Της Έφης Σέλλιου







Αν χρειαζόταν να δώσουμε μια σύντομη ερμηνεία της εθνικής συνείδησης και των χαρακτηριστικών αυτής θα ήταν σίγουρα το όμαιμον, το ομόγλωσσον, τα κοινά των θεών ιδρύματα, το ομότροπον και η συνειδητοποίηση αυτών. Μακριά από κάθε τάση για φυλετισμό ή σωβινισμό, η κοινή καταγωγή, η κοινή γλώσσα, η θρησκεία και τα κοινά ήθη και έθιμα υπήρξαν πάντα τα ενωτικά στοιχεία του ελληνισμού.

Η εθνική συνείδηση στην ιστορία της Ελλάδας φαίνεται να δημιουργείται είτε μπροστά στην κοινή απειλή, είτε σε περιόδους οικονομικής ή πολιτιστικής και πνευματικής ανάκαμψης και αυτοπεποίθησης. Ήδη από το 499 π.χ. και υπό την Περσική απειλή οι Έλληνες ενώθηκαν για να αντιμετωπίσουν τον κοινό κίνδυνο. Στο Βυζάντιο, οι ελληνικοί πληθυσμοί βλέποντας γύρω τους τον κίνδυνο του αφανισμού, ξαναβρίσκουν την εθνική τους συνείδηση μέσω του χριστιανισμού.

Τον 19ο αιώνα παρατηρήθηκε τόνωση της εθνικής συνείδησης μέσα από ιδεολογικές ωσμώσεις. Οι λόγιοι αποκρυστάλλωσαν την εθνική ιδέα και την μετασχημάτισαν σε πολιτικό κίνημα δράσης που οδήγησε στην απελευθέρωση.

Τι γίνεται όμως σήμερα; Έχει χαθεί η εθνική συνείδηση από το σύγχρονο Έλληνα ή υπάρχει σε λανθάνουσα μορφή; Πόσο σημαντική είναι στις δύσκολες μέρες που ζούμε και πόσο θα βοηθούσε στην τόνωση του ηθικού μας προκειμένου να ξεπεράσουμε τα προβλήματα; Όλα αυτά τα χρόνια απεμπολήσαμε βασικά στοιχεία καλλιέργειας της εθνικής μας συνείδησης. Η γνώση της ιστορίας έγινε μόνον εικόνα του Παρθενώνα, της Μονής Αρκαδίου και του Αγάλματος του Κολοκοτρώνη. Η παιδεία μας χάθηκε κάπου εκεί στη διαδρομή, ανάμεσα στην αριστεροποίηση της κοινής γνώμης και στην προσπάθειά μας να γίνουμε κοσμοπολίτες. Το σχολείο κατήντησε απλά το χαλάκι στην πόρτα του φροντιστηρίου και το σκαλοπάτι για την είσοδό μας στην Ανώτατη εκπαίδευση. Έμειναν μόνον οι εθνικές εορτές να μας θυμίζουν τους αγώνες των προγόνων μας, όταν δεν είναι απλά μια αργία για ένα ωραίο τριήμερο.

Σήμερα ο οποιοσδήποτε μιλάει για πατρίδα ή έθνος χαρακτηρίζεται ως σωβινιστής και φασίστας. Ενώ σε όλο τον κόσμο η έννοια του εθνικού κράτους γίνεται όλο και πιο ισχυρή στην Ελλάδα θεωρείται ξεπερασμένη και συντηρητική. Αν παρακολουθήσουμε τους ηγέτες της Ευρώπης θα δούμε πως προσπαθούν να τονώσουν την αυτοπεποίθηση και το ηθικό του λαού τους, μιλάνε για εθνικό συμφέρον και συνδέουν τον πατριωτισμό με τις επιτυχίες της χώρας τους σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Σε αντίθεση βέβαια με τους δικούς μας ηγέτες που όλα αυτά τα χρόνια, κουβαλώντας το σύνδρομο της ψωροκώσταινας μας καλλιέργησαν την πεποίθηση πως για να είμαστε καλοί ευρωπαίοι πρέπει να απεμπολήσουμε την εθνική μας συνείδηση και να δούμε τον εαυτό μας όχι ως πολίτες της Ελλάδας αλλά ως πολίτες τους κόσμου.

