της Judith Butler

για το Greek Left Review

Φυσικά, είναι πάντα πιθανό, και πολύ συχνά έτσι ακριβώς συμβαίνει, τα κυρίαρχα ΜΜΕ να υποστηρίζουν ότι μια “δημοσιονομική κρίση” έχει επισπεύσει μαζικές διαδηλώσεις, απεργίες, και νέες μορφές πολιτικής κινητοποίησης στην Ελλάδα. Αν και είναι αλήθεια ότι υπάρχει δημοσιονομική κρίση, δεν θα έπρεπε αυτή να γίνει κατανοητή σαν μια περιοδική δυσκολία που μια χώρα ή μια περιοχή περιοδικά διέρχεται, ώστε μόνο τότε να επανεξετάσει το οικονομικό στάτους κβο. Αυτό που αναδύεται με γρήγορο και μανιώδη τρόπο είναι ένας αστερισμός νεοφιλελεύθερων οικονομικών πρακτικών που εγκαθιδρύουν ένα νέο παράδειγμα σκέψης γύρω από τη σχέση ανάμεσα σε οικονομικές και κοινωνικές μορφές, όπως και τρόπους ορθολογικότητας, ηθικής και διαμόρφωσης υποκειμένου. Και το πρόβλημα, το οποίο σπρώχνει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στο δρόμο, δεν είναι απλά η ανάδυση τεχνολογικών τρόπων εργασίας και νέων τρόπων υπολογισμού της αξίας της εργασίας και της ζωής.

Περισσότερο, ο νεοφιλελευθερισμός λειτουργεί παράγοντας αναλώσιμους πληθυσμούς · εκθέτει πληθυσμούς στην επισφάλεια · εγκαθιδρύει τρόπους εργασίας που προϋποθέτουν ότι η εργασία θα είναι πάντα προσωρινή · αποδεκατίζει θεσμούς της σοσιαλδημοκρατίας που υπήρχαν για χρόνια, αποσύρει κοινωνικές υπηρεσίες από αυτούς που είναι οι πιο ριζοσπαστικά απροστάτευτοι – οι φτωχοί, οι άστεγοι, οι αδήλωτοι – επειδή η αξία των κοινωνικών υπηρεσιών ή των οικονομικών δικαιωμάτων για βασικά εφόδια όπως στέγη και τροφή έχει αντικατασταθεί από έναν οικονομικό λογισμό που προκρίνει μόνο τις επιχειρηματικές ικανότητες των ατόμων και ηθικολογεί ενάντια σε όλους αυτούς που είναι ανίκανοι να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους ή να κάνουν τον καπιταλισμό να δουλέψει γι’ αυτούς.

Άρα, όταν ρωτάμε γιατί τόσες χιλιάδες βγαίνουν στους δρόμους σε σχέση με μια “δημοσιονομική” κρίση, είναι επειδή βλέπουν και αντιτίθενται σε ένα ολόκληρο οικονομικό καθεστώς που συσσωρεύει πλούτο για τους πολύ λίγους σε επιταχυνόμενες ταχύτητες, όπως αυξάνει το νούμερο εκείνων που ζουν στην φτώχεια και είναι εκτεθειμένοι σε μορφές επισφάλειας για τις οποίες καμία θεσμική προστασία δεν υπάρχει πια. Όταν οι πληθυσμοί αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως εγκαταλελειμμένους σε συνθήκες προκαλούμενης επισφάλειας, αντιλαμβάνονται ότι δεν εκπροσωπούνται πια από πολιτικά καθεστώτα που είναι αχώριστα από νεοφιλελεύθερες μορφές εξουσίας και ορθολογικότητας. Σε αυτό το σημείο, οι δημοκρατικές αξιώσεις του κράτους αμφισβητούνται, για ποιον είναι το “εμείς” που εκπροσωπείται από κυβερνήσεις που οι ίδιες οδηγούνται από, και καθοδηγούν νεοφιλελεύθερες μορφές οικονομικών που βασίζονται σε αναλώσιμους πληθυσμούς, υποκαθιστάμενη εργασία (μέσω μοντέλων “ελαστικότητας”), εγκαταλελειμμένους πληθυσμούς αποκλεισμένους από το “εμείς” που εκπροσωπείται από δημοκρατικές κυβερνήσεις και θεσμούς. Άρα όταν οι εγκαταλελειμμένοι μαζεύονται, επιμένουν ότι είναι ακόμα το “εμείς” που η δημοκρατία πρέπει να εκπροσωπεί, ότι η αναλωτικότητά τους αμφισβητεί την αξίωση που κάθε νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση μπορεί να έχει ότι είναι δημοκρατική.

Αν η δημοκρατία έχει οποιοδήποτε νόημα πια, τότε πρέπει να εκφράσει τη θέληση του λαού, και αυτό που βλέπουμε στο έδαφος, στο δρόμο, και εκείνος ο θόρυβος που ακούμε μέσα από τις πλατείες, είναι ακριβώς η ανασύσταση της λαϊκής θέλησης, η συγκέντρωση με σωματικό τρόπο και η επιμονή ενός λαού που δεν θα τον ξεφορτωθούν, και μέσω του οποίου βλέπουμε θεσπισμένες στο μικρόκοσμο κοινωνικές μορφές ριζοσπαστικής δημοκρατίας, που συμπεριλαμβάνουν σχέσεις ισότητας και αμοιβαία εξάρτηση.

Το πρόβλημα δεν είναι μια δημοσιονομική κρίση από την οποία η διάσωση θα κάνει τα πράγματα να επιστρέψουν στο κανονικό. Το πρόβλημα είναι ότι οι νεοφιλελεύθερες μορφές πολιτικής και οικονομικής εξουσίας τακτικά εγκαταλείπουν πληθυσμούς σε συνθήκες επισφάλειας, και ότι αυτή η περιοδική και τακτική εγκατάλειψη των λαών έχει η ίδια γίνει το κανονικό. Ως αποτέλεσμα, το κάλεσμα στους δρόμους είναι ακριβώς όχι να “φτιάξουμε” αυτή τη δημοσιονομική κρίση, αλλά να επιμείνουμε ότι η αποξήλωση του νεοφιλελευθερισμού είναι επιτακτική για την ανανέωση της ριζοσπαστικής δημοκρατίας.

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...