Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ

Υπάρχουν κάποιες στιγμές στη ζωή των ανθρώπων που η αλήθεια μοιάζει άπιαστο όνειρο και η σκληρή πραγματικότητα ανεπιθύμητος εφιάλτης.

Ο μέχρι πρόσφατα πρωθυπουργός της χώρας, Γ. Παπανδρέου, κυβέρνησε επί δύο χρόνια τη χώρα, ζώντας ουσιαστικά μέσα στη ζώνη του λυκόφωτος. Εγκλωβισμένος, με δική του ευθύνη, σ' ένα πρωτοφανές πολιτικοοικονομικό θρίλερ, αποδείχθηκε κατώτερος των περιστάσεων, άβουλος απέναντι στο κερδοσκοπικό παιχνίδι των αγορών, υποτελής στο ευρωπαϊκό διευθυντήριο, μοιραίος για τον ελληνικό λαό.

Η διαχείριση του ανεπιθύμητου είναι προφανώς μια πολύ δύσκολη υπόθεση, όπου δεν αρκούν οι καλές προθέσεις. Προετοιμασμένος, εκ καταγωγής, για μια ρεπουμπλικανικού τύπου οργάνωση του κράτους, ο τέως πρωθυπουργός θα ήταν ίσως, σε πιο ήρεμες εποχές, ένας μεταρρυθμιστής, εκσυγχρονιστής κυβερνήτης. Ομως τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά.

Οι φανφάρες περί «αντιεξουσιαστών στην εξουσία» αντήχησαν ως άκαιρος αναχρονισμός. Τη στιγμή που η πολιτική αποχωρούσε από την εξουσία, μάταια ο τέως πρωθυπουργός επιχειρούσε να περισώσει τη χαμένη τιμή του πολιτικού κόσμου.

Από το «τα λεφτά υπάρχουν» στο «όλοι μαζί τα φάγαμε» η απόσταση ήταν μεγάλη. Και ο Γ. Παπανδρέου έχει ακέραιη την ευθύνη για τη λαϊκή εξαπάτηση. Παρά τις δημοκρατικές του ευαισθησίες, συμπεριφέρθηκε συχνά ως ο αποκλειστικός, αναμφισβήτητος ιστορικός κληρονόμος του ΠΑΣΟΚ. Αποδίδοντας σε ανταγωνιστές του διαπλοκή με συμφέροντα, συσκότιζε σκοπίμως την ιστορική διαδρομή του κόμματος.

Δεν ήταν άραγε το ΠΑΣΟΚ, μετά το 1981, που συνδέθηκε με την ανάδειξη νέων επιχειρηματικών τζακιών; Δεν πριμοδότησε, την εποχή του εκσυγχρονιστή Σημίτη, επικερδείς δραστηριότητες εγχώριων προμηθευτών και ξένων εταιρειών-χορηγών;

Ο Γ. Παπανδρέου, μπροστά στη μεγάλη κρίση, «συνθηκολόγησε» με το διευθυντήριο της Ε.Ε. Σήκωσε λευκή σημαία στις απαιτήσεις των αγορών, γνωρίζοντας ότι αυτό θα τον φέρει αναγκαστικά σε ευθεία σύγκρουση με την κοινωνία και το ιδεολογικοπολιτικό πρόγραμμα του κόμματός του.

Επί δύο χρόνια η κυβέρνησή του «σφυρηλάτησε» ως αναγκαία μια πολιτική κοινωνικής διάλυσης και οικονομικής αποδόμησης. Η πλήρης ταύτιση του ΠΑΣΟΚ με το νεο-φιλελεύθερο ολοκληρωτισμό είχε όμως και συνέπειες. Το πολιτικό κεφάλαιο της κυβέρνησης Παπανδρέου γρήγορα εξαντλήθηκε.

