Της Ζέζας Ζήκου


Οι κρίσεις του 20ού αιώνα οδήγησαν, ευθέως ή εμμέσως, σε θεαματικές μεταλλαγές όχι μόνο των πολιτικών ισορροπιών, αλλά και του περιεχομένου των πολιτικών διακηρύξεων. Για εκείνους που ακόμη τρέφουν αυταπάτες, η «υποταγή» του ελληνικού κράτους και της πολιτικής του στους δανειστές με το αίτημα της «διάσωσης» της χώρας αναδεικνύει την υποταγή της εθνικής πολιτικής στην οικονομική εξουσία του Βερολίνου, της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών. Αλλά, για την άρχουσα γνώμη των ελίτ, η ιδέα της προστασίας και περιχαράκωσης της εθνικής οικονομίας και μαζί της η ιδέα της εθνικής πορείας προς την ανάπτυξη και την προκοπή οφείλουν να εγκαταλειφθούν ως ανιστόρητες χίμαιρες.

Ενα εξαιρετικά ενδιαφέρον σχόλιο κάνει η σοβαρή γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung για την ελληνική ελίτ. Υπό τον τίτλο «Η Ελλάδα χωρίς ελίτ», η εφημερίδα σημειώνει: «Την ώρα που στην Ελλάδα οι απλοί άνθρωποι πρέπει να τα βγάλουν πέρα με την αύξηση της φορολογίας, τις μειώσεις των μισθών και των συντάξεων, την ίδια ώρα προκαλούν οργή τα δημοσιεύματα για τις λίστες με τους τραπεζικούς λογαριασμούς στο εξωτερικό πολλών εκατομμυρίων, την πελατοκρατία ή τη διαφθορά κατά την αγορά εξοπλισμών. Οι ελίτ στην Ελλάδα ήταν πάντα ιδιαίτερα ανοιχτές στον κόσμο και σε όλες τις μητροπόλεις αισθάνονταν σαν στο σπίτι τους. Τώρα όμως φαίνεται πως οι πλούσιοι Ελληνες του εξωτερικού δεν ξέφυγαν μόνο από την εφορία, αλλά και από τις ευθύνες τους».

Και η εφημερίδα καταλήγει: «Η Ελλάδα θα πρέπει να κάνει μια συζήτηση για όλους αυτούς τους λόγους που οδήγησαν σε αυτόν τον παράλογο δρόμο των τελευταίων χρόνων και θα πρέπει να ελπίζει πως θα ξεπηδήσουν νέες ελίτ, με μεγαλύτερο αίσθημα ευθύνης. Σε αυτήν συμπεριλαμβάνονται και οι Ελληνες του εξωτερικού. Μπορεί ίσως να ξεγλιστρούν από την ελληνική εφορία, αλλά δεν μπορούν να ξεφύγουν από την ντροπή της εθνικής συμφοράς».

Η Ελλάδα πληρώνει τα λάθη της ψευδεπίγραφης δανεικής ευημερίας και εισήλθε στη δική της εποχή των άκρων μιας «βρώμικης» ομηρίας που ανατρέπει πλήρως κάθε ατομική ή συλλογική βεβαιότητα που ίσχυε τα τελευταία 38 χρόνια. Ο όρος έχει επινοηθεί από τον μαρξιστή ιστορικό Ερικ Χόμπσμπαουμ και αφορά τον «σύντομο 20ό αιώνα», με αφετηρία το 1917 και τέρμα το 1989. Aλλαγές στον καθολικό τρόπο του βίου δεν εκβιάζονται ούτε με την επιβολή ιδεολογιών ούτε με μνημονιακές προστακτικές «επικοινωνιακής» ή όποιας άλλης αφηρημένης λογικής.

Δίχως ίχνος αυτοκριτικής, δίχως συναίσθηση της ιστορικής ευθύνης, δίχως φιλότιμο τελικά, αποδύονται οι πολιτικοί της άρχουσας ελίτ σε ακόμα μία επικοινωνιακή διαχείριση. Αν δεν αλλάξει πολιτική, η χώρα θα στραγγίξει. Θα εξυγιανθεί πεθαίνοντας. Η Ιστορία καταδεικνύει ότι μέσα από την ίδια την κρίση, κάθε φορά, μπαίνει μπροστά μια δυναμική ανατροπής, η οποία αναδύει ή υποβαθμίζει δυνάμεις, μεταβάλλει επιρροές και κυριαρχίες στον σκληρό οικονομικό και, κατ’ επέκταση, πολιτικό στίβο. Kαι η Eλλάς; Μονίμως αυτοκαταστρέφεται.

Kαι η ελπίδα, πού είναι η ελπίδα; Πώς μπορεί ένας λαός να ζήσει, έστω την παρακμή του, χωρίς ελπίδα; Oμως, η ελπίδα, αγαπημένε μου αναγνώστη, δεν μεταγγίζεται με την «αισιοδοξία» της μικρής ελίτ του πλούτου και της διαπλοκής που συνεχίζει να «κυβερνά» τον τόπο. H ελπίδα είναι κάτι εξαιρετικά πολύτιμο και γι’ αυτό δυσεύρετο, που κερδίζεται ή χάνεται στην πολύ προσωπική αναμέτρηση του ηγέτη στην υπεράσπιση των προβλημάτων του λαού του. Δυστυχώς, όμως, δεν διαφαίνεται ηγέτης που να μπορεί έστω να διαχειρισθεί λυτρωτικά την πτώχευση της χώρας.