Από την Αλκμήνη Ψιλοπούλου

Θυμάμαι πριν από χρόνια, τα συσσίτια στο Λαύριο, μετά τη μεγάλη κρίση που χτύπησε την πόλη με αποτέλεσμα να κλείσουν το ένα μετά το άλλο όλα τα εργοστάσια της περιοχής. Τότε, ο δήμαρχος μαζί με επιτροπή κατοίκων, διοργάνωσαν συσσίτια για τους ανέργους εργάτες κι αυτό είχε συγκλονιστικό αντίκτυπο τόσο εσωτερικά στη χώρα όσο και στο εξωτερικό. Η πόλη δεν ορθοπόδησε ποτέ μετά από αυτό.

Θυμάμαι τις διηγήσεις της μάνας μου και άλλων αντιστασιακών της κατοχής, που περιέγραφαν τα συσσίτια που οργάνωνε το ΕΑΜ στην Αθήνα για τους πεινασμένους.

Θυμάμαι αυτό που μου έλεγε η θεία μου, αδελφή της μάνας μου, ότι οι εικόνες που την είχαν συγκλονίσει, παιδί τότε, από την κατοχή, ήταν τα άψυχα σώματα των ανθρώπων που πέθαιναν από την πείνα στους δρόμους της Αθήνας.

Θυμάμαι περιγραφές από ένα βιβλίο του Όργουελ που γράφτηκε για την εποχή του μεγάλου κραχ, με τίτλο «Πείνα στο Λονδίνο και στο Παρίσι». Ο μεγάλος συγγραφέας και οραματιστής, περιέγραφε τα συμπτώματα της πείνας, σωματικά και πνευματικά. Νύστα και αφόρητη κόπωση. Ο πεινασμένος, έλεγε, δεν μπορεί να αντιδράσει σε τίποτα, δεν μπορεί να σκεφτεί τίποτα παρά μόνο πώς θα γεμίσει το στομάχι του.

Είδα πρόσφατα κι ένα έργο στο σινεμά, το «Φάουστ». Μια πρωτοποριακή και έντονα σκοτεινή εκδοχή του έργου του Γκαίτε, μια πραγματική κόλαση, με τους ανθρώπους να ζουν μέσα στη λάσπη και την εξαθλίωση της κοινωνίας σε πρώτο πλάνο.

Στο Πήλιο που ήμουν για διακοπές, ένας γέρος αγρότης έλεγε ότι στο χωριό του, από 3000 κατοίκους που είχε πριν από μερικά χρόνια, τώρα είχαν μείνει 100. Τα τρία του αγόρια, σε παραγωγικές ηλικίες, με παιδιά, είναι άνεργα. Οι δύο μοναδικές ταβέρνες στην πλατεία του χωριού, που λειτουργούν εδώ και 30 χρόνια, βάζουν λουκέτο. Το σχολείο του χωριού έκλεισε πριν από 5 χρόνια. Το σχολείο και το Λύκειο στην Τσαγκαράδα, το ίδιο. Ο κόσμος ήταν ελάχιστος τα Χριστούγεννα στο Πήλιο. Τα χωριά εγκαταλείπονται, οι νέοι έχουν φύγει, άλλοι για Βόλο, άλλοι για Αθήνα, άλλοι για το εξωτερικό. Τα οικόπεδα που τους άφησαν οι πατεράδες τους δεν μπορούν να τα καλλιεργήσουν, λόγω γραφειοκρατικών απαγορεύσεων και υπερφορολόγησης-φορολογούνται ένα-ένα τα ελαιόδεντρα…Ο γέρος που παίρνει σύνταξη 500 ευρώ, προσπαθεί, μας είπε, να βοηθήσει τα παιδιά του και τα εγγόνια του κάνοντας ότι δουλειά νάναι, πουλώντας ότι μπορεί να πουληθεί. Ο γέρος του Πηλίου ήταν πολύ θυμωμένος. «Μας έχουν εγκαταλείψει όλοι», μας έλεγε.

Έπειτα γύρισα στην Αθήνα και είδα στην τηλεόραση τα συσσίτια που οργανώνει η εκκλησία, και τον Παπαδήμο μαζί με τον Καμίνη που επισκέφθηκαν τους άστεγους της Αθήνας.

