Η κήλη, αίτια και αντιμετώπιση
Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης
Χειρουργός - Λαπαροσκόπος
Τι είναι η κήλη;
Όταν εμφανίζεται η κήλη, σημαίνει ότι τα εσωτερικά στρώματα των κοιλιακών μυών αδυνατίζουν, δημιουργώντας εξόγκωμα. Όπως μία σαμπρέλα σπρώχνει μέσα από ένα κατεστραμμένο λάστιχο (ρόδα αυτοκινήτου), έτσι και η εσωτερική επένδυση της κοιλιάς σπρώχνει μέσα από την αδυνατισμένη περιοχή του κοιλιακού τοιχώματος, δημιουργώντας ένα μικρό μπαλόνι, σαν σάκο. Αυτό μπορεί να επιτρέψει μία στροφή του εντέρου και του κοιλιακού ιστού να σπρώξει μέσα στο σάκο. Η κήλη είναι δυνατόν να προκαλέσει έντονο πόνο ή άλλα ενδεχομένως σοβαρά προβλήματα, τα οποία μπορεί να απαιτούν επείγουσα επέμβαση. Και οι άνδρες και οι γυναίκες είναι πιθανόν να εμφανίσουν κήλη. Μπορεί κάποιος να γεννηθεί με κήλη (εκ γενετής) ή να την αναπτύξει με το πέρασμα του χρόνου. Το πρόβλημα της κήλης δεν βελτιώνεται με τον καιρό ούτε η κήλη μπορεί να θεραπευτεί από μόνη της.
Πώς μπορείτε να γνωρίζετε αν πάσχετε από κήλη;
Οι συνήθεις περιοχές στις οποίες εμφανίζονται κήλες είναι οι βουβώνες (βουβωνοκήλη), ο ομφαλός (ομφαλοκήλη) και η περιοχή προηγούμενης χειρουργικής επέμβασης (μετεγχειρητική κοιλιοκήλη). Συνήθως είναι εύκολο να αναγνωρίσει κάποιος μια κήλη. Μπορεί να παρουσιαστεί κάποιο εξόγκωμα κάτω από το δέρμα. Είναι δυνατόν να αισθανθείτε πόνο, όταν σηκώνετε βαριά αντικείμενα, όταν βήχετε, ή κάποιο τράβηγμα κατά την ούρηση, την αφόδευση, όταν στέκεστε όρθιοι ή κάθεστε πολλή ώρα. Ο πόνος μπορεί να είναι οξύς και άμεσος ή υπόκωφος πόνος που χειροτερεύει προς το τέλος της ημέρας. · Έντονος, συνεχής πόνος, ερύθημα και ευαισθησία είναι σημάδια ότι η κήλη μπορεί να έχει παγιδευτεί ή περισφιχθεί. Αυτά τα συμπτώματα είναι αιτία για να επικοινωνήσετε άμεσα με το γιατρό σας.
Γιατί δημιουργούνται κήλες;
Στην κοιλιακή χώρα υπάρχουν περιοχές, στις οποίες ενδεχομένως το τοίχωμα είναι πιο αδύνατο. Κήλες μπορούν να δημιουργηθούν σε αυτές ή άλλες περιοχές λόγω δυνατής πίεσης στο κοιλιακό τοίχωμα, λόγω τραυματισμού, ηλικίας, παλαιάς τομής ή από κάποιο αδύνατο σημείο που υπάρχει εκ γενετής. Κήλη είναι δυνατόν να παρουσιαστεί σε οποιονδήποτε και σε οποιαδήποτε ηλικία. Οι περισσότερες κήλες στα παιδιά είναι εκ γενετής. Στους ενήλικους ένα αδύνατο σημείο από τη φύση, η πίεση από την άρση κάποιου βάρους, ο επίμονος βήχας, η δυσκοιλιότητα ή η δυσουρία μπορούν να προκαλέσουν εξασθένηση ή διαχωρισμό του κοιλιακού τοιχώματος.
