Σε μία χώρα όπου οι οίκοι αξιολόγησης βρίσκονται στο... νομικό απυρόβλητο, μπαίνει στο στόχαστρο ένας από τους «κλειδοκράτορες» του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, και μάλιστα η μήνυση αυτή είναι η πρώτη που κατατίθεται από κυβέρνηση για την οικονομική κρίση.

Η αμερικανική κυβέρνηση εγκαλεί τον οίκο S&P ότι έδωσε εσφαλμένα υψηλές αξιολογήσεις και υποβάθμισε τους κινδύνους για τις επενδύσεις στα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, προσδοκώντας την ανάληψη έργων από τις επενδυτικές τράπεζες που εξέδιδαν τα δάνεια αυτά. Επίσης, κατηγορείται ο οίκος ότι ψευδώς υποστήριξε στη συνέχεια ότι οι αξιολογήσεις του βασίστηκαν σε αντικειμενικά δεδομένα.

Μάλιστα, σύμφωνα με το Reuters, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ πρόκειται να καταθέσει μήνυση για τις ίδιες κατηγορίες και για τον έτερο αμερικανικό οίκο, τον Moody's. Και μπορεί τα 5 δισ. δολάρια που ζητά το αμερικανικό κράτος από τον οίκο αξιολόγησης να φαντάζουν ψίχουλα μπροστά στα όσα χάθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης, ωστόσο ανοίγει η συζήτηση για το σκοτεινό ρόλο που διαδραμάτισαν οι τρεις μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης, με τις... αλχημείες τους στην έκρηξη της οικονομικής κρίσης το 2008.

Μεταμορφώνοντας τον άνθρακα σε... χρυσάφι

Στα μέσα της περασμένης δεκαετίας, όταν η φούσκα των στεγαστικών δανείων διαρκώς μεγάλωνε, οι οίκοι αξιολόγησης ανέλαβαν σχεδόν... εργολαβικά – και έναντι παχυλών αμοιβών βεβαίως, βεβαίως- να κρύψουν τους τεράστιους κινδύνους που παραμόνευαν για την αμερικανική (και την παγκόσμια όπως αποδείχθηκε) οικονομία κάτω από το... χαλάκι, αποδίδοντας υψηλότατες αξιολογήσεις σε μετοχές και χρηματιστηριακά προϊόντα που αποδείχτηκαν «τοξικά» και γρήγορα έχασαν πλήρως την αξία τους.

Ο... επαγγελματικός τρόπος που γινόταν οι αξιολογήσεις έγινε... εσωτερικό ανέκδοτο στις εταιρείες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα mail υπαλλήλου της Standard and Poor's που είχε διαρρεύσει στα μέσα της περασμένης δεκαετίας και περιέγραφε γλαφυρά την κατάσταση που επικρατούσε: «Ελπίζω να είμαι πλούσιος και να έχω βγει στη σύνταξη όταν θα καταρρεύσει αυτός ο πύργος από τραπουλόχαρτα», ανέφερε χαρακτηριστικά ένα στέλεχος της S&P, λίγο πριν το ξέσπασμα της κρίσης!

Η κατάρρευση των ενυπόθηκων δανείων ήταν η θρυαλλίδα που προκάλεσε την μεγάλη οικονομική κρίση του 2008 που επέφερε την πτώχευση του κολοσσού της Lehmann Brothers και οδήγησε την κυβέρνηση Ομπάμα στην απόφαση να κρατικοποιήσει τις δύο μεγαλύτερες εταιρείες στεγαστικών δανείων Fannie Mae και Freddie Mac για να σταματήσει την περιδίνηση της αμερικανικής οικονομίας.

Εκτός τόπου και χρόνου

Ενδεικτικό του πόσο εκτός τόπου και χρόνου βρισκόταν οι αξιολογήσεις των οίκων ήταν και το γεγονός ότι λίγες ημέρες πριν την κατάρρευση η Lehman λάμβανε πολλά... «Α» στην αξιολόγησή της, ενώ πολλοί είναι αυτοί που έχουν κατηγορήσει τους τρεις οίκους για «υπόγειες» διασυνδέσεις με κερδοσκοπικά Hedge Funds.

Εξάλλου, και στην αγωγή του αμερικανικού δημοσίου κατά της Standard and Poor's γίνεται λόγος για απόπειρα χειραγώγησης της αγοράς για ίδιων όφελος, ενώ ευθύνες στους οίκους έχει αποδώσει με τον πλέον επίσημο τρόπο και η Επιτροπή που είχε συγκροτηθεί στο αμερικανικό κογκρέσο για να διερευνήσει τα αίτια που προκάλεσαν την οικονομική κρίση, κάνοντας λόγο για τον σημαντικό ρόλο που έπαιξαν οι οίκοι στο να επέλθει η οικονομική καταστροφή και η κατάρρευση των αγορών.

Και όμως, πέντε χρόνια μετά και με την κρίση πλέον να έχει εξαπλωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο οι οίκοι αξιολόγησης λειτουργούν απρόσκοπτα. Παρά τους λεκτικούς αφορισμούς και το «βρώμικο» παρελθόν τους, ο Standard and Poor's, o Moody's και ο Fitch, ασκούν αμείωτη επιρροή στις αγορές και οι αξιολογήσεις τους μπορούν να κρίνουν ακόμα και τις τύχες ολόκληρων χωρών.

Παναγιώτης Βελισσάρης - Λυμπερίδης

Πηγή: newpost