Του Νικόλα Σεβαστάκη


Υπάρχει, λένε τώρα, κάτι αινιγματικό και ακατανόητο στις «απαιτήσεις της τρόικας». Η σχετική έκφραση -οι απαιτήσεις της τρόικας- κοντεύει μάλιστα να υποκαταστήσει τις περίφημες βουλές του Υψίστου, που και τούτες, όπως γνωρίζουμε, άδηλες και γριφώδεις είναι.

Όσοι πάντως μιλούν για απροσδόκητες απαιτήσεις, έχουν ήδη αποδεχτεί κι έχουν ήδη συμφωνήσει στη λογικότητα του βασικού προγράμματος: οι όποιοι παραλογισμοί προκύπτουν στις λεπτομέρειες, στις εξειδικεύσεις. Μήπως όμως το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρότερο από την «αδιαλλαξία» ενός Τόμσεν ή τη «διαλλακτικότητα» κάποιου Μορς; Ανεξάρτητα από το αν οι απαιτήσεις της τελευταίας στιγμής προκαλούν εκνευρισμό στην κυβέρνηση, κανείς από τους συμπολιτευόμενους δεν μπορεί να προσποιείται ότι αγνοεί τα θεμελιώδη δεδομένα.

Το πρώτο δεδομένο είναι η μεγάλη συμβολή όλου αυτού του σκηνικού στην κοινωνική ασφυξία. Αναφέρομαι εδώ στο δημόσιο αίσθημα όχι στη στενή οικονομική σφαίρα. Ο τρόπος με τον οποίον η ελληνική ελίτ συνομιλεί με τις «απαιτήσεις των ξένων» ενισχύει απόλυτα τις παρδαλές θεωρίες συνωμοσίας, τρέφοντας την μπλογκόσφαιρα της τερατολογίας με τους διάφορους απίθανους εξ Αμερικής ευεργέτες και τους Ρότσιλντ ή την «παγκόσμια ανθελληνική Μασονία» στο φόντο της εξήγησης για τα δεινά της χώρας.

Το δεύτερο δεδομένο, σύστοιχο με το πρώτο, είναι η εντυπωσιακή άνοδος της σκληρότητας στις κρίσεις και στις συναισθηματικές αντιδράσεις. Καθημερινά πέφτω επάνω σε ανθρώπους που βρίζουν και εκτοξεύουν χολή επί δικαίους και αδίκους, δίχως να ξεχωρίζουν κανέναν και τίποτα από τον σωρό. Ο χολωμένος είναι συχνά το ίδιο πρόσωπο με τον μοιρολάτρη, τον αυτοσχέδιο λαϊκό μηδενιστή που έχει φτάσει στο συμπέρασμα ότι τα πάντα έχουν προδιαγραφεί αλλού, σε κάποια μυστική Λέσχη από όπου διαφυγή δεν υπάρχει.

Οι «μεταρρυθμιστές» μας έχουν την κύρια ευθύνη και γι' αυτή τη θλιβερή σπορά ανορθολογισμών στο κοινωνικό σώμα: επιμένοντας, για παράδειγμα, στο μοτίβο ότι ο εργαζόμενος στην αγορά χάνει τα πάντα επειδή ο δημόσιος υπάλληλος δεν έχει ακόμα τσακιστεί όσο πρέπει στα βαθύτερα Τάρταρα. Η παράδοξη απαίτηση εξίσωσης στην καταδίκη φτιάχνει εν τέλει μια φαρμακωμένη ανθρώπινη συνύπαρξη, η οποία διαβρώνει ακόμα περισσότερο την πολιτική κοινότητα.

Στρέφοντας το βλέμμα έξω από τα ελληνικά πράγματα, στην ευρύτερη περιοχή της ευρωπαϊκής κρίσης, πολλά φαινόμενα υπονοούν κάτι αντίστοιχο: οι ατομικοί φόβοι συνδαυλίζουν πια τον πειρασμό για απόσχιση, τις τάσεις κατάτμησης του ευρωπαϊκού χώρου. Η κάθοδος προς την αυτοσυντήρηση για την εξασφάλιση του στοιχειώδους εκδηλώνεται με διαφορετικές μορφές: επιβιωτικός πανικός για τα ορφανά άτομα, αλλά και αναγεννημένοι αυτονομισμοί και εθνικισμοί.

Η πολιτική που αγνοεί τις θεμελιώδεις παραμέτρους είναι πολιτική τύφλωσης και συνεχούς υπεκφυγής. Και κάτι τέτοιο ζούμε σήμερα.