Ενώ σε όλη την Ευρώπη η προσπάθεια μαζικής νομιμοποίησης παράνομων μεταναστών θα τροφοδοτούσε αντιδράσεις, στην Ελλάδα οποιαδήποτε αντίθετη άποψη για τη μαζική ελληνοποίηση χαρακτηρίζεται ακροδεξιά και φασιστική. Διάφοροι δήθεν προοδευτικοί οι οποίοι έχουν κατακλύσει τα ΜΜΕ, την παιδεία και τα ανώτερα αξιώματα του κράτους προσπαθούν να φιμώσουν κάθε φωνή που μιλάει για έθνος, ελληνισμό και εθνική ταυτότητα.

Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση διεθνοποίησης ο Έλληνας έχει χάσει την εθνική του συνείδηση ; Προσωπικά πιστεύω πως όχι, δεν την έχει χάσει, απλά υπάρχει μέσα του σε λανθάνουσα μορφή. Και με τέτοιο τρόπο εκδηλώνεται μόνον στις νίκες της Εθνικής ομάδας και του εκπροσώπου μας στη Eurovision. Η συνείδηση του Έλληνα για την ιστορία του και τον πολιτισμό του έχει γίνει απλά συνείδηση της ιδιοσυγκρασίας του έναντι των υπολοίπων λαών.

Καμαρώνει όταν δεν τηρεί τους νόμους, όταν βρίσκει την άκρη λαδώνοντας στην εφορία και όταν γεμίζει τα μπουζούκια ενώ δεν έχει μια. Είναι όμως αυτά τα χαρακτηριστικά ικανά να μας ενώσουν ως λαό για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα μας και να βγούμε από αυτή την κρίση; Μια κρίση όχι μόνον οικονομική αλλά και πολιτική και πολιτιστική και γενικότερη κρίση αξιών; Είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που θα μας προσδώσουν καινούριο νόημα και νέες προοπτικές;

Η απάντηση είναι μία. Η καλλιέργεια του πατριωτισμού είναι η μοναδική λύση ώστε ο ελληνικός λαός να μπορέσει να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο από όπου και αν προέρχεται και όποια μορφή και αν έχει. Με αφορμή την οικονομική κρίση φαίνεται να χάνουμε την εθνική μας κυριαρχία, να απεμπολύονται βασικά μας δικαιώματα και κεκτημένα, να χάνεται η ακεραιότητά μας. Είναι τώρα πιο πολύ από ποτέ ανάγκη να εγερθούμε και να εξεγερθούμε.

Να εξεγερθούμε απέναντι στον κίνδυνο που απειλεί τον πολιτισμό μας, την ιστορία μας, την αξιοπρέπεια μας. Τώρα πιο πολύ παρά οποτεδήποτε στη νεότερη ιστορία μας χρειάζεται ένας σημαιοφόρος για την αφύπνιση και την καθοδήγηση μας. Κάποιος που θα μας δώσει την ευκαιρία να επαναπροσδιοριστούμε, θα μας δώσει όλες εκείνες τις αναπαραστάσεις του παρελθόντος που θα μας τονώσουν το ηθικό και θα μας δημιουργήσουν εικόνες ελπίδας για το αύριο. Η καλλιέργεια εθνικής συνείδησης σήμερα δεν έχει να κάνει μόνον με τη γνώση της ιστορίας και των ιδιαίτερών μας χαρακτηριστικών ως έθνος, αλλά και με την συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων μας, του πολιτιστικού και του γεωλογικού μας πλούτου, της γεωπολιτικής μας θέσης και αξίας.

Η γνώση της εθνικής ταυτότητας δημιουργεί συνεκτικό ιστό στην κοινωνία που είναι πολύ δύσκολο να σπάσει. Δημιουργεί αισθήματα ελπίδας και αισιοδοξίας, οδηγεί το λαό στο να λειτουργεί ομαδικά και όχι μόνον ατομικά. Τώρα λοιπόν παρά ποτέ είναι ανάγκη να ανασύρουμε απ το υποσυνείδητο όλες εκείνες τις μνήμες που μας κάνουν υπερήφανους και να προσπαθήσουμε να αντισταθούμε. Έχουμε οδηγό.

Ο Ίωνας Δραγούμης έλεγε «Όταν αρχίζω να πελαγώνω μες στις ιδέες μου ή όταν αρχίζει να στερεύει το μυαλό μου, πιάνω μια πέτρα, ένα δέντρο, το χώμα για να βεβαιωθώ πως δεν παραστρατίζω ή πως παραστρατίζω.». Όλα αυτά που χάσαμε τόσα χρόνια είναι γραμμένα παντού πάνω σε αυτή τη γη. Και εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να τα ανασύρουμε και να τα κάνουμε πανί στα κατάρτια μας. Το χρωστάμε στους προγόνους μας αλλά και στα παιδιά μας.

kostasxan

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...