Παρακολουθούμε – μάλλον χωρίς να συνειδητοποιούμε την επικίνδυνη σημασία της – τη γερμανική προσπάθεια για την αναθεώρηση των Συνθηκών που συνθέτουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Θα δείχναμε όλοι μας μεγαλύτερη προσοχή αν βλέπαμε τις Συνθήκες της Ε.Ε. ως την πολιτική αρχιτεκτονική της (αν)οικοδόμησης της Ευρώπης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το ενδιαφέρον μας – και η ανησυχία μας – θα έπρεπε να είναι ακόμη μεγαλύτερο, αν είχαμε κατά νου ότι ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος προέκυψε ως αποτέλεσμα των Συνθηκών (σκληροί όροι συνθηκολόγησης) που επιβλήθηκαν στην ηττημένη Γερμανία κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σήμερα η κυρίαρχη στο οικονομικό επίπεδο Γερμανία θεωρεί πως έφτασε η ώρα να ξαναγράψει (αναθεωρήσει) κατά το συμφέρον της τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες και να επιβάλει τον πολιτικό της έλεγχο σε όλη την Ευρώπη. Το Βερολίνο, αν και δεν θα έπρεπε, ξεχνά ότι σπανίως τέτοιας έκτασης αναθεωρήσεις Συνθηκών γίνεται απλώς με μελάνι....

Η Γερμανική Ευρώπη

Το Βερολίνο, αξιοποιώντας την κρίση χρέους στην ευρωζώνη, σπεύδει να επιβάλει την (πολιτική) ηγεμονία του. Η αλλαγή των Συνθηκών που προωθεί μοιάζει με όρους που επιβάλλονται σε ηττημένους.

Από διπλωματικής άποψης (σύμφωνα με τον ορισμό της Βικιπαίδεια) Συνθήκη (Convention ή Treaty) χαρακτηρίζεται κάθε συμφωνία που παρέχει συγκλίνουσες βουλήσεις ή σύμπτωση δύο ή περισσοτέρων υποκειμένων (μερών) του Διεθνούς Δικαίου, καθώς και το έγγραφο, στο κείμενο του οποίου διατυπώνονται αυτές.

Το Βερολίνο και ο στενός πυρήνας των Βορειοευρωπαίων, με τη Γαλλία από κοντά (χωρίς να είναι βέβαιη η μακροημέρευση του γαλλογερμανικού άξονα), έχοντας τινάξει στον αέρα τις οικονομίες της περιφέρειας, τώρα, προκειμένου να τις... διασώσουν, ζητούν ως αντάλλαγμα συνθηκολόγηση. Δηλαδή απόλυτο δημοσιονομικό και πολιτικό έλεγχο. Σαν νικητές πολέμου. Με το «έτσι θέλω» και πέρα από όσα περί αναθεώρησης προβλέπουν οι ίδιες οι Συνθήκες.

Ξεχνούν, προφανώς, οι Γερμανοί πού οδηγήθηκαν (μαζί με ολόκληρο τον κόσμο) ως συνέπεια των δυσβάσταχτων συνθηκών που τους επιβλήθηκαν από τους νικητές του Α' Παγκοσμίου Πολέμου...

Τι είδους αναθεώρηση;

Κατά την ευρεία έννοια Αναθεώρηση Συνθήκης ονομάζεται κάθε τροποποίηση των διατάξεων συγκεκριμένης Συνθήκης που μπορεί να επέλθει μόνο κατόπιν κοινής συμφωνίας των κρατών που την έχουν συνομολογήσει.

Κατά τη «στενή ερμηνεία» του όρου, αναθεώρηση σημαίνει τροποποίηση των διατάξεων της συγκεκριμένης συνθήκης ή άλλων συνθηκών σύμφωνα με την προβλεπόμενη από τη συγκεκριμένη συνθήκη ειδική διαδικασία. Δηλαδή διαδικασία που προβλέπει η ίδια η Συνθήκη είτε αμέσως είτε μετά την παρέλευση συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.

Το άρθρο 48 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί τη νομική βάση η οποία επιτρέπει τη σύγκληση διάσκεψης των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών - μελών (Διακυβερνητικής Διάσκεψης, ΔΚΔ) με στόχο την αναθεώρηση των Συνθηκών. Προβλέπει ότι κάθε κράτος μέλος, ή η Επιτροπή, μπορεί να υποβάλει στο Συμβούλιο σχέδια που να βαίνουν προς την κατεύθυνση μιας τέτοιας αναθεώρησης.

Εάν το Συμβούλιο, ύστερα από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή, διατυπώσει ευνοϊκή γνώμη, ο πρόεδρος του Συμβουλίου συγκαλεί τη Διάσκεψη. Στη συνέχεια η έναρξη ισχύος των τυχόν τροποποιήσεων των συνθηκών επέρχεται δύο μήνες μετά την επικύρωσή τους από όλα τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τους αντίστοιχους συνταγματικούς κανόνες τους.

Επικίνδυνη ιστορική αμνησία

Οι γερμανικές δημοκρατικές ευαισθησίες εξανεμίζονται όσο πολλαπλασιάζεται η γερμανική ισχύς και δημιουργείται, με αφορμή την κρίση χρέους, το παράθυρο ευκαιρίας για τη δημιουργία της «γερμανικής Ευρώπης». Όλα τα παραπάνω, λοιπόν, περί δημοκρατικών διαδικασιών αναθεώρησης των συνθηκών με τη σύμφωνη γνώμη όλων των ισότιμων μελών - μερών πάνε περίπατο.