Ποιες επιλογές θεραπείας υπάρχουν;
Δεν υπάρχουν πολλές επιλογές για κάποιον που πάσχει από κήλη. · Η συντηρητική αγωγή με χρήση κηλεπιδέσμου σπανίως συνιστάται, διότι συνήθως δεν είναι αποτελεσματική. Οι περισσότερες κήλες απαιτούν χειρουργική επέμβαση. Οι χειρουργικές επεμβάσεις, σήμερα, γίνονται με δύο μεθόδους. 1. Η πρώτη είναι η κλασική μέθοδος, η οποία γίνεται με εξωτερική τομή στο βουβώνα ή σε όποια άλλη περιοχή βρίσκεται η κήλη. Ο χειρουργός μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα μικρό κομμάτι χειρουργικού πλέγματος για να αποκαταστήσει τη βλάβη ή την τρύπα. Η μέθοδος αυτή γίνεται με τοπική αναισθησία, αλλά μπορεί να γίνει επίσης με επισκληρίδιο ή γενική αναισθησία. 2. Η δεύτερη μέθοδος είναι η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης. Σε αυτήν τη μέθοδο, ένα λαπαροσκόπιο (μικροσκοπικό τηλεσκόπιο) συνδεδεμένο με μία ειδική κάμερα εισάγεται στην κοιλιακή χώρα μέσω ενός σωλήνα, επιτρέποντας στο χειρουργό να βλέπει την κήλη και τον περιβάλλοντα ιστό σε μία οθόνη τηλεόρασης. Κάποιοι άλλοι σωλήνες επίσης εισάγονται στην κοιλιακή χώρα, βοηθώντας το χειρουργό να δουλέψει εσωτερικά. Η κήλη αποκαθίσταται από την πίσω πλευρά του κοιλιακού τοιχώματος. Ένα μικρό κομμάτι χειρουργικού πλέγματος εφαρμόζεται πάνω στη βλάβη της κήλης και σταθεροποιείται στη θέση του με μικρά χειρουργικά ράμματα. Η επέμβαση αυτή γίνεται συνήθως με γενική αναισθησία ή ενίοτε με περιοχική ή επισκληρίδιο. Η τεχνική αυτή βοηθά τον ασθενή να αναρρώσει πιο γρήγορα και να υποστεί λιγότερες μετεγχειρητικές ταλαιπωρίες.
Είναι κατάλληλη η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης για όλους τους ασθενείς;
Μόνο έπειτα από εκτενή εξέταση μπορεί ο χειρουργός σας να καθορίσει αν η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης είναι κατάλληλη για εσάς. Η μέθοδος αυτή μπορεί να μην είναι σωστή για κάποιους ασθενείς, οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε προηγούμενο χειρουργείο στην κοιλιακή χώρα ή έχουν σημαντικά προβλήματα υγείας. Περίπου 600.000 χειρουργικές επεμβάσεις αποκατάστασης κήλης γίνονται ετησίως. Πολλές από αυτές πραγματοποιούνται με την παραδοσιακή "ανοικτή" μέθοδο, ενώ κάποιες λαπαροσκοπικά. Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης είναι μία πρόσφατη τεχνική, η οποία χρησιμοποιείται για να διορθωθούν σχισίματα στο κοιλιακό τοίχωμα (μύες) με τη βοήθεια μικρών τομών, τηλεσκοπίων και πλέγματος. Η μέθοδος αυτή εξασφαλίζει γρηγορότερη επιστροφή στην εργασία και στις κανονικές δραστηριότητες και ελάττωση του μετεγχειρητικού πόνου.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της λαπαροσκοπικής αποκατάστασης της κήλης;
Κάθε είδους χειρουργική επέμβαση μπορεί να παρουσιάσει επιπλοκές. Κυριότερες είναι η αιμορραγία και η φλεγμονή, οι οποίες είναι ασυνήθιστες για τη λαπαροσκοπική μέθοδο. Υπάρχει ελάχιστος κίνδυνος για τραυματισμό της ουροδόχου κύστης, των εντέρων, των αιμοφόρων αγγείων, των νεύρων ή του σπερμικού σωλήνα που οδηγεί στους όρχεις. Δυσκολία στην ούρηση μετά το χειρουργείο δεν είναι σπάνιο φαινόμενο και ίσως χρειαστεί να τοποθετηθεί προσωρινά ένας ουροκαθετήρας. Μετά την αποκατάσταση της κήλης, υπάρχει πάντα η πιθανότητα επανεμφάνισής της μακροπρόθεσμα. Ο χειρουργός θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε αν οι κίνδυνοι της λαπαροσκοπικής αποκατάστασης της κήλης είναι μικρότεροι από αυτούς που θα αντιμετωπίσετε, αν δεν αποκαταστήσετε τη βλάβη.