Οι ανάγκες του αστικού μπλοκ εξουσίας ξεπερνούν όμως την τρέχουσα πολιτική διαχείριση. Το έλλειμμα «δημοκρατικής νομιμοποίησης» της προηγούμενης περιόδου έπρεπε να καλυφθεί. Η πρόταση για διακομματική κυβέρνηση συνεργασίας ξαναμπήκε στο τραπέζι. Οι αποτυχημένοι χειρισμοί του Γ. Παπανδρέου, με το δημοψήφισμα, στάθηκε η αφορμή. Ενα εργαλείο της δημοκρατίας χρησιμοποιήθηκε ως μέσον εκβιασμού των πολιτών από τον τέως πρωθυπουργό, αλλά και ως μοχλός πίεσης στα ελληνικά κόμματα εξουσίας από το ευρωπαϊκό διευθυντήριο.

Ο νέος ολοκληρωτισμός (με συμμετοχή και ακροδεξιών παραγόντων) στήθηκε εν τέλει με την ευγενική χορηγία των εγχώριων οικονομικών συμφερόντων και την ανοιχτή στήριξη της πλειονότητας των ΜΜΕ. Η επιλογή τεχνοκράτη, δήθεν ουδέτερου πρωθυπουργού δεν είναι τυχαία. Εφαρμόζεται ήδη καλύτερα στην Ιταλία.

Το νέο σύστημα εξουσίας λειτουργεί κατ' επίφασιν δημοκρατικά. Η έννοια της κυριαρχίας μπήκε στο περιθώριο. Με επίκληση λόγων έκτακτης εθνικής ανάγκης, επιβάλλεται μια άκομψη ομοιογενοποίηση του πολιτικού και κοινωνικού σώματος. Οποιος δεν συμφωνεί με την πολιτική μας τόσο το χειρότερο γι' αυτόν.

Ο Γ. Παπανδρέου, αφού έπαιξε με τη φωτιά και εξυπηρέτησε όσο τίποτα αυτή την πολιτική, πετάχθηκε από τα ίδια αυτά συμφέροντα στην άκρη, σαν στυμμένη λεμονόκουπα. Τώρα, το ανερχόμενο σύστημα εξουσίας μέσα στο ΠΑΣΟΚ, απαλλαγμένο από τις ενοχλητικές ιδεολογικές αγκυλώσεις του παρελθόντος, μπορεί να μιλήσει, επιτέλους, ελεύθερα τη γλώσσα της αλήθειας. Της αλήθειας που εξυπηρετεί, όμως, πάντα τους ισχυρούς. Η αναδιάταξη του πολιτικού συστήματος προς όφελος της σημερινής τάξης πραγμάτων είναι προ των πυλών. Τις συνέπειες αυτής της πολιτικής αναδιανομής θα τις υποστεί τελικά και η Ν.Δ., παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του Α. Σαμαρά να πάρει, εντέχνως, ψευδεπίγραφες αποστάσεις από το μνημονιακό μπλοκ.

Ολοκληρωτισμός και στον Τύπο

Ο νέος πολιτικός και οικονομικός ολοκληρωτισμός αναδιαμορφώνει άρδην τους κανόνες του παιχνιδιού. Για να μετατραπεί η κρίση σε «ευκαιρία», χωρίς διακινδύνευση των κυρίαρχων συμφερόντων, απαιτείται έλεγχος της διαδικασίας αποδομής του οικονομικού και κοινωνικού ιστού. Η πιστωτική ασφυξία, η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά γίνονται τα μέσα αναδιάταξης του οικονομικού τοπίου. Η διαμάχη αποκτά συχνά χαρακτηριστικά «πολέμου συμμοριών» για έλεγχο ζωτικού χώρου. Νέες συμμαχίες «πρόθυμων» συγκροτούνται. Οι «ενοχλητικοί», οι «διαφορετικοί» εξοβελίζονται, θεωρούνται περιττοί. Η διαδικασία «ομοιογενοποίησης» δείχνει τα δόντια της και στον ευαίσθητο χώρο του Τύπου και των ΜΜΕ. Ο πλουραλισμός απειλείται σοβαρά. Θα το επιτρέψουμε;

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...