Οι διαδικασίες της εκτροπής έχουν ήδη αρχίσει, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, στην Ελλάδα με την κυβέρνηση Παπαδήμου και την Ιταλία με την κυβέρνηση Μόντι.

Οι χώρες της περιφέρειας είναι προορισμένες να διακυβερνηθούν από γερμανικές μαριονέτες, οι οποίες θα υπογράψουν όσα το Βερολίνο σχεδιάζει και απαιτεί... Οι λαοί της περιφέρειας της γερμανικής Ευρώπης προορίζονται να πληρώσουν το υψηλό τίμημα της γερμανικής προστασίας. Πόσο διέφερε άραγε ο πολιτικός στόχος του Τρίτου Ράιχ από τη σημερινή επιδίωξη του Βερολίνου;

Η γερμανική ελίτ επανακάμπτει στο προσκήνιο της ιστορίας ξεχνώντας ένα οδυνηρό ιστορικό μάθημα, στο οποίο η ίδια υποβλήθηκε με την ήττα της στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Για την ακρίβεια το Βερολίνο φαίνεται να ξεχνά ποιες ήταν οι συνέπειες των σκληρών όρων υποταγής που του επιβλήθηκαν το 1919.

Αξίζει να θυμηθούμε συνοπτικά τι έγινε πριν σχεδόν 100 χρόνια, καθώς η ιστορία έχει την τάση να επαναλαμβάνεται. Η συνθήκη ειρήνης που υπογράφτηκε από την ηττημένη στον πόλεμο Γερμανία ήταν η Συνθήκη των Βερσαλλιών την 28η Ιουνίου του 1919. Υπογράφτηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Γερμανίας.

Σύμφωνα με αυτή, η Γερμανία υποχρεώθηκε να πληρώσει αποζημιώσεις 226 δισ. χρυσών μάρκων για τις καταστροφές που προκάλεσε στη διάρκεια του πολέμου, να μειώσει τον στρατό της σε 100.000 άνδρες και τον στόλο της σε δυναμικό 108.000 τόνων.

Υποχρεώθηκε επίσης σε μεγάλες εδαφικές παραχωρήσεις: έχασε περίπου 75.000 τ.χλμ. του εδάφους της, με πληθυσμό 7.000.000 κατ. (το μεγαλύτερο μέρος παραχωρήθηκε στην Πολωνία και τη Γαλλία) και όλες τις αποικίες της, από τις οποίες τη μερίδα του λέοντος (73% του εδάφους και 47% του πληθυσμού) πήρε η Αγγλία.

Οι υπόλοιποι όροι της συνθήκης αφορούσαν τη διεθνοποίηση των ποταμών της Γερμανίας, την αποστρατικοποίηση της περιοχής της Ρηνανίας για 15 χρόνια, τη δήμευση των κάθε είδους γερμανικών αξιών στο εξωτερικό, την παράδοση του 90% του γερμανικού εμπορικού στόλου στους Συμμάχους σε αντάλλαγμα για τις ζημιές που προκλήθηκαν στα συμμαχικά εμπορικά πλοία στη διάρκεια του πολέμου. Επιπλέον η Γερμανία περιορίστηκε αυστηρά τόσο σε θέματα διεθνούς εμπορίου όσο και σε στρατιωτικές δυνάμεις και οργάνωση.

Η νέα «νέα τάξη»

Το ολοκαύτωμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ήταν το αποτέλεσμα της ναζιστικής προσπάθειας αναθεώρησης των Συνθηκών του Α' Παγκόσμιου Πολέμου. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος στοίχισε στη Γερμανία τη διχοτόμησή της και στον κόσμο μια ψυχροπολεμική αρχιτεκτονική και την ισορροπία του (πυρηνικού) τρόμου.

Για μεγάλο διάστημα αυτής της περιόδου η Δυτική Γερμανία υπήρξε αμερικανικό προτεκτοράτο και προκεχωρημένο φυλάκιο στον «πόλεμο» της Δύσης κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό η Γερμανία βοηθήθηκε να ανοικοδομηθεί και να ανακάμψει οικονομικά. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η επανένωση της Γερμανίας σηματοδότησαν την επανέναρξη της προσπάθειας του Βερολίνου για κυριαρχία.

Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε μια ιστορική στιγμή, κατά την οποία δύο μεγάλες ηπειρωτικές ευρωπαϊκές χώρες, Γερμανία και Ρωσία (ήδη στρατηγικοί εταίροι, ειδικά στον τομέα της ενέργειας και στον τομέα της στρατιωτικής συνεργασίας), οι οποίες σε διαφορετικές ιστορικές στιγμές ηττήθηκαν από τις ΗΠΑ στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και στον Ψυχρό Πόλεμο αντίστοιχα, επανακάμπτουν στο προσκήνιο και είναι έτοιμες να αμφισβητήσουν την τάξη που επέβαλαν οι νικητές.

Η οικονομική κρίση που χτυπά τις ΗΠΑ – αν και δεν περιορίζει τις στρατιωτικές δυνατότητες της αμερικανικής υπερδύναμης – δημιουργεί σε Βερολίνο και Μόσχα μεγάλους πειρασμούς για επανασχεδιασμό του ευρωπαϊκού χάρτη. Πού θα οδηγήσουν αυτές οι αναθεωρητικές τάσεις; Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει. Η ανάγνωση της Ιστορίας, ωστόσο, μόνο σε απαισιόδοξες εκτιμήσεις και σκέψεις οδηγεί...