Τι γίνεται αν η επέμβαση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπικά;
Σε μικρό αριθμό ασθενών η λαπαροσκοπική μέθοδος δεν μπορεί να εφαρμοστεί λόγω της αδυναμίας να έχουμε καθαρή εικόνα ή να χειριστούμε αποτελεσματικά τα όργανα του ασθενούς. Παράγοντες οι οποίοι ίσως αυξήσουν τις πιθανότητες να μετατρέψουμε μία επέμβαση σε "ανοικτή", είναι η παχυσαρκία και το ιστορικό προηγούμενης επέμβασης στην κοιλιακή χώρα που έχει προκαλέσει βαθιά βλάβη στον ιστό ή αιμορραγικά προβλήματα κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Η απόφαση να γίνει "ανοικτή" επέμβαση έγκειται στην κρίση του χειρουργού σας, πριν από ή ακόμη και κατά τη διάρκεια της επέμβασης, και βασίζεται αποκλειστικά στην ασφάλεια του ασθενούς.
Τι προετοιμασία χρειάζεται;
Οι περισσότερες επεμβάσεις για την αποκατάσταση της κήλης είναι δυνατόν να γίνουν χωρίς να παραμείνετε στο νοσοκομείο, αλλά επιστρέφοντας την ίδια ημέρα στο σπίτι σας. Μία ημέρα πριν από την επέμβαση θα πρέπει να αποφύγετε να φάτε ή να πιείτε μετά τα μεσάνυχτα. Απαιτούνται επίσης κάποιες προεγχειρητικές εξετάσεις, οι οποίες είναι ανάλογες με την κατάσταση της υγείας σας, καθώς και με το είδος της αναισθησίας στην οποία πρόκειται να υποβληθείτε. Αν παίρνετε ασπιρίνη, αντιπηκτικά ή φάρμακα για την αρθρίτιδα, θα πρέπει να συζητήσετε με το χειρουργό σας πόσο καιρό πριν από την επέμβαση πρέπει να τα διακόψετε.
Τι πρέπει να περιμένετε μετά την επέμβαση;
Μετά την επέμβαση θα μεταφερθείτε στην αίθουσα της ανάνηψης, όπου θα παραμείνετε μέχρι να συνέλθετε τελείως από τη νάρκωση. Μόλις συνέλθετε εντελώς και μπορείτε να περπατήσετε, μπορείτε να φύγετε. Μετά την επέμβαση θα έχετε κάποιον πόνο, ο οποίος συνήθως διαρκεί 24 με 48 ώρες. Συνιστάται να σηκωθείτε και να περπατήσετε ακόμη και από την επομένη της επέμβασης. Αν παρουσιάσετε πυρετό, ρίγη, εμετούς, δυσουρία, θα πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με το χειρουργό σας. Με τη λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης το πιθανότερο είναι να μπορέσετε να επιστρέψετε στις κανονικές σας δραστηριότητες (μπάνιο, οδήγηση, ανέβασμα σκάλας, άρση βάρους, εργασία και σεξουαλικές δραστηριότητες) σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Αν ο μετεγχειρητικός πόνος παρατείνεται και δεν υποχωρεί με τα παυσίπονα που σας έχουν συστήσει, θα πρέπει να ενημερώσετε το χειρουργό σας. Θα πρέπει να κανονίσετε ένα μετεγχειρητικό επανέλεγχο από το χειρουργό σας σε δύο (2) περίπου εβδομάδες από την ημέρα του χειρουργείου.
