Είτε μας αρέσει είτε όχι, οι κεντρικοί τραπεζίτες αποτελούν κομμάτι της πολιτικής συμπλοκής. Δεν είναι τόσο ζήτημα του κατά πόσον η ανεξαρτησία είναι καλή ή κακή. Απλά, η ίδια η νομισματική πολιτική δεν είναι πλέον δουλειά για τεχνοκράτες.

Προ-κρίσης, θεωρήθηκε ότι με την επίτευξη σταθερότητας των τιμών θα ήταν όλοι ικανοποιημένοι. Ναι, οι κεντρικοί τραπεζίτες θα πρέπει να ωθούν τα επιτόκια προς μία κατεύθυνση, με αποτέλεσμα κάποιοι από εμάς να είναι καλύτερα και άλλοι χειρότερα. Μέσα στον οικονομικό κύκλο, ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτά θα εξομαλυνθούν αργά ή γρήγορα. Υπό αυτή την έννοια, η νομισματική πολιτική θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πολιτικά ουδέτερη.

Δεν είναι πλέον. Με την ύφεση, οι ανεπτυγμένες οικονομίες παγκοσμίως έχουν μείνει στάσιμες και οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν είχαν άλλη επιλογή από το να κρατήσουν τα επιτόκια κοντά στο μηδέν και να συνεχίσουν με όλο και πιο αντισυμβατικές νομισματικές πολιτικές με την ελπίδα ότι θα προκαλέσουν μια ισχυρή ανάκαμψη.

Η νομισματική πολιτική σήμερα φέρει μεγάλες πολιτικές προεκτάσεις. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, η πιο προφανής ένδειξη είναι η προθυμία της Τράπεζας της Αγγλίας να ανεχτεί ένα ποσοστό πληθωρισμού πολύ πάνω από το στόχο που είχε τεθεί από το κοινοβούλιο. Ενώ υπάρχει μια εύλογη δικαιολογία - πολύ καλύτερα, σίγουρα, να συμπιεσθούν οι μισθοί όλων των εργαζομένων σε πραγματικούς όρους από το να επέλθει αύξηση της ανεργίας - δεν είναι καθόλου προφανές ότι πρόκειται για μια απόφαση που πρέπει να ληθφεί από τις κεντρικές τράπεζες και μόνο.

Υπάρχουν λιγότερο προφανείς επιπτώσεις που δικαιολογούν επίσης μεγαλύτερη συζήτηση. Η ποσοτική χαλάρωση μπορεί να κάνει πιο εύκολη για τις κυβερνήσεις την άντληση φτηνών κεφαλαίων. Αλλά, με την αύξηση της καθαρής αξίας των μελλοντικών υποχρεώσεων των συνταξιοδοτικών ταμείων, δημιουργούνται προβλήματα για τα κεφάλαια που έχουν ήδη ελλείμματα. Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει είτε μεγαλύτερες συνταξιοδοτικές εισφορές για τους εργαζόμενους και ίσως χαμηλότερες μελλοντικές συνταξιοδοτικές παροχές, ή στην περίπτωση δημοσίων υπαλλήλων, αυξήσεις φόρων ή περικοπές δαπανών. Εν τω μεταξύ, μερικοί από τους μεγαλύτερους κερδισμένους της ποσοτικής χαλάρωσης είναι εκείνοι με ήδη πλούσιο ενεργητικό και σχετικά μεγάλοι σε ηλικία που προτιμούν να αθροίζουν τα έκτακτα κέρδη τους αντί να τα ξοδεύουν.

Με άλλα λόγια, η νομισματική πολιτική έχει να κάνει περισσότερο με την αναδιανομή του εισοδήματος και του πλούτου, παρά την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν λάβει αποφάσεις που είναι περισσότερο πολιτικές παρά οικονομικές.

Γι 'αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη ότι η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών είναι υπό απειλή. Πουθενά δεν είναι αυτό πιο φανερό από ότι στην Ιαπωνία, όπου η νέα κυβέρνηση του Σίνζο Άμπε σχεδιάζει και να διορίσει νέο κυβερνήτη στην Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) και να ‘βελτιώσει’ την εντολή της τράπεζας για σταθερότητα των τιμών. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας είναι πιθανό να βρεθεί υπό πίεση για να φτάσει σε ποσοστό πληθωρισμού του 2 τοις εκατό αντί για το τρέχον 1 τοις εκατό στόχο, ώστε να ευθυγραμμιστεί με τις άλλες κεντρικές τράπεζες.

Φαίνεται μια λογική φιλοδοξία. Όμως, ανακοινώνοντας μια φιλοδοξία δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα πρέπει να γίνει και πραγματικότητα. Υποστηρικτές της Άστον Βίλα, για παράδειγμα, σίγουρα ελπίζουν ότι η ομάδα τους κάποια μέρα θα κερδίσει την αγγλική Premier League. Με τη σημερινή της μορφή, ωστόσο, οι πιθανότητες φαίνονται μικρές. Ομοίως, ακόμη και αν η BoJ ελπίζει να φτάσει το 2 τοις εκατό, θα έχει τα εργαλεία να το κάνει; Φανταστείτε να μην το κάνει. Το προφανές θα ήταν να προκαλέσει μια μεγάλη αύξηση του ελλείