελλάδα μετά την εκλογή της κυβέρνησης Παπανδρέου.

Στην περίπτωση της Ελλάδας υπάρχουν καταγγελίες από πρώην μέλη της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τεχνική διόγκωση του ελλείμματος από την κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και βαριές κατηγορίες κατά του πρώην υπουργού Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου.

Τα υπόλοιπα είναι γνωστά : μέτρα, μέτρα, μέτρα και το έλλειμμα ακόμα κοντά στο 10% (σε διψήφια δηλαδή επίπεδα).

Στόχος οι δημόσιοι υπάλληλοι
Στη συνέχεια το άρθρο αφού φέρνει ως παραδείγματα κάποιες χώρες της Αφρικής (Ζάμπια, Νιγηρία), όπου το πρόγραμμα δεν είχε απόλυτη «επιτυχία», καθώς είχαμε νεκρούς από ταραχές που ξέσπασαν και στις δύο περιπτώσεις, εστιάζει στη σωστή δοσολογία μέτρων για να μπορέσει η κυβέρνηση να εφαρμόσει το πρόγραμμα «αναδιάρθρωσης».

Αναφέρει: Από την άλλη, οι περικοπές στα λειτουργικά έξοδα του κράτους πλήττουν τους δημοσίους υπαλλήλους, αλλά οι κυβερνήσεις μπορούν να πάρουν την κοινή γνώμη με το μέρος τους αν κινηθούν ευέλικτα παρουσιάζοντας, με τη βοήθεια του Τύπου, αυτά τα μέτρα σαν μέτρα ισονομίας με το επιχείρημα, ότι εφόσον ζητούνται θυσίες από όλο το λαό, οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν γίνεται ν' αποτελούν εξαίρεση......

Πρέπει λοιπόν η αρμόδια κυβέρνηση να φροντίσει ώστε να πάρει με το μέρος της ένα μέρος του κόσμου, στην ανάγκη φορτώνοντας δυσανάλογα και με πολύ βαριά μέτρα ορισμένες κοινωνικές ομάδες.

Αυτό το απόσπασμα μας θυμίζει έντονα τη «λύσσα» κάποιων παραγόντων της ελληνικής πολιτικής και δημοσιογραφικής σκηνής τα τελευταία δύο χρόνια για τους «άχρηστους» δημόσιους υπάλληλους που αποτελούν το βαρίδι του κράτους.

Δημόσιους υπαλλήλους, τους οποίους πολιτικοί έβαζαν σωρηδόν στο Δημόσιο, χωρίς καμία αξιολόγηση, για να εξυπηρετήσουν τα εκλογικά τους συμφέροντα.

Τώρα με το Μνημόνιο 2 καλούνται να πετάξουν στο δρόμο 150.000 από αυτούς μέχρι το 2015, χωρίς κανείς να μας αιτιολογεί επαρκώς πώς με αυτό τον τρόπο θα βελτιωθεί ο -κατά γενική ομολογία - προβληματικός δημόσιος τομέας στην Ελλάδα.

Η στρατηγικής της κυβέρνησης Παπανδρέου σε δύο παραγράφους

Για το παρακάτω απόσπασμα τα λόγια είναι περιττά. Διαβάστε:
«Η κυβέρνηση που καλείται να εφαρμόσει αναδιαρθρωτικά προγάμματα, είναι υποχρεωμένη να πάρει αντιλαϊκά μέτρα. [...] Καλώντας σε βοήθεια το ΔΝΤ, μπορεί να επωφεληθεί και σε πολιτικό επίπεδο γιατί θα μπορεί να απαντάει σε όσους αντιδρούν, ότι τα μέτρα προβλέπονται από τη συμφωνία που επέβαλε το ΔΝΤ και είναι υποχρεωμένη να τα πάρει θέλοντας και μη. [...]

Καλό είναι τα μέτρα να λαμβάνονται πριν ξεσπάσει κρίση. Υπάρχουν όμως τρόπο αντιμετώπισης του πολιτικού κόστους ακόμη κι αν τα μέτρα λαμβάνονται αφού ξεσπάσει η κρίση. [...] Εάν η κυβέρνηση εκλεγεί λίγο πριν ξεσπάσει η κρίση, έχει μπροστά της μια μικρή χρονική περίοδο (4 με 6 μήνες) κατά την οποία η κοινή γνώμη εξακολουθεί να την στηρίζει και κατά την οποία μπορεί να ρίχνει την ευθύνη για τα αντιλαϊκά μέτρα στους προκατόχους της. Σε αυτό το διάστημα, οι συντεχνίες χάνουν προσωρινά τη δύναμή τους και τότε η κυβέρνηση πρέπει να σπεύσει να στρέψει την κοινή γνώμη εναντίον τους. Έπειτα από αυτή την περίοδο χάριτος τα πράγματα δυσκολεύουν τρομερά. Η νέα κυβέρνηση θεωρείται ολοένα και περισσότερο μόνη υπεύθυνη για την κατάσταση κι έτσι αναγκάζεται ν' αναλάβει αυτή το σύνολο του πολιτικού κόστους της αναδιάρθρωσης. [...]

