The Guardian

Ιδού μερικές ενδείξεις για το ότι η δυτικού τύπου δημοκρατία παρακμάζει:

Στην Ιρλανδία, το εμπιστευτικό προσχέδιο του εθνικού προϋπολογισμού, που ακόμη δεν έχει δει ο λαός της χώρας, διαρρέεται από αξιωματούχους της ΕΕ στο γερμανικό κοινοβούλιο, όπου εξετάζεται ενδελεχώς από μια γερμανική οικονομική επιτροπή.

Στην Ιταλία, αναλαμβάνει πρωθυπουργός ο μη εκλεγμένος πρώην σύμβουλος της Goldman Sachs Mario Monti, υποσχόμενος ακόμη περισσότερες θυσίες.

Στην Ελλάδα, οι αγορές επιβάλλουν τον τεχνοκράτη πρώην κεντρικό τραπεζίτη Λουκά Παπαδήμο.

Και στο Βερολίνο, τη περασμένη εβδομάδα, συσκέφτηκαν ο David Cameron, που όμως δεν μπόρεσε να κερδίσει αυτοδυναμία τη χώρα του, με την καγκελάριο Α. Merkel, την οποία δεν εμπιστεύονται πλέον οι Γερμανοί πολίτες, για να βρουν λύση στη κρίση χρέους της ευρωζώνης!

Η εικόνα των πολιτικών σήμερα, κάθε άλλο παρά εμπνέει. Χάρτινοι ηγέτες, μη εκλεγμένοι γραφειοκράτες, και πολιτικοί χωρίς καμία λαϊκή απήχηση… Όλα δείχνουν πως η δημοκρατία παραπαίει.

Το ερώτημα που τίθεται είναι μήπως ο νεοφιλελευθερισμός που χαρακτήρισε την δημοκρατία των τελευταίων δεκαετιών, προκάλεσε τοξικότητα εις βάρος της;

Τι εννοούμε όμως όταν λέμε δημοκρατία, ή μάλλον δημοκρατία της ελεύθερης αγοράς; Η αλήθεια είναι ότι η Δύση, που δίδαξε την έννοια της δημοκρατίας σε άλλες γεωγραφικές περιοχές, κινείται αργά αλλά σταθερά προς μια εντελώς παρακμασμένη μορφή της.

Η δημοκρατία στην Ευρώπη ασχολείται κυρίως με κάποιες εκλογικές παραμέτρους, ορισμένες από ελάχιστες επιλογές, υπό την επιρροή των ΜΜΕ, και των αγορών. Τόσο οι πολιτικοί θεωρητικοί όσο και οι διαμαρτυρόμενοι πολίτες στους δρόμους συμφωνούν πως η δημοκρατία σήμερα έχει απομακρυνθεί πλήρως από τις έννοιες της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας, και της συμμετοχής.

Τις τελευταίες δεκαετίες κυριάρχησε μια μανία απορρύθμισης των χρηματαγορών, και λιγότερου κράτους γενικά. Αυτό μετέτρεψε τους πολιτικούς μας σε «κυνηγούς ανεμοστρόβιλων», που από το 2008 κυνηγούν τη μια κρίση μετά την άλλη ασθμαίνοντας.

Εκεί που κάποτε οι πολιτικοί προσέφεραν κάποιο όραμα, σήμερα είναι θύματα των αγορών, με την πολιτική διαδικασία να έχει μεταμορφωθεί σε μια φτηνή και προσωρινή συναλλαγή.

Δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη το ότι η σημερινή κρίση έχει υποβαθμίσει την δημοκρατία. Από το 2008, υπάρχουν φωνές που προειδοποιούν για οπισθοχώρηση της δημοκρατίας. Οι αποφάσεις πλέον λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο, μέσα από διεθνείς μηχανισμούς, και χωρίς κοινοβουλευτικό έλεγχο, διαφάνεια, και λαϊκή συμμετοχή. Όλα αυτά οδηγούν την δημοκρατία σε ελεύθερη πτώση.

Τα πολιτικά κόμματα της Δύσης, που εξυπηρετούν τα συμφέροντα κάποιων προνομιούχων τάξεων, έχασαν προ πολλού την ικανότητα να κριτικάρουν τις επιταγές των αγορών, προσαρμοζόμενα σε αυτές του νεοφιλελευθερισμού. Σήμερα, υπάρχει μια τάση αυτοκριτικής, και μια τάση για επιστροφή στην πολιτική των ηθικών αξιών, αλλά είναι ήδη πολύ αργά.

Οι επιπτώσεις του νεοφιλελευθερισμού στην Ρώμη και στην Αθήνα προκαλούν σοκ. Οι εθνικές κυβερνήσεις παλεύουν (μάταια) με τους παγκόσμιους μηχανισμούς, τις τράπεζες, και τις χρηματαγορές.

Τον ίδιο αγώνα δίνει και η δημοκρατία, για διαφορετικό όμως λόγο. Η δημοκρατία πρέπει να είναι αμφίδρομη και να κινείται ταχέως. Τα απορυθμισμένα όμως διαπλεκόμενα οικονομικά συστήματα που δημιουργήσαμε, παίρνουν άμεσες αποφάσεις από τα παρασκήνια, οι οποίες εφαρμόζονται μέσα από τις κινήσεις των αγορών, και τα σπρεντς των ομολόγων.

Η πολιτική αποτυγχάνει, αλλά δεν αρκεί το να κατηγορούμε κάποιες μικρές πολιτικές και οικονομικές ελίτ. Η κρίση έχει βαθύτερες ρίζες, και φταίνε και οι λαοί που στην πορεία έχουν αποστασιοποιηθεί από την πολιτική τους συμμετοχή.

Οι φούσκες των ακινήτων στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, τα χρηματιστήρια, τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, όλα αυτά έχουν προκαλέσει μια νοοτροπία «ραντιέρη», που αντανακλάται στον χαρακτήρα των πολιτικών που εκλέγουμε, και που βλέπουν την πολιτική ως «μπουτίκ», και όχι ως κάλεσμα.

Απεμπολήσαμε την συμμετοχή μας στα κοινά, παραδίνοντας εν λευκώ την εξουσία σε κάποιους οι οποίοι με τη σειρά τους παραδόθηκαν σε ένα αόρατο σύστημα που όμως δεν λογοδοτεί, και όλα αυτά τα αποδεχτήκαμε με αντάλλαγμα την πλαστή μας ευμάρεια.

Τώρα όμως που αυτό το σύστημα αποσυντίθεται, αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε πως παραδώσαμε πολύ περισσότερα από όσα θα έπρεπε.

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...