Ήταν τόσο λυπηρό αυτό το θέαμα. Ήταν τόσο κραυγαλέο το θέαμα των δύο διαφορετικών κόσμων, των γραβατωμένων και ατσαλάκωτων πολιτικών με την κουστοδία τους, και των αστέγων…

Εικόνες μεσσαίωνα. Εικόνες σκοτεινών εποχών. Πώς μας ζώνει τόσο γρήγορα το σκοτάδι; Πώς είναι δυνατόν, εκεί που λέγαμε ότι έχουμε νικήσει τον αγώνα της επιβίωσης και πάμε γι άλλα, να περιμένουμε την ελεημοσύνη της εκκλησίας με τις τεράστιες περιουσίες και των πολιτικών που έχουν κάνει τις καβάτζες τους και τις έχουν σε ξένες χώρες, σε off shore εταιρείες και δεν ξέρω κι εγώ τι, αυτών που μας κατάντησαν εδώ που μας κατάντησαν, να δίνουν τώρα την ελεημοσύνη τους στους αστέγους και τους φτωχούς;

Μας κυκλώνουν σκοτεινές και άγριες, παληές εποχές. Μας κυκλώνει η κόλαση του Γκαίτε.

Δύο κόσμοι. Δύο σύμπαντα. Οι εξαθλιωμένοι, άστεγοι, πεινασμένοι, άνεργοι. Και οι καλοζωϊσμένοι, χορτασμένοι, πάμπλουτοι. Με τις ελεημοσύνες τους. Κι ακόμα δεν έχουμε ξεσηκωθεί, κι ακόμα δεν ξέρουμε τι να κάνουμε μπροστά στο σκοτάδι που μας ζώνει.

Υπάρχει κάπου κάποια χαραμάδα φωτός; Ίσως. Είναι η συλλογική επιβιωτική μας συνείδηση. Η πραγματική αλληλεγγύη που κερδίζει κάθε μέρα έδαφος.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ που παραθέτω, (http://news247.gr 3-1-012- Στ. Μπαμιατζής) οι άστεγοι στην Αττική αγγίζουν του 15.000. Άνθρωποι οι οποίοι έχασαν το σπίτι τους και αναγκάζονται να μένουν περιστασιακά σε συγγενικά ή φιλικά πρόσωπα ή ακόμη και στο αυτοκίνητό τους.

Στη βόρεια Ελλάδα ο μέσος όρος ηλικίας των αστέγων διαμορφώνεται ανάμεσα στις ηλικίες των 20 και 30 χρόνων.

Μια μη κυβερνητική οργάνωση, ο «Πολίτης», προτίθεται να δημιουργήσει μια διαδικτυακή πλατφόρμα και ένα ειδικό γραφείο που θα δίνουν δωρεάν πληροφορίες σε άστεγους και άνεργους για θέματα όπως είναι η ρύθμιση χρεών, ζητήματα εύρεσης εργασίας και πληροφορίες για μικρές επιδοτούμενες εναλλακτικές επιχειρηματικές προσπάθειες, καθώς και νομικές πληροφορίες.

Σε έναν μήνα περίπου αναμένεται να δοθούν στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα της μελέτης που υλοποιεί η μη κυβερνητική οργάνωση σχετικά με την καταγραφή των αστέγων και των συλλόγων νομίμων μεταναστών καθώς και τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία της "κοινωνικής τράπεζας".

Εκεί ο κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί να βρει πληροφορίες για το πώς μπορεί να έχει πρόσβαση σε φαγητό και στέγη αλλά και το πώς μπορεί να έρθει σε επικοινωνία με ειδικούς για νομικές συμβουλές, ψυχολογική υποστήριξη, παροχή υγειονομικής περίθαλψης και άλλα θέματα.

Κάτι γίνεται σιγά-σιγά. Τέτοιες πρωτοβουλίες θα ανοίξουν σαν βεντάλια το ουράνιο τόξο της αλλαγής μέσα στη σκοτεινή εποχή. Και τότε, αχρείαστοι θάναι ο Παπαδήμος, ο Καμίνης, και ο Φάουστ.