Χειρουργός - Λαπαροσκόπος
Τι είναι η κήλη;
Όταν εμφανίζεται η κήλη, σημαίνει ότι τα εσωτερικά στρώματα των κοιλιακών μυών αδυνατίζουν, δημιουργώντας εξόγκωμα. Όπως μία σαμπρέλα σπρώχνει μέσα από ένα κατεστραμμένο λάστιχο (ρόδα αυτοκινήτου), έτσι και η εσωτερική επένδυση της κοιλιάς σπρώχνει μέσα από την αδυνατισμένη περιοχή του κοιλιακού τοιχώματος, δημιουργώντας ένα μικρό μπαλόνι, σαν σάκο. Αυτό μπορεί να επιτρέψει μία στροφή του εντέρου και του κοιλιακού ιστού να σπρώξει μέσα στο σάκο. Η κήλη είναι δυνατόν να προκαλέσει έντονο πόνο ή άλλα ενδεχομένως σοβαρά προβλήματα, τα οποία μπορεί να απαιτούν επείγουσα επέμβαση. Και οι άνδρες και οι γυναίκες είναι πιθανόν να εμφανίσουν κήλη. Μπορεί κάποιος να γεννηθεί με κήλη (εκ γενετής) ή να την αναπτύξει με το πέρασμα του χρόνου. Το πρόβλημα της κήλης δεν βελτιώνεται με τον καιρό ούτε η κήλη μπορεί να θεραπευτεί από μόνη της.
Πώς μπορείτε να γνωρίζετε αν πάσχετε από κήλη;
Οι συνήθεις περιοχές στις οποίες εμφανίζονται κήλες είναι οι βουβώνες (βουβωνοκήλη), ο ομφαλός (ομφαλοκήλη) και η περιοχή προηγούμενης χειρουργικής επέμβασης (μετεγχειρητική κοιλιοκήλη). Συνήθως είναι εύκολο να αναγνωρίσει κάποιος μια κήλη. Μπορεί να παρουσιαστεί κάποιο εξόγκωμα κάτω από το δέρμα. Είναι δυνατόν να αισθανθείτε πόνο, όταν σηκώνετε βαριά αντικείμενα, όταν βήχετε, ή κάποιο τράβηγμα κατά την ούρηση, την αφόδευση, όταν στέκεστε όρθιοι ή κάθεστε πολλή ώρα. Ο πόνος μπορεί να είναι οξύς και άμεσος ή υπόκωφος πόνος που χειροτερεύει προς το τέλος της ημέρας. · Έντονος, συνεχής πόνος, ερύθημα και ευαισθησία είναι σημάδια ότι η κήλη μπορεί να έχει παγιδευτεί ή περισφιχθεί. Αυτά τα συμπτώματα είναι αιτία για να επικοινωνήσετε άμεσα με το γιατρό σας.
Γιατί δημιουργούνται κήλες;
Στην κοιλιακή χώρα υπάρχουν περιοχές, στις οποίες ενδεχομένως το τοίχωμα είναι πιο αδύνατο. Κήλες μπορούν να δημιουργηθούν σε αυτές ή άλλες περιοχές λόγω δυνατής πίεσης στο κοιλιακό τοίχωμα, λόγω τραυματισμού, ηλικίας, παλαιάς τομής ή από κάποιο αδύνατο σημείο που υπάρχει εκ γενετής. Κήλη είναι δυνατόν να παρουσιαστεί σε οποιονδήποτε και σε οποιαδήποτε ηλικία. Οι περισσότερες κήλες στα παιδιά είναι εκ γενετής. Στους ενήλικους ένα αδύνατο σημείο από τη φύση, η πίεση από την άρση κάποιου βάρους, ο επίμονος βήχας, η δυσκοιλιότητα ή η δυσουρία μπορούν να προκαλέσουν εξασθένηση ή διαχωρισμό του κοιλιακού τοιχώματος.
