Εν τω μεταξύ, λουκέτα παντού και ανεργία. Οι ρημαγμένοι συνταξιούχοι γονείς δίνουν ένα πιάτο φαγητό στα άνεργα παιδιά τους. Ποια, τάχα, να είναι η αξία ενός άνεργου στο χρηματιστήριο; Καμία. Μηδέν. Το μέγα ζήτημα είναι η διάσωση των τραπεζών και όχι των ανθρώπων. Γι’ αυτό λέω ότι το πρόβλημα δεν οφείλεται σε κάποιους άπληστους αλλά είναι εγγενές, είναι δομικό στοιχείο του συστήματος.

Το κέρδος παραμένει η μεγάλη «θεότητα», η ζωτική ορμή, το κινούν αίτιο. Το σύνδρομο του σκορπιού ισχύει εν προκειμένω πλήρως. Μαζί και η λατρεία του «άγιου χρήματος» και της παντοδυναμίας της αγοράς. Ο σκοπός θα εξακολουθήσει να αγιάζει τα μέσα χωρίς κανείς να αναρωτιέται: Τι αγιάζει το σκοπό της αέναης συσσώρευσης; Κανείς δεν δίνει απάντηση. Ούτε ο άνεργος ο οποίος στο δρόμο προς το σπίτι εξακολουθεί να αναρωτιέται απλώς πως θα ανακοινώσει την απόλυσή του;

Η βία της ανεργίας θα περάσει από τη γδαρμένη του ψυχή στην ίδια του την οικογένεια, προπάντων στα παιδιά. Αυτοί οι βιασμοί, αυτοί οι ζωντανοί θάνατοι στα μάτια των παιδιών είναι αβάσταχτοι. Και τότε μπορεί να τρελαθείς. Γιατί η τρέλα είναι αταξία οφειλόμενη στην απελπισία, όταν δεν έχεις κάποιον που να αναγνωρίζει τον εαυτό του σε σένα, όταν δεν υπάρχει μία κοινότητα, ένα συνδικάτο, μια συντροφιά ώστε να διοχετευθεί η υπερχειλίζουσα ενέργεια της οδύνης, της απελπισίας.

Τελικά, ο πόνος αντί να γίνει δημιουργικός, αντί να στραφεί στην κεντρική αιτία θα περιοριστεί στον διπλανό, στον μετανάστη που έρχεται από τα φτωχευμένα Βαλκάνια ή από την ταραγμένη Ασία. Θα στραφεί εναντίον των άθλιων που στοιβάζονται κατά δεκάδες σε μικρά σάπια καΐκια ή σε ψυγεία. Και αν δεν τους καταπιεί η θάλασσα, θα βολοδέρνουν στην Κουμουνδούρου, στην Ομόνοια ή στα χωράφια της επαρχίας. Εκεί όπου ο μόνος ελεύθερος χώρος του επιχειρείν για άνεργους και μετανάστες είναι η παρανομία. Σήμερα, που το ισχύον κοινωνικό μοντέλο καταρρέει, συμπαρασύρει και τον ορθό λόγο, το χρήμα καθώς και την απόλυτη ατομικότητα.

Η ελπίδα πλέον βρίσκεται στον αγώνα για μια νέα σύνθεση: τη συμφιλίωση του ατόμου με την κοινότητα· όχι τον εκτοπισμό του ορθού λόγου και της μηχανής, αλλά στον αυστηρό περιορισμό στα εδάφη που τους αναλογούν. Η ελπίδα βρίσκεται στη «γιορτή» που σώζει από τη συσσώρευση.

Μόνο η παραδοχή αυτής της αρχής θα μας επιτρέψει να θεμελιώσουμε αυθεντικές κοινότητες, αντί για απάνθρωπες κοινωνικές μηχανές.