Από την πρώτη λοιπόν στιγμή που θ' ανέβει στην εξουσία, πρέπει να σταματήσει την αισιόδοξη ρητορική και να επιμείνει, ακόμα και υπερβάλλοντας, για τη σοβαρότητα των οικονομικών ανισορροπιών, να υπογραμμίζει τις ευθύνες των προκατόχων της και το ρόλο εξωγενών δυσμενών παραγόντων».

Κυβερνήσεις συνεργασίας για να «δέσει» το γλυκό

Από το κείμενο σας παρουσιάζουμε ένα ακόμα κομμάτι που δείχνει πόσο σημαντικό είναι το όλο «πρόγραμμα αναδιάρθρωσης» να έχει την ευρύτερη στήριξη περισσότερων κομμάτων και πὠς μπορεί το δημοψήφισμα να πεχτεί ως τελευταίο χαρτί μιας κυβέρνησης. Διαβάστε:

«Για να έχει μια κυβέρνηση το περιθώριο ώστε να κάνει τους πολιτικούς ελιγμούς που απαιτεί ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, πρέπει να στηρίζεται από ένα ή δυο μεγάλα κόμματα και όχι από μια συμμαχία μικρών κομμάτων.Γι' αυτό χρειάζεται ένα κατάλληλο εκλογικό σύστημα, με πολλές μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες.

Άλλα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση ενίσχυσης της εκτελεστικής εξουσίας είναι αυτά που νομοθετηθούν προσωρινές ειδικές εξουσίες, ή τον εκ των υστέρων έλεγχο από τη δικαστική εξουσία ώστε να μην μπορούν οι δικαστές να ελέγχουν εκ των προτέρων την εφαρμογή ενός προγράμματος.

Το δημοψήφισμα είναι ένα αποτελεσματικό όπλο στα χέρια μιας κυβέρνησης όταν έχει αυτή την πρωτοβουλία των κινήσεων. Μπορεί να καταφεύγει σε δημοψήφισμα, ώστε να εγκριθεί ένα συγκεκριμένο μέτρο της και να θέσει εκτός μάχης μια συμμαχία αντιφρονούντων. Επιπλέον, όταν κάποια μέτρα προκαλέσουν ένα αυξανόμενο κύμα ταραχών και καταστολής, τότε η προκήρυξη δημοψηφίσματος μπορεί να ηρεμήσει το πολιτικό παιχνίδι και να βοηθήσει στην αποκατάσταση της τάξης αποφορτίζοντας την πίεση των διαδηλωτών».

Στο σήμερα τώρα οι δανειστές μας ζητούν έγγραφες δεσμεύσεις για το νέο δανειακό πρόγραμμα για να εκταμιεύσουν τις επόμενες δόσεις στην εξαρτημένη Ελλάδα.

Στηρίζουν τη μεταβατική κυβέρνηση Παπαδήμου και από τις Βρυξέλλες θα επιθυμούσαν την παράταση της θητείας της για να εφαρμοστεί πλήρως και χωρίς παρεκκλίσεις το πακέτο των μέτρων λιτότητας, αδιαφορώντας για τη βούληση του ελληνικού λαού.

Όσο για το δημοψήφισμα;

O Γιώργος Παπανδρέου προσπάθησε να απευθύνει ένα ακόμα εκβιαστικό δίλημμα στο λαό στη λογική του «ναι ή όχι» στο ευρώ αλλά είχε χάσει προ πολλού την εμπιστοσύνη του ίδιου του κόμματος του και των Ελλήνων πολιτών. Η συνέχεια είναι πάλι γνωστή...

Με αφορμή τη σημερινή ψηφοφορία δεν υπάρχουν διλήμματα όπως Μνημόνιο ή χρεοκοπία αλλά πραγματικά ερωτήματα όπως Μνημόνιο 2 ή μια συνολική στρατηγική ανάταξης της Ελλάδας από πολιτικούς που χωρίς εξαρτήσεις θα δώσουν στη χώρα τη ζητούμενη ώθηση...