Οι διαδηλώσεις κατά της Ιαπωνίας στην Κίνα για τα νησιά Senkaku/ Diaoyu έχουν παύσει, αλλά με τα πλοία της Ταϊβάν και της Κίνας να επιζητούν αναστάτωση και την πιθανότητα για πιο προκλητικές ενέργειες, δεν θα πάρει πολύ ωσότου τα συναισθήματα να φουντώσουν και πάλι.

Ούτε οι κινέζοι ούτε οι ιάπωνες ηγέτες δε βρίσκονται σε καλή θέση για να χειριστούν μια παρατεταμένη αντιπαράθεση δεδομένων των πιέσεων για την αναζωογόνηση των οικονομιών τους. Και πολιτικά, οι δύο πλευρές δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά το να αποσπάσουν την προσοχή σε μια περίοδο που το Πεκίνο προσπαθεί να ολοκληρώσει μια περίπλοκη δεκαετή μεταβατική ηγεσία και την πολιτική σκηνή του Τόκιο να βρίσκεται σε σύγχυση, καθώς ετοιμάζεται για μια ακόμη εκλογή. Ούτε μπορούν να αντέξουν οικονομικά οι δύο πλευρές να θεωρηθεί ότι ενδίδουν στις εθνικιστικές πιέσεις.

Η πιο νηφάλιοι συνειδητοποιούν ότι υπάρχουν πολλά που μπορούν να προκύψουν για την προώθηση στενότερων οικονομικών δεσμών και το μετριασμό των εντάσεων. Οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν μια «καλοήθη αμέλεια» για να αναβάλουν τα συναισθηματικά φορτισμένα θέματα μέχρι τα συναισθήματα να επιτρέψουν μια χαλάρωση της αντιπαλότητας. Αυτό είναι ένα μονοπάτι που η ηπειρωτική Κίνα και η Ταϊβάν έχουν ακολουθήσει με κάποια επιτυχία τα τελευταία χρόνια.

Είναι σαφές ότι τόσο η Κίνα όσο και η Ιαπωνία θα άντεχαν να χάσουν αν οι διαφορές οδηγούσαν στη ρήξη των σχέσεων που θα διέκοπταν την παραγωγή και θα προκαλούσαν μποϊκοτάζ. Το διμερές εμπόριο έχει τριπλασιαστεί κατά την τελευταία δεκαετία σε περισσότερα από $ 340 δισ.. Η Κίνα είναι τώρα η σημαντικότερη εξαγωγική αγορά της Ιαπωνίας και οι ιαπωνικές επενδύσεις στην Κίνα είναι στο διπλάσιο από αυτές των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας τα τελευταία χρόνια.

Είναι προφανές ότι και οι δύο πλευρές έχουν περισσότερα να χάσουν από τη διακοπή των οικονομικών σχέσεων από ό, τι θα μπορούσαν να κερδίσουν από τον έλεγχο ως επί το πλείστον μερικών ασήμαντων νησιών. Αλλά αν η μαχητική ρητορική και η πολιτική υπεροπτική στάση επικρατήσουν, τότε η οικονομική διαφωνία μπορεί να μετατοπιστεί από την προστασία αμοιβαίων οφελών στην αξιολόγηση ποιας πλευράς θα πληγεί περισσότερο αν ασκηθούν οικονομικές πιέσεις.

Η Ιαπωνία έχει μια πολύ πιο ουσιαστική οικονομική παρουσία στην εγχώρια αγορά της Κίνας από ό, τι το αντίστροφο. Οι ιαπωνικές αλυσίδες εστιατορίων είναι αρκετά δημοφιλείς και τα καταστήματα λιανικής πώλησης τους, πωλούν τα πάντα, από αυτοκίνητα μέχρι ηλεκτρονικά είδη στην Κίνα. Αλλά οι περισσότεροι Κινέζοι καταναλωτές δεν θα εξέταζαν το ενδεχόμενο να στραφούν σε ευρωπαϊκές και άλλες ασιατικές μάρκες πιο πολύ από θυσία και σε αυτό το βαθμό, η Ιαπωνία θα μπορούσε να είναι πιο ευάλωτη στο να πληγεί ή σε ένα εμπορικό μποϊκοτάζ. Ωστόσο, η Κίνα βρίσκεται, επίσης, να χάνει - τα περισσότερα από αυτά τα προϊόντα που παράγονται από τις κινεζικές επιχειρήσεις ιδιοκτησίας του Δημοσίου με τοπική εργασία και υλικά - και έτσι οι δευτερογενείς επιπτώσεις θα κέρδιζαν από τα συμφέροντα της Κίνας.

Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις όσον αφορά τις επιπτώσεις στην ανάπτυξη, όμως, έρχονται από τους συμπληρωματικούς ρόλους που οι δύο χώρες διαδραματίζουν στο ανατολικό ασιατικό δίκτυο παραγωγής. Η Κίνα μπορεί να είναι το πρόσωπο αυτού του δικτύου, όπως το εργοστάσιο συναρμολόγησης για τον κόσμο, αλλά το μεγαλύτερο μερίδιο από τα εξελιγμένα εξαρτήματα για τη συναρμολόγηση προέρχεται από την Ιαπωνία. Η Κίνα, ωστόσο, έχει ωφεληθεί πολύ από τις θέσεις εργασίας που δημιουργούνται σε βιομηχανίες εξαγωγικού προσανατολισμού. Και τόσο η Κίνα όσο και η Ιαπωνία έχουν ωφεληθεί διότι οι συμφωνίες αυτές κάνουν χρήση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους, επιτρέποντάς τους να εξειδικευτούν και να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας. Το μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας με τη Δύση, το οποίο προέκυψε εν μέρει λόγω αυτής της δομής του δικτύου, έχει υποθάλψει σημαντικές εντάσεις με τις ΗΠΑ. Αλλά συχνά παραβλέπεται ότι η Ιαπωνία αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο μέρος του πλεονάσματος αυτού στους όρους προστιθέμενης αξίας.

