Η κατάρρευση της σοσιαλιστικής κυβέρνησης στην Πορτογαλία, λίγο πολύ, ήταν αναμενόμενη. Όμως το βασανιστικό ερώτημα, με δύσκολη την απάντηση, είναι τι θα γίνει στη συνέχεια.

Ας υποθέσουμε ότι η Πορτογαλία εντάσσεται στο μηχανισμό στήριξης, που είναι και το πιθανότερο σενάριο, τι θ’ ακολουθήσει;

Που θα σταματήσει το ντόμινο;

Χθές η Μoody’s προχώρησε στην υποβάθμιση 30 ισπανικών τραπεζών! Τροχιοδεικτικά βλήματα; Ο επόμενος στόχος; Και μετά που;

Αν συνεχιστεί αυτό το παιχνίδι, ο ευρωπαϊκός Νότος θα ενταχθεί στο μηχανισμό στήριξης! Είναι προφανές ότι κάτι τέτοιο αφ’ ενός μεν δεν το αντέχει οικονομικά ο Βορράς, αφ’ ετέρου, και αν ακόμα το άντεχε, θα ξεσηκωθούν οι πολίτες, άρα δεν θα το τολμήσουν οι κυβερνήσεις τους!

Αν αυτό το ντόμινο δεν σταματήσει στην Πορτογαλία, η κατάρρευση της ευρωζώνης θα αρχίσει να φαντάζει σαν ένα ενδεχόμενο που δεν θα μπορεί να αποκλειστεί. Διόλου απίθανο μάλιστα να αποτελέσει και το επόμενο «στοίχημα» των αγορών.

Διπλή ανάγνωση

Η κατάρρευση της πορτογαλικής κυβέρνησης έχει δυο αναγνώσεις:

Πρώτον: Αποτελεί μια νίκη των αγορών έναντι των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Οι αγορές εδώ και καιρό ήθελαν την ένταξη της Πορτογαλίας στον μηχανισμό στήριξης, πίεζαν προς κάθε κατεύθυνση και σχεδόν προεξοφλούσαν το αποτέλεσμα. Το πέτυχαν.

Η «νίκη» αυτή σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην αποτυχία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κυρίως λόγω της επαμφοτερίζουσας στάσης της Γερμανίας, να αντιδράσει άμεσα, αποτελεσματικά και να αρθρώσει ενιαίο και πειστικό λόγο.

Ό, τι κτίζεται σε μια Σύνοδο Κορυφής, αρχίζει να ξηλώνεται την επομένη με τις διαφοροποιήσεις, τους αστερίσκους, τις ενστάσεις.

Αυτή η τακτική αναδεικνύει και ένα άλλο μείζον θέμα: η Ευρώπη επεκτάθηκε αρκετά, τα συμφέροντα είναι πολύπλοκα και αντικρουόμενα και ο κοινός τόπος είναι δύσκολο να βρεθεί.

Ετσι, μοιραία, οδηγούμαστε σ’ ένα τρόπο λειτουργίας, όπου οι λίγοι και ισχυροί θα επιβάλλουν τις απόψεις τους επί των υπολοίπων. Και το χειρότερο είναι ότι δεν θ’ αποφασίζουν με βάση το συμφέρον της Ευρωζώνης ως συνόλου, αλλά πρωτίστως με βάση τα συμφέροντα της εκάστοτε περιστασιακής πλειοψηφίας.

Δείτε για παράδειγμα την πολιτική της Μέρκελ στην περίπτωση της Ελλάδος. Οσο η Καγκελάριος αποφάσιζε, με τα μάτια στραμμένα στο εκλογικό της σώμα, καθυστερούσε η λύση, γινόταν ακριβότερη, επεκτεινόταν περισσότερο. Και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε.

Δεν αντέχουν οι κοινωνίες

Η δεύτερη ανάγνωση είναι ότι τα μέτρα που προβλέπει ο μηχανισμός, ως αντάλλαγμα για τη στήριξη, είναι δυσβάσταχτα πλέον για τις κοινωνίες. Το είδαμε στην Ιρλανδία, το βλέπουμε στην Πορτογαλία, το βιώνουμε στην Ελλάδα.

Η Μέρκελ, (και όσοι συντάσσονται με τις απόψεις της), συνέδεσε τη χρηματοδότηση με βάρβαρα προγράμματα λιτότητας. Καμιά κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει τέτοια μέτρα. Ούτε καν η Γερμανική, που φημίζεται για την πειθαρχία της! Θα τολμούσε ποτέ η Κυβέρνηση της Γερμανίας ξεφτιλίσει έτσι τους πολίτες της με τον τρόπο που ξεφτιλίζουν τους Ελληνες; Με προτροπές να πουληθούν νησιά; Προφανώς όχι.

Ηταν, επομένως, θέμα χρόνου υπό το φόβο της διογκούμενης κοινωνικής δυσαρέσκειας, τα κόμματα να κάνουν δεύτερες σκέψεις.

Αρα, από την άποψη αυτή η κατάρρευση της Κυβέρνησης στην Πορτογαλία, αποτελεί και μια νίκη των αντιμνημονιακών δυνάμεων. Μια νίκη της κοινωνίας.

Αποτελεί και μια νίκη όλων εκείνων, που φωνάζουν εδώ και καιρό, ότι:

πρώτον, κανένα πρόγραμμα λιτότητας δεν μπορεί να εφαρμοστεί, αν στραγγαλίζεται η κοινωνία.

Δεύτερον, ότι το μνημόνιο δεν είναι η λύση. Είναι το πρόβλημα.

Τρίτον, το πρόβλημα αφορά την Ευρώπη στο σύνολό της, για αυτό και χρειάζεται μια συνολική λύση.

Τέλος, η λύση πρέπει να είναι τέτοια, που να μην διαλύει τις κοινωνίες, ούτε να υποθηκεύει το μέλλον των χωρών που την υιοθετούν.