ZEZA ZHKOY

Τα στάδια είναι πέντε. Και τα γνωρίζουμε από πρώτο χέρι. Πρώτον, οι χρηματοπιστωτικές αγορές «υποδεικνύουν» ότι η οικονομία μιας χώρας έχει πρόβλημα. Δεύτερον, η χώρα αυτή επιμένει ότι είναι μια χαρά και ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα με το δημοσιονομικό της έλλειμμα, το εμπορικό της έλλειμμα, τον ρυθμό ανάπτυξης ή το τραπεζικό της σύστημα. Τρίτον, η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας υποτιμάται από τoυς οίκους αξιολόγησης. Τέταρτον, τα επιτόκια δανεισμού της χώρας αυτής εκτοξεύονται στα ύψη και η χώρα υποκύπτει στην πίεση. Πέμπτον, το Βερολίνο, οι Βρυξέλλες και η Φρανκφούρτη συμφωνούν σε ένα πακέτο διάσωσης με σκληρούς όρους για τη χώρα αυτή, επιμένοντας ότι είναι η τελευταία φορά που το κάνουν.

Το σενάριο αυτό παίχτηκε για πρώτη φορά με την Ελλάδα. Στη συνέχεια παίχτηκε με την Ιρλανδία και μετά με την Πορτογαλία. Και ακολουθεί η Ισπανία. Είναι αλήθεια ότι η Ισπανία δεν είναι ούτε Ελλάδα, ούτε Πορτογαλία, ούτε Ιρλανδία, ωστόσο έχει κάποια από τα αρνητικά στοιχεία και των τριών. Ο Μπερνάντο ντε Κουίρος, διάσημος οικονομολόγος στη Μαδρίτη, εκτιμά πως το τραπεζικό χάος και τα χρέη των αυτόνομων περιφερειών καθιστούν την κατάρρευση απλώς ζήτημα εβδομάδων.

Είναι η τέταρτη οικονομία της Ευρωζώνης, με ΑΕΠ κοντά στα 2 τρισ. ευρώ και δημόσιο χρέος 640 δισ. ευρώ. Αυτό αναλύεται σε 490 δισ. χρέος της κεντρικής κυβέρνησης και 150 δισ. των αυτόνομων περιφερειών και των δήμων. Το χρέος της ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν είναι ιδιαίτερα υψηλό (περίπου 80% έναντι 160% της Ελλάδας) αλλά μαστίζεται από πρωτοφανή ανεργία 24,3%, που δημιουργεί τεράστια κοινωνικά προβλήματα. Επίσης, όπως ομολόγησε ο πρωθυπουργός Ραχόι ενώπιον της Γερουσίας, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά η οικονομία θα παραμείνει σε ύφεση 1,7%, λόγω της εσωτερικής υποτίμησης!

Οσο λοιπόν και αν οι Βρυξέλλες και η Φρανκφούρτη θεωρούν ότι η κρίση χρέους θα αντιμετωπιστεί, είναι πολύ πιθανό ότι μπαίνουμε σε μια νέα και πιο επικίνδυνη φάση της κρίσης. Κι αυτό, επειδή η οικονομία της Ισπανίας είναι μεγαλύτερη από τις οικονομίες της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας και της Ελλάδας μαζί. Ακόμη και αν η Ισπανία αποφύγει την περιπέτεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αυτό δεν είναι το τέλος της ιστορίας. Οι επενδυτές εγκατέλειψαν την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία επειδή είδαν πως οι οικονομίες των χωρών αυτών αδυνατούν να σηκώσουν το βάρος του χρέους που είχαν συσσωρεύσει.

Ο μηχανισμός στήριξης του ευρώ ήταν μια πολιτική απόφαση, αλλά στηρίχτηκε σε μία οικονομική προϋπόθεση που υπόσχεται ακόμη αυστηρότερη λιτότητα. Αν οι Ελληνες –αλλά και όλοι οι άλλοι λαοί των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου– δεν γίνουν Γερμανοί, τότε το ευρώ θα γίνει δραχμή. Το ανέκδοτο αυτό με τη μορφή άποψης έχει πλέον μεγάλο σουξέ και μου το επαναλαμβάνουν οι Γερμανοί της οικογένειας. Πάντως, όπως δείχνουν ήδη τα πονταρίσματα των κερδοσκόπων στις αγορές, από τα δύο αυτά ενδεχόμενα δεν θεωρούν πιθανότερο το πρώτο!

Από τις νέες αναταράξεις που προκαλούν τα προβλήματα –φτώχεια, ανισότητες, δημόσιο χρέος– υποφέρει πλέον η Ευρώπη. Αλλά η εργασία και η προσπάθεια είναι τα μόνα μέσα για τη δημιουργία πλούτου. Xωρίς τη δημιουργία πλούτου, δεν μπορούμε να μιλάμε για αναδιανομή του πλούτου. Σήμερα, πλέον στην Ευρωζώνη δεν συζητούν για τα δημόσια ελλείμματα, αλλά για εκείνο που την έφερε σε αυτήν την κατάσταση, δηλαδή για τα πολιτικά ελλείμματά της. Τ’ ακούς, φράου Μέρκελ;

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...