Της Ζέζας Ζηκου


Οπως αποφασίστηκε στις 27 Νοεμβρίου, το Eurogroup θα συγκληθεί μεθαύριο, Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου, προκειμένου να εξετάσει τα αποτελέσματα του προγράμματος επαναγοράς του ελληνικού χρέους και να λάβει τις απαραίτητες αποφάσεις σχετικά με την εκταμίευση της σωτήριας δόσης προς την Ελλάδα. Εξαρτάται, λοιπόν, σχεδόν αποκλειστικά η διάσωσή μας από την επιτυχία της επαναγοράς των νέων (μετά PSI+) ομολόγων. Η πολυπόθητη δόση των 34,4 δισ. από τα 43,7 δισ. που προέβλεπε το 2ο Μνημόνιο, τελεί υπό αίρεση. Τα υπόλοιπα 9,3 δισ. θα τα πάρουμε σε τρεις δόσεις έως τον Μάρτιο, αν συμφωνήσει βεβαίως η τρόικα.

Η σωτηρία μας, λοιπόν, θα κριθεί στο Eurogroup, θυμίζοντας μου τη γνωστή ρήση του Σαρτρ, «η Κόλαση είναι οι άλλοι». Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έθεσε ως όρο για τη συνέχιση της στήριξής του προς την Ελλάδα την επιτυχή έκβαση της επαναγοράς ομολόγων, διαφορετικά θα αναστείλει τη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος. Από τη μείωση του χρέους κατά 40 δισ. ευρώ, τα 20 δισ. υπολογίζεται ότι θα προέλθουν από την επαναγορά των ελληνικών ομολόγων που έχουν ιδιώτες επενδυτές (τράπεζες, hedge funds, επιχειρήσεις, φυσικά πρόσωπα κ.λπ.).

Δυστυχώς, ξανά και ξανά παρουσιάζεται ως ένας ηράκλειος άθλος. Δεν είναι η πρώτη φορά που η επαναγορά χρέους κρίνεται ως αντιπερισπασμός για να μην αποκαλυφθεί η έλλειψη πολιτικής βούλησης των Ευρωπαίων ηγετών για πραγματική λύση. Από τη στιγμή, όμως, που τα νέα ελληνικά ομόλογα διέπονται από τον βρετανικό νόμο και διαφυλάσσονται με μια συμφωνία συγχρηματοδότησης με το EFSF, τα κίνητρα που δίνονται στους ομολογιούχους να πουλήσουν τα ομόλογα που κατέχουν σε χαμηλές τιμές δεν είναι πιθανότατα λίγα.

Το ερώτημα βέβαια τίθεται: Δεδομένου ότι τα ομόλογα αυτά, που εξέδωσε η κυβέρνηση Παπαδήμου - Βενιζέλου στο πλαίσιο του PSI+, δεν «κουρεύονται», γιατί κάποιος να τα πουλήσει σε τιμές χαμηλές όταν κάποιος άλλος τού δίνει περισσότερα; Ποιος άλλος; Τα hedge funds των οποίων τα σάλια τρέχουν με την ιδέα ότι τα αγοράζουν με έκπτωση και μετά, όπως έκαναν με την Αργεντινή πρόσφατα, θα «τρέχουν» το ελληνικό Δημόσιο (ελέω αγγλικού δικαίου) στα δικαστήρια του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης.

Να επισημανθεί, πάντως, ότι σε ισχύ βρίσκεται από την περασμένη Παρασκευή η απαλλαγή από κάθε ευθύνη των μελών των διοικητικών συμβουλίων των ελληνικών τραπεζών, που έδωσαν το πράσινο φως για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων. Η συγκεκριμένη ρύθμιση «πέρασε» με πράξη νομοθετικού περιεχομένου και πήρε αριθμό ΦΕΚ την Παρασκευή. Πρόκειται για βασικό αίτημα των τραπεζιτών, προκειμένου να μπορέσουν χωρίς κίνδυνο να δεχθούν στο μέλλον αγωγές για απιστία, να επικυρώσουν την πώληση ομολόγων σε χαμηλές τιμές.

Ωστόσο, ακόμη και αν η επαναγορά φέρει αποτελέσματα, γρήγορα θα αποδειχθεί και πάλι ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Επειδή η λύση που δόθηκε κρίθηκε προσωρινή και πιθανότατα αναποτελεσματική: σύμφωνα με τους FT, μεγάλα hedge funds που είχαν φροντίσει να αγοράσουν εγκαίρως ελληνικά ομόλογα, αναμένεται να διπλασιάσουν τα κέρδη τους κατά τη διαδικασία επαναγοράς των ομολόγων, περιορίζοντας έτσι τα περιθώρια για τη μείωση του ελληνικού χρέους. Ο διάσημος αρθρογράφος των Financial Times Βόλφγκανγκ Μινχάου έκανε λόγο για «σαλαμοποίηση» της βοήθειας προς την Ελλάδα, χαρακτηρίζοντας αποσπασματική την ευρωπαϊκή πολιτική του Βερολίνου. Τόσο ο ίδιος ο Μινχάου όσο και οι F.T. θεωρούν ότι το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους είναι αναπόφευκτο και το Βερολίνο πρέπει, επιτέλους, να πει την αλήθεια στον γερμανικό λαό, αντί να μεταθέτει τη δύσκολη αυτή απόφαση για μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2013.

Ομως, το «τεράστιο» λάθος επικεντρώνεται στο ότι η οποιαδήποτε ανακούφιση του ελληνικού χρέους εξαρτάται από τη συνέχιση της δημοσιονομικής λιτότητας. Μέτρα όπως το πραγματικό «κούρεμα» του χρέους θα ήταν περισσότερο αποτελεσματικά, αλλά κάτι τέτοιο έχει μετατεθεί, για πολιτικούς λόγους, μετά τις γερμανικές εκλογές. Ωστόσο, αυτό που χρειάζεται η ελληνική οικονομία ώστε να είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα, είναι επιθετικά μέτρα για την τόνωση της ανάπτυξης. Η συμφωνία διατηρεί την Ελλάδα οικονομικά φερέγγυα για τους επόμενους μήνες, αλλά το τίμημα μπορεί να αποδειχθεί πολύ μεγάλο για να το αντέξει η ελληνική οικονομία και κοινωνία. Και όπως επισημαίνουν οι New York Tmes, ο «εύθραυστος χαρακτήρας» της τριτοκομματικής κυβέρνησης μπορεί να μην αντέξει μέχρι τις γερμανικές εκλογές. Σύμφωνα πάντα με το κύριο άρθρο των NYT, η καταστροφή μπορεί να αποφευχθεί, υπό την προϋπόθεση ότι η κ. Μέρκελ θα προτάξει την επιβίωση της Ελλάδας και το μέλλον της Ε.Ε. έναντι των εκλογικών υπολογισμών της.