Του ΓΙΩΡΓΟΥ Χ.ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ


Πέμπτη πρωί, στην παγωμένη πλατεία Ομονοίας της Αθήνας η φάτνη, οι μάγοι, οι άγγελοι και τα αλεξανδρινά σημαίνουν τη μεγάλη γιορτή. Πιο κει, ένας άστεγος μέσα σ’ ένα χαρτόκουτο πάνω στη σχάρα εξαερισμού του μετρό δηλοί την τραγική πραγματικότητα που βιώνουν πολλοί Έλληνες.

Δεν ξέρω αν ο άνθρωπος αυτός πριν ήταν «τζίτζικας ή μέρμηγκας», όπως κάποιοι επιμένουν, αναπαράγοντας τα στερεότυπα και τις φασιστικές γενικεύσεις γερμανικών και άλλων εντύπων, όμως σήμερα είναι ένας άνθρωπος που πονά, ένας άνθρωπος, που έχει την ανάγκη μας. Σε καμία περίπτωση, συνεπώς, δεν πρέπει να αλλοιωθεί το ελληνικό βλέμμα «συμπάθειας», επειδή κάποιος ήταν πριν τέττιγας!

Εξάλλου στην Ελλάδα, όπως και σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο, ο μέρμηγκας και ο τζίτζικας συνυπάρχουν, η συσσώρευση και το ξόδεμα, η γιορτή βοηθούν ώστε να αποφευχθεί η βία της συσσώρευσης, καθώς μετασχηματίζεται σε δύναμη και εξουσία. Θυμίζουμε τις αρχαίες «χορηγίες», το «πότλατς» αλλά και τις θρησκείες, που έθεταν όρια στην υπερβολική συσσώρευση πλούτου. Αυτά τα όρια σήμερα έχουν εκλείψει και ζούμε στη βασιλεία της νεοφιλελεύθερης υπερσυσσώρευσης των μεγάλων μαύρων μυρμηγκιών κατά το πρότυπο του ηδονιστικού ασκητισμού των Γερμανών που έρχεται σε αντίστοιξη με την ηδονιστική εξωστρέφεια(Πράξη) των λαών της Μεσογείου.

Σήμερα, λοιπόν, μας ζητούν να υιοθετήσουμε τον «αισχρό και σχοινοτενή στοχασμό πάνω στην υποκειμενική κατάσταση της ψυχής» του προτεσταντισμού(Χέγκελ) καθώς και μια ιδέα για την ελευθερία που έχει μόνο «εσωτερική αξία» και όπου η πλήρωση της ζωής θα επιδιώκεται «ένδοθεν» και όχι «έξωθεν».

Εδώ βασίζεται η αυστηρή πειθαρχία των Γερμανών. Έτσι, το κεντρο-ευρωπαϊκό αισθητικό πρόσωπο θα προσπαθήσει να συνδυάσει ένα ψυχολογικό πρόσωπο χαμένο στην ατέλειωτη σχοινοτενή ενδοσκόπηση και ένα ασταθές κοινωνικό πρόσωπο, το οποίο θα υποτάσσεται στη «στρατιωτική πειθαρχία» της κοινωνίας του Μπίσμαρκ. Άραγε, η Ευρώπη θα ενοποιηθεί με βάση αυτή τη γερμανική ταυτότητα;

Αν ισχύσει αυτό, τότε η πολιτική ηγεσία του Βερολίνου θα καταφέρει μέσω της οικονομικής κρίσης ότι δεν κατάφερε ο Χίτλερ με τα όπλα. Για όποιον δυσανασχετήσει με την αναλογία, τον παραπέμπουμε στην παρατήρηση της Τζούλιας Κρίστεβα σχετικά με τους ναζί. Οι ναζί, λοιπόν, «επειδή έχασαν την απόλυτα συμβολική, υψηλή και αφηρημένη έννοια της ανθρωπότητας (την αξίωση μιας διιστορικής ανθρώπινης αξιοπρέπειας των λαών) και την αντικατέστησαν με μία τοπική, εθνική, ιδεολογική ένταξη, η αγριότητα έγινε το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα και μπόρεσε να ασκηθεί ενάντια σ’ εκείνους που δεν μοιράζονταν αυτή την ένταξη». Αυτή η αγριότητα έχει επιστρέψει, σήμερα, με οικονομικά όπλα αυτή τη φορά.

Η ελληνική κοινωνία είναι κυριολεκτικά βομβαρδισμένη και οι Έλληνες -κυρίως η μεσαία τάξη και οι «κάτω»- είναι οι ζωντανοί νεκροί, τα ζόμπι, στα οποία ισχύει η ίδια moral insanity, η ίδια «Ηθική Τρέλα», όπου δεν αλλοιώνεται η νοημοσύνη αλλά «οι δυνάμεις του συναισθήματος», οι οποίες εκδηλώνονται με διαταραχή στις πράξεις και με μανιοκαταθλιπτικές παρεκτροπές. Θα αφήσουμε να παγιωθεί αυτή η κατάσταση;