Η εκτίμηση του κόστους για τις δύο πλευρές, αν το δίκτυο παραγωγής γινόταν όμηρος των διαφορών των νήσων είναι πιο περίπλοκη, διότι και άλλες χώρες συμμετέχουν και οι ρόλοι εξελίσσονται. Ολοένα και περισσότερο, η Κίνα έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί τόσο σε χαμηλά όσο και σε υψηλά άκρα του φάσματος τεχνολογίας. Στο παρελθόν, με την αφθονία της υπερεργασίας και τη σχετική τεχνολογική καθυστέρηση, η Κίνα είχε μεγαλύτερο πλεονέκτημα σε τομείς υψηλής έντασης εργασίας. Αλλά η ταχεία αύξηση των μισθών, η ανατίμηση του κινεζικού νομίσματος και η συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού την ώθησαν στο να ανταγωνίζεται στο υψηλότερο σημείο της αλυσίδας αξιών. Με την επιθετική αναβάθμιση της τεχνολογικής ικανότητας και τη στερεοποίηση των υποδομών της, η Κίνα έχει ενισχύσει τη θέση της σε γραμμές παραγωγής πιο εντατικών δεξιοτήτων.

Η αύξηση του κόστους των μεταφορών και η πολυπλοκότητα της διασποράς της αλυσίδας εφοδιασμού είναι ενθαρρυντικές, επίσης, επιχειρήσεις που ήδη έχουν ανατεθεί σε εξωτερικούς συνεργάτες ώστε να ενσωματωθούν περισσότερο στο εσωτερικό της Κίνας. Καθώς οι εταιρείες κινεζικής τεχνολογίας υψηλής έντασης όπως η Huawei επεκτείνονται, οι τοπικές διασυνδέσεις βαθαίνουν. Η επεξεργασία που σχετίζεται με τις εισαγωγές και τις εξαγωγές έχει μειωθεί κατά περίπου δέκα ποσοστιαίες μονάδες ως ποσοστό του συνολικού εμπορίου κατά την τελευταία δεκαετία, που η παραγωγή έχει γίνει πιο ολοκληρωμένη εντός της Κίνας. Το καθαρό αποτέλεσμα είναι ότι οι δυνάμεις πιέζουν την Κίνα να γίνει περισσότερο ένας ανταγωνιστής της Ιαπωνίας στο δίκτυο παραγωγής παρά ένας συμπληρωματικός συνεργάτης.

Οι περιφερειακές οικονομικές και εμπορικές εκτιμήσεις επηρεάζουν επίσης τη διαφωνία. Και οι δύο χώρες ανταγωνίζονται για πρόσβαση σε πόρους από υδρογονάνθρακες μέχρι βασικά μέταλλα. Οι διμερείς εντάσεις εγείρονται κάθε φορά που μια συμφωνία έχει επιτευχθεί, όπως ο καθορισμός της διαδρομής για το ρωσικό αγωγό πετρελαίου που εξυπηρετεί την Ασία ή η ανάθεση των συμβάσεων εξόρυξης στη Μιανμάρ. Ως μια ώριμη οικονομία, η ανάπτυξη της Ιαπωνίας είναι μικρότερης έντασης πόρων από της Κίνας. Αλλά αδυναμίες της δεν μπορεί να είναι λιγότερες, λόγω ειδικών παραγόντων, όπως η σχεδόν μονοπωλιακή θέση της Κίνας σε σπάνια εδάφη που είναι ζωτικής σημασίας για τις πιο εξελιγμένες γραμμές παραγωγής της Ιαπωνίας.

Πώς οι δύο πλευρές χειρίζονται τις πολιτικά χρωματισμένες περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες, είναι επίσης ένα θέμα. Η Ιαπωνία μπορεί πλέον να αισθάνεται ότι η ένταξη στην Trans Pacific Partnership θα έφερνε την Ιαπωνία πιο κοντά σε ένα εμπορικό μπλοκ αμερικανικής ηγεσίας ως αντιστάθμιση στην αυξανόμενη οικονομική επιρροή της Κίνας. Αλλά μαζί με τον "άξονα" της Αμερικής προς την Ασία, αυτό μπορεί να ενισχύσει τις ανασφάλειες μεταξύ των σκληροπυρηνικών της Κίνας ότι όλα αυτά είναι μέρος μίας "περιοριστικής" στρατηγικής και ότι οι ισχυρότερες οικονομικές σχέσεις με την Ιαπωνία δεν αξίζουν τον κόπο.

Όλα αυτά είναι μια υπενθύμιση ότι οι φαινομενικά ασήμαντες, αλλά συναισθηματικά φορτισμένες διαφωνίες μπορούν να προκαλέσουν ενέργειες με εκτεταμένες αρνητικές συνέπειες για όλους. Και οι δύο πλευρές πρέπει να θέσουν αυτή τη διαμάχη στο πίσω μέρος, εκεί όπου ανήκει.