Ποιες επιλογές θεραπείας υπάρχουν;
Δεν υπάρχουν πολλές επιλογές για κάποιον που πάσχει από κήλη. · Η συντηρητική αγωγή με χρήση κηλεπιδέσμου σπανίως συνιστάται, διότι συνήθως δεν είναι αποτελεσματική. Οι περισσότερες κήλες απαιτούν χειρουργική επέμβαση. Οι χειρουργικές επεμβάσεις, σήμερα, γίνονται με δύο μεθόδους. 1. Η πρώτη είναι η κλασική μέθοδος, η οποία γίνεται με εξωτερική τομή στο βουβώνα ή σε όποια άλλη περιοχή βρίσκεται η κήλη. Ο χειρουργός μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα μικρό κομμάτι χειρουργικού πλέγματος για να αποκαταστήσει τη βλάβη ή την τρύπα. Η μέθοδος αυτή γίνεται με τοπική αναισθησία, αλλά μπορεί να γίνει επίσης με επισκληρίδιο ή γενική αναισθησία. 2. Η δεύτερη μέθοδος είναι η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης. Σε αυτήν τη μέθοδο, ένα λαπαροσκόπιο (μικροσκοπικό τηλεσκόπιο) συνδεδεμένο με μία ειδική κάμερα εισάγεται στην κοιλιακή χώρα μέσω ενός σωλήνα, επιτρέποντας στο χειρουργό να βλέπει την κήλη και τον περιβάλλοντα ιστό σε μία οθόνη τηλεόρασης. Κάποιοι άλλοι σωλήνες επίσης εισάγονται στην κοιλιακή χώρα, βοηθώντας το χειρουργό να δουλέψει εσωτερικά. Η κήλη αποκαθίσταται από την πίσω πλευρά του κοιλιακού τοιχώματος. Ένα μικρό κομμάτι χειρουργικού πλέγματος εφαρμόζεται πάνω στη βλάβη της κήλης και σταθεροποιείται στη θέση του με μικρά χειρουργικά ράμματα. Η επέμβαση αυτή γίνεται συνήθως με γενική αναισθησία ή ενίοτε με περιοχική ή επισκληρίδιο. Η τεχνική αυτή βοηθά τον ασθενή να αναρρώσει πιο γρήγορα και να υποστεί λιγότερες μετεγχειρητικές ταλαιπωρίες.
Είναι κατάλληλη η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης για όλους τους ασθενείς;
Μόνο έπειτα από εκτενή εξέταση μπορεί ο χειρουργός σας να καθορίσει αν η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης είναι κατάλληλη για εσάς. Η μέθοδος αυτή μπορεί να μην είναι σωστή για κάποιους ασθενείς, οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε προηγούμενο χειρουργείο στην κοιλιακή χώρα ή έχουν σημαντικά προβλήματα υγείας. Περίπου 600.000 χειρουργικές επεμβάσεις αποκατάστασης κήλης γίνονται ετησίως. Πολλές από αυτές πραγματοποιούνται με την παραδοσιακή "ανοικτή" μέθοδο, ενώ κάποιες λαπαροσκοπικά. Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης είναι μία πρόσφατη τεχνική, η οποία χρησιμοποιείται για να διορθωθούν σχισίματα στο κοιλιακό τοίχωμα (μύες) με τη βοήθεια μικρών τομών, τηλεσκοπίων και πλέγματος. Η μέθοδος αυτή εξασφαλίζει γρηγορότερη επιστροφή στην εργασία και στις κανονικές δραστηριότητες και ελάττωση του μετεγχειρητικού πόνου.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της λαπαροσκοπικής αποκατάστασης της κήλης;
Κάθε είδους χειρουργική επέμβαση μπορεί να παρουσιάσει επιπλοκές. Κυριότερες είναι η αιμορραγία και η φλεγμονή, οι οποίες είναι ασυνήθιστες για τη λαπαροσκοπική μέθοδο. Υπάρχει ελάχιστος κίνδυνος για τραυματισμό της ουροδόχου κύστης, των εντέρων, των αιμοφόρων αγγείων, των νεύρων ή του σπερμικού σωλήνα που οδηγεί στους όρχεις. Δυσκολία στην ούρηση μετά το χειρουργείο δεν είναι σπάνιο φαινόμενο και ίσως χρειαστεί να τοποθετηθεί προσωρινά ένας ουροκαθετήρας. Μετά την αποκατάσταση της κήλης, υπάρχει πάντα η πιθανότητα επανεμφάνισής της μακροπρόθεσμα. Ο χειρουργός θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε αν οι κίνδυνοι της λαπαροσκοπικής αποκατάστασης της κήλης είναι μικρότεροι από αυτούς που θα αντιμετωπίσετε, αν δεν αποκαταστήσετε τη βλάβη.
