Του ΓΙΩΡΓΟΥ Χ.ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ


Ένα αυτιστικό παιδί, ένας έφηβος, που συρρικνωνόταν σαν τις κατσαρίδες του Κάφκα για να περνά απαρατήρητος, οπλίζεται με τα όπλα της μάνας του, σκορπάει το θάνατο κι ύστερα σκοτώνεται. Δεν είναι η πρώτη φορά που κάτι ανάλογο συμβαίνει στις ΗΠΑ. Τώρα, απλώς, συνέβη στο Κονέκτικατ. Και μετά το θρήνο για τους μικρούς μαθητές και τους δασκάλους τους ακολουθεί το ίδιο κάθε φορά πελώριο γιατί. Οι πιο πολλοί, μεταξύ των οποίων και ο Ομπάμα, μιλούν ξανά για την οπλοκατοχή και για τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, που κρύβονται πίσω από αυτή. Οι συντηρητικοί, αντίθετα, υποστηρίζουν πως η κατοχή όπλων είναι στοιχείο της αμερικανικής ταυτότητας και πως το όπλο δεν πυροβολεί μόνο του.

Σε κάθε περίπτωση, είναι απόλυτα επικίνδυνο να υπάρχει όπλο δίπλα σε κάποιον που έχει «τρελαθεί». Αλλά τι τρέλανε το νεαρό; Τι τον έκανε να σπάσει τους τοίχους του αυτισμού του(τύπου Άσπεργκερ) και την κλειδωνιά του σχολείου με σφαίρες; Προσωπικά το αποδίδω στο γεγονός ότι βίωνε την αγωνία του τέλους του κόσμου μέσω της μητέρας του, η οποία συγκέντρωνε όπλα και τρόφιμα προς τούτο! Ο φονιάς κατά τη γνώμη του λύτρωσε και λυτρώθηκε, διαφεύγοντας από την αγωνία του μέσω του θανάτου και περνώντας από τον ένα κόσμο στον άλλο, ήτοι στο επέκεινα της χριστιανικής, προτεσταντικής και χιλιαστικής πίστης του.

Είναι γνωστό ότι ο πρώτος «χιλιασμός», η πρώτη μαζική παράνοια για το τέλος του κόσμου εμφανίστηκε την πρώτη χιλιετία μετά τη γέννηση του Χριστού. Κι όμως, ενώ σήμερα ζούμε στην εποχή της επιστήμης και, υποτίθεται, του ορθολογισμού, επιστρέφουμε ξανά στο ανορθολογικό παρελθόν και στους… Μάγιας. Υστερία και εμπόριο. Κάποιοι ενισχύουν την παράλογη πίστη, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη. Για να δικαιωθούν αυτοί που θεωρούν ότι ζούμε στην εποχή του homo mente captus, του παράφρονος ανθρώπου, που συσσωρεύει πλούτο χωρίς όρια και εισάγει την ακραία αρνητικότητα, σύμφωνα με την οποία τα αινίγματα επιλύονται με βομβαρδισμούς ή με πυροβολισμούς.

Με άλλα λόγια, τον τρόπο επίλυσης του προβλήματός του ο φονιάς τον βρήκε στο ίδιο του το σπίτι, στο περιβάλλον του και σ’ έναν κόσμο, που διέπεται από μία παροξυσμική αδιαφορία για τον άλλον, τον ιδιαίτερο(όλοι ανέχονταν το φονιά σαν να μην υπήρχε). Κι επειδή η αυτιστική ιδιαιτερότητά του δεν άντεχε το βλέμμα των άλλων, απελευθερώθηκε από τις αλυσίδες του εξωτερικού κόσμου, σπάζοντάς τες, σκοτώνοντας. Και στη ριζική αντίδραση του νεαρού και στην αντίδραση εκείνων, όπως η μητέρα του, που φοβούνται το τέλος του κόσμου υπάρχει η ίδια αφετηρία, η επιλογή μιας πίστης προκειμένου να αποφευχθεί ο ριζικός ψυχωτικός αυτισμός. Αυτό το κάτι τι, που μπορεί να είναι μία θρησκευτική ή μία πολιτική πίστη, είναι εμποτισμένο με την (υπερ)απόλαυση των βεβαιοτήτων, που καταστρέφει αλλά και σώζει.

Η καταστροφή είναι η περίπτωση του φονιά, η σωτηρία είναι όλων των άλλων που αποκτούν νόημα μέσω της όποιας πίστης. Δεν θα άντεχα τη ζωή χωρίς την «επί του Όρους Ομιλία» έλεγε ο Κερτ Βόνεγκατ. Για τον Ντυρκέμ η «ιερότητα των προσώπων», τα ατομικά δικαιώματα και οι υποχρεώσεις έχουν γίνει σήμερα η σύγχρονη θρησκεία όπου «ο άνθρωπος είναι ταυτοχρόνως και πιστός και θεός». Αλλά αυτό είναι το αποκορύφωμα της ακραίας προτεσταντικής ατομικότητας που γεννήθηκε στα «γερμανικά δάση» και έχει εξαφανίσει ολοσχερώς τον άλλο άνθρωπο.