Του ΓΙΩΡΓΟΥ Χ.ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ




Το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και οι νέες θυσίες των μισθωτών και συνταξιούχων είναι μονόδρομος δηλώνουν οι κυβερνητικοί με την πλήρη έπαρση της ευήθειας κι εκείνων που είναι ικανοποιημένοι από την επιτέλεση του καθήκοντός τους. Η εθελοδουλεία τους μονόδρομος. Το αποδεδειγμένο λάθος τους μονόδρομος. Μονόδρομος ήταν και ο εκσυγχρονισμός του Κ. Σημίτη, μονόδρομος και η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, μονόδρομος τα τοξικά ομόλογα –γιατί έτσι παίζεται το «έξυπνο» παιγνίδι» έλεγαν!-, μονόδρομος και το σχέδιο Ανάν, μονόδρομος, μονόδρομος… όλα μονόδρομος.

Μόνο που αυτοί οι μονόδρομοι μας οδήγησαν στο χείλος του γκρεμού. Όσο για τη νέα συμφωνία, το Μνημόνιο νο2 δεν επιλύει απολύτως τίποτα, απλώς συνιστά «αγορά χρόνου», καθυστερώντας την πτώση στο κενό. Για την ώρα εκείνο που θυσιάζεται είναι το «έρμα», ό,τι κρατάει την ισορροπία στο πλοίο, τα «σκουπίδια», οι περιττοί, δηλαδή οι εργαζόμενοι. Τα «σκουπίδια», όμως, τραγουδούν ακόμα, αντιπαραθέτοντας την πραγματική δημοκρατία στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία.

Η «άμεση δημοκρατία» των πολιτών στην πλατεία Συντάγματος αντιπαρατίθεται στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία του Κοινοβουλίου. Τι διεκδικεί, συνεπώς, το κίνημα των αγανακτισμένων που απαξιώνει τη Βουλή; Τίποτ’ άλλο εκτός από την ανάγκη ουσιαστικής συμμετοχής των πολιτών στις υποθέσεις της πόλης. Οι πολίτες αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα της ψήφου κάθε τέσσερα χρόνια. Εξ άλλου αυτό αποδεικνύει το μεγάλο ποσοστό της αποχής από τις εκλογές. Οι Ισπανοί λένε «Δεν ψηφίζω, βγαίνω στο δρόμο».

Γενικά, οι πολίτες αναζητούν ρόλο στην πολιτική και κοινωνική ζωή, αρνούμενοι τους επαγγελματίες της πολιτικής και το στημένο παιγνίδι τους. Κάποιοι μιλούν για το τέλος της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και ότι η πραγματική δημοκρατία δεν είναι ουτοπία. Άλλοι επαναφέρουν το αρχαίο δικαίωμα στην Ισηγορία και άλλοι θεωρούν ότι εισερχόμαστε στην εποχή της «αυτοοργανωμένης δημοκρατίας» που διαδέχεται την αντιπροσωπευτική. Όλα αυτά είναι θέσεις, οι οποίες απλώς φανερώνουν τις ζυμώσεις ως αποτέλεσμα της αποτυχίας της πολιτικής να διαχειριστεί την κρίση σύμφωνα με το γενικό συμφέρον.

Αλλά αν η πολιτική δεν ενδιαφέρεται για το λαό, δηλαδή για το γενικό συμφέρον, τότε γιατί ενδιαφέρεται; Για τα ειδικά συμφέροντα, για τα συμφέροντα των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και των εταιρειών. Ο «νέος νιτσεϊσμός», σύμφων με τον Χάμπερμας, τείνει να αποδομήσει όλα τα κριτήρια και να δείξει ότι η πολιτική «αναλώνεται αποκλειστικά με βρώμικες υποθέσεις», ενισχύοντας την απαξίωσή της. Αυτό επαυξάνεται από το γεγονός της οικονομικής κυρίως εξάρτησης των πολιτικών από το επιχειρείν λόγω του τεράστιου κόστους του πολιτικού ανταγωνισμού.

Το «μαύρο πολιτικό χρήμα» αλλά και η έλλειψη συνείδησης εκ μέρους των πολιτικών για το άδικο του πράγματος είναι το μέγα σκάνδαλο της σύγχρονης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Το σκάνδαλο σε συνδυασμό με την κανονιστική αναισθησία των πολιτικών συντείνει στη δημιουργία δυσαρέσκειας στους πολίτες που αντέδρασαν αρχικά με την αποχή από την εκλογική διαδικασία και τώρα με τις δυναμικές διαδηλώσεις των Αγανακτισμένων. Οι διαμαρτυρίες αυτές συνιστούν ένα μεγάλο «όχι» στη μεταδημοκρατία, στη δημοκρατία δίκην προσομοίωσης, την ολιγαρχία με δημοκρατική μάσκα, όπου βιομήχανοι και πολιτικοί διαπραγματεύονται τα πακέτα των ψήφων.


Σήμερα οι πολίτες αρνούνται την ακύρωση των θεσμών της κοινωνίας των πολιτών από την κομματοκρατία και βρίσκουν το νόημα της πολιτικής, συμμετέχοντας ενεργά στο κίνημα των «πλατειών». Οι πολίτες αυτοί δεν εκφράζονται από τον τρόπο λειτουργίας και οργάνωσης των σημερινών κομμάτων. Θεωρούν ότι τα κόμματα είναι επιχειρήσεις οικογενειών και παραγόντων ή επαγγελματιών που αναπαράγουν την προσωπική εξουσία τους. Και ότι γενικά το παιγνίδι είναι στημένο και γι’ αυτό αρνούνται να το νομιμοποιήσουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι εγκλωβίζονται στον ατομικό πυρήνα τους, αλλά επιχειρούν να διαμορφώσουν νέες πολιτικές δομές, νοηματοδοτώντας τες άλλοτε με ανθρωπιά και άλλοτε με οργή. Ναι με οργή, αλλά ποτέ με τυφλή βία…

Αυτή η σύγκρουση, αυτό το πνεύμα της αντίστασης «είναι η πρώτη βάση όλων των δημοκρατιών» λέει ο καθηγητής Μπ. Μπαντί στη Le Monde. Αλλά πέρα από την άμεση πραγματική δημοκρατία ως αντικατάσταση της χρεοκοπημένης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, υπάρχει και μία ενδιάμεση πρόταση. Πρόκειται για το μοντέλο της «μεγάλης Δημοκρατίας», που είναι ένας συνδυασμός της άμεσης και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, που ακυρώνει την «ονομαστική» λαϊκή κυριαρχία -δηλαδή την πλασματική λαϊκή κυριαρχία- υπέρ της «πραγματικής» κυριαρχίας, που αντικαθιστά τον καταμερισμό της εξουσίας με τον καταμερισμός της κυριαρχίας, παρέχοντας μια νέα διάσταση στην κυριαρχία του λαού.

Αυτό όμως απαιτεί ένα νέο συνταγματικό χάρτη. Και για την ώρα μία καθολική αντίσταση έναντι αυτών που επιβουλεύονται την εθνικής μας ανεξαρτησία και ό,τι απέμεινε από τη δημοκρατία.

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...