του Σταμάτη Ν. Αλαχιώτη





Η κακοδαιμονία της σύγχρονης εποχής μας, με τη διαφθορά και την κρίση να μολύνουν όλους τους τομείς της κοινωνίας, προβάλλεται αναμφίβολα και στη διανόηση. Η κριτική στάση, λ.χ., των κατά Γκράμσι παραδοσιακών/πραγματικών διανοουμένων είναι ένα κύριο χαρακτηριστικό που επενδύεται με τον ανιδιοτελή αγώνα τους και με επώδυνο το προσωπικό τους κόστος. Αντίθετα, η κατά Πουλαντζά κριτική αυτή επαγρύπνηση, το χρέος κάθε διανοουμένου, δεν είναι χαρακτηριστικό των στρατευμένων/οργανικών διανοουμένων, οι οποίοι συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την εξουσία, με αποτέλεσμα να κατατάσσονται στους εξουσιαστές, αυτοακυρούμενοι.

Αυτή λοιπόν η αρχική γενική κατηγοριοποίηση αναδεικνύει την αναγκαιότητα προβολής του όρου «διανοούμενος» όχι μόνο στη μόρφωση και στις γνώσεις αλλά στη γενικότερη προσπάθεια κατανόησης της πραγματικότητας και της προσέγγισής της με τις αντίστοιχες ηθικές αξίες και στάσεις. Ενας καταγγελτικός λόγος από μόνος του δεν έχει αξία αν δεν εκπορεύεται από ένα ηθικό κοσμοείδωλο που βρίσκεται εντός του πλαισίου της πραγματικότητας.

Ο πραγματικός διανοούμενος θα πρέπει να θέτει τα δύσκολα και απαγορευμένα ερωτήματα, να λέει την πραγματική αλήθεια στην εξουσία με θέσεις καθαρές, ριζικές και ανυποχώρητες σε λογικό και ηθικό πλαίσιο. Για να φθάσει όμως η φωνή του αποφασισμένου διανοουμένου στον προορισμό της πιο εύκολα, θα πρέπει να υπάρχουν και πιο πεπαιδευμένα ευήκοα ώτα. Είναι δηλαδή και θέμα προσφοράς ποιοτικότερης παιδείας-εκπαίδευσης του λαού, για την οποία όμως ακούγονται και διασταυρούμενες φωνές, επιδεινώνοντας τη σύγχυση.

Η κοινωνικοπολιτική αδικία την οποία πρέπει να καταπολεμά ο πραγματικός διανοούμενος θα πρέπει να είναι η αιχμή του δόρατός του για να εμπνέει, προκειμένου να υπάρξουν λύσεις που πρέπει να ενθαρρύνουν, για να υποχωρήσει η εθνική απαισιοδοξία. Γι΄ αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι απαιτούνται συλλογικές πρωτοβουλίες της ελληνικής διανόησης προς την κατεύθυνση τόνωσης της αναγκαιότητας της παιδείας που έχει μεσομακροπρόθεσμα αποτελέσματα, αλλά και της άμεσης αντίστασης προς τον εθνικό πανικό και οργή.

Μέσα από τα κέντρα λήψης αποφάσεων όπου πολλοί διανοούμενοι συμμετέχουν ή μέσα από την αρθρογραφία τους αλλά και την καθημερινότητά τους να εκπέμπουν μια ρεαλιστική, έμπρακτη και υπεύθυνη αισιόδοξη νότα, που είναι δυνατή, και όχι την καταγγελτική κακομοιριά· αυτός θα είναι πατριωτισμός. Μια ελάχιστη συμφωνία των διανοουμένων για οποιασδήποτε μορφής συλλογική δράση και εξωστρέφεια, και όχι η αυτοπροβολή αλλά η ταπεινή συνύπαρξή τους θα στείλει το μήνυμα προς τον λαό ότι μπορούμε να συνεννοηθούμε για να δραπετεύσουμε από την κρίση με αξιοπρέπεια· διαφορετικά θα μας βλέπει ως μια νέα Βαβέλ από την οποία δεν προσδοκά τίποτε, αν δεν υποσταλεί η σημαία των αντιθέσεων, ιδεολογικών, προσωπικών, εγωιστικών.

Γι΄ αυτό χρειάζονται πολιτιστικοί κινηματικοί σχηματισμοί, όπως λ.χ. τοπικά/εθνικά «κοινοβούλια διανοουμένων», αναβαθμισμένα και όχι κουτσομπολίστικα blogs κ.ά., στα οποία θα μπορούν να χαλκεύονται ιδέες και μηνύματα προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης της χρόνιας κρίσης· που δεν είναι πρωτίστως οικονομική αλλά αξιακή και απαιτεί ανάλογη αντιμετώπιση· τη διαμόρφωση βασικών κοινωνικοπολιτικών προτάσεων στήριξης του κοινωνικού θυμικού, που θα επηρεάζουν και τη μαχόμενη πολιτική. Η χώρα μας έχει ανάγκη και τη φωνή της ελληνικής διανόησης. Ιδού λοιπόν η πρόκληση και η πρόσκληση· μια εφικτή ουτοπία.

Για όλα αυτά όμως χρειάζεται λογική και ηθική τόλμη· για να ισχύει η αρχαία θουκυδίδειος ρήση «θαρσείν χρη, τάχ΄ αύριον έσσεται άμεινον» («χρειάζεται θάρρος, μπορεί αύριο να είναι καλύτερα»)· για να ελπίζουμε όλοι, για να ελπίζει η νεολαία μας που αναζητεί πολλά από την ελληνική διανόηση, της οποίας πολλές παγιδευμένες δυνάμεις θα μπορούσαν να απελευθερωθούν αν συνέβαλλε και η Πολιτεία αναλαμβάνοντας τις σχετικές ευθύνες που της αναλογούν.

tovima

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...