Του Νικόλα Σεβαστάκη




Η ιδιότητα του πολίτη δεν φτιάχνεται με ηθικολογικές λιτανείες ούτε  με εισαγγελείς και δικαστήρια. Το να βρίζεις το κοινό  όπως κάνουν συστηματικά οι θιασώτες της λογικής Πάγκαλου δεν συνιστά γλώσσα αλήθειας και πολιτική ειλικρίνειας.

Στην Ελλάδα, το σωτήριο έτος 2012 έκλεισε με «αλλοίωση λίστας» και τον πρώην τσάρο της οικονομίας να υπενθυμίζει ότι «δεν θα γίνει Ιφιγένεια». Στις ΗΠΑ, οι Ρεπουμπλικανοί απορρίπτουν αύξηση φόρου ακόμα και για όσους κερδίζουν ένα εκατομμύριο δολάρια τον χρόνο. Και στη Γαλλία του Φρανσουά Ολάντ, ο φόρος 75% στους υπερπλούσιους τινάζεται στον αέρα προς ικανοποίηση όσων έβλεπαν στο μέτρο έναν αντι-επιχειρηματικό λαϊκισμό.

Διαφορετικά σημάδια όλα αυτά και οι αντίστοιχες καταστάσεις. Μαρτυρούν, παρ' όλα αυτά, τη βαθύτερη αλλοίωση και την εξελισσόμενη τερατογένεση. Στην καρδιά του προβλήματος βρίσκεται, φυσικά, η φορολογική απόσχιση των μεγάλων περιουσιών. Στον ίδιο όμως βαθμό σκάνδαλο είναι και οι συμβιβασμοί ή οι συνενοχές των κυρίαρχων πολιτικών ελίτ.

Οι γνωστές συμβατικές απαντήσεις στο πνεύμα και στις πρακτικές της φοροαπόδρασης δεν διαθέτουν πρωτοτυπία: ξαναγίνεται λόγος για οικονομικό πατριωτισμό, για κοινωνική υπευθυνότητα με επικλήσεις στη συνείδηση των «αμαρτωλών».

Όλοι ξέρουμε όμως ότι το λάθος βρίσκεται στο παράδειγμα, στη διάρθρωση της σχέσης οικονομίας και πολιτικής. Η οικονομική εγκληματικότητα, που υπήρχε πάντοτε και σε όλες τις κοινωνικές κλίμακες, αναβαθμίζεται χρόνο τον χρόνο αξιοποιώντας τις τεχνολογικές και νομικές δυνατότητες των διεθνικών δικτυώσεων.

Ακόμα και αν στηλιτεύονται συμπεριφορές μεμονωμένων προσώπων, πολιτικών και μη, καμιά αξιόπιστη απάντηση δεν αχνοφαίνεται όσο παραμένει στο απυρόβλητο το παράδειγμα, η κυβερνώσα ιδεολογία και τα αξιώματά της. Η ενίσχυση των ποινικών εργαλείων και οι εκκλήσεις για αλλαγή συμπεριφοράς φτάνουν ώς το κατώφλι του προβλήματος: δεν αγγίζουν τον πυρήνα του και συχνά λειτουργούν ως τιμωρητικές εκτονώσεις και μηντιακές καταιγίδες.

Στη δική μας περίπτωση, πάντως, στην ελληνική εμπειρία της κρίσης, η φορολογική απόδραση δεν είναι μόνο «οικονομικό» έγκλημα. Φανερώνει πια την επείγουσα ανάγκη αποτύπωσης μιας νέας ιδιότητας του πολίτη. Αυτή η ιδιότητα του πολίτη δεν φτιάχνεται με ηθικολογικές λιτανείες ούτε μόνο με εισαγγελείς και δικαστήρια. Το να βρίζεις το κοινό (τους μεσοαστούς ή όλο τον κόσμο) όπως κάνουν συστηματικά οι θιασώτες της λογικής Πάγκαλου δεν συνιστά γλώσσα αλήθειας και πολιτική ειλικρίνειας.

Στην Αριστερά απομένει να δείξει τις δύο διαστάσεις του προβλήματος: το ρίζωμά του στη φορολογική απόσχιση των υψηλών στρωμάτων και τη διάχυσή του σε εκτεταμένα τμήματα των μεσαίων τάξεων. Η πραγματικότητα, όντως, είναι πιο πολύπλοκη από το σχήμα το οποίο αντιπαραθέτει το 1% με το 99%. Η συμβολική σημασία του σχήματος είναι σημαντική, γιατί μας υπενθυμίζει ότι η πηγή του κακού είναι δομική και αναφέρεται στα καθεστώτα πλούτου και ισχύος σε όλες τις σημερινές κοινωνίες, ακόμα και στις πιο εξοπλισμένες νομοθετικά. Αλλά όταν η Αριστερά έλθει στην κυβέρνηση, δεν θα αρκεί η μάχη στο ιδεολογικό και συμβολικό επίπεδο: θα χρειαστεί έσοδα και αυτά δεν βρίσκονται μόνο στους λογαριασμούς του 1%...