Τι γίνεται αν η επέμβαση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπικά;
Σε μικρό αριθμό ασθενών η λαπαροσκοπική μέθοδος δεν μπορεί να εφαρμοστεί λόγω της αδυναμίας να έχουμε καθαρή εικόνα ή να χειριστούμε αποτελεσματικά τα όργανα του ασθενούς. Παράγοντες οι οποίοι ίσως αυξήσουν τις πιθανότητες να μετατρέψουμε μία επέμβαση σε "ανοικτή", είναι η παχυσαρκία και το ιστορικό προηγούμενης επέμβασης στην κοιλιακή χώρα που έχει προκαλέσει βαθιά βλάβη στον ιστό ή αιμορραγικά προβλήματα κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Η απόφαση να γίνει "ανοικτή" επέμβαση έγκειται στην κρίση του χειρουργού σας, πριν από ή ακόμη και κατά τη διάρκεια της επέμβασης, και βασίζεται αποκλειστικά στην ασφάλεια του ασθενούς.
Τι προετοιμασία χρειάζεται;
Οι περισσότερες επεμβάσεις για την αποκατάσταση της κήλης είναι δυνατόν να γίνουν χωρίς να παραμείνετε στο νοσοκομείο, αλλά επιστρέφοντας την ίδια ημέρα στο σπίτι σας. Μία ημέρα πριν από την επέμβαση θα πρέπει να αποφύγετε να φάτε ή να πιείτε μετά τα μεσάνυχτα. Απαιτούνται επίσης κάποιες προεγχειρητικές εξετάσεις, οι οποίες είναι ανάλογες με την κατάσταση της υγείας σας, καθώς και με το είδος της αναισθησίας στην οποία πρόκειται να υποβληθείτε. Αν παίρνετε ασπιρίνη, αντιπηκτικά ή φάρμακα για την αρθρίτιδα, θα πρέπει να συζητήσετε με το χειρουργό σας πόσο καιρό πριν από την επέμβαση πρέπει να τα διακόψετε.
Τι πρέπει να περιμένετε μετά την επέμβαση;
Μετά την επέμβαση θα μεταφερθείτε στην αίθουσα της ανάνηψης, όπου θα παραμείνετε μέχρι να συνέλθετε τελείως από τη νάρκωση. Μόλις συνέλθετε εντελώς και μπορείτε να περπατήσετε, μπορείτε να φύγετε. Μετά την επέμβαση θα έχετε κάποιον πόνο, ο οποίος συνήθως διαρκεί 24 με 48 ώρες. Συνιστάται να σηκωθείτε και να περπατήσετε ακόμη και από την επομένη της επέμβασης. Αν παρουσιάσετε πυρετό, ρίγη, εμετούς, δυσουρία, θα πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με το χειρουργό σας. Με τη λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης το πιθανότερο είναι να μπορέσετε να επιστρέψετε στις κανονικές σας δραστηριότητες (μπάνιο, οδήγηση, ανέβασμα σκάλας, άρση βάρους, εργασία και σεξουαλικές δραστηριότητες) σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Αν ο μετεγχειρητικός πόνος παρατείνεται και δεν υποχωρεί με τα παυσίπονα που σας έχουν συστήσει, θα πρέπει να ενημερώσετε το χειρουργό σας. Θα πρέπει να κανονίσετε ένα μετεγχειρητικό επανέλεγχο από το χειρουργό σας σε δύο (2) περίπου εβδομάδες από την ημέρα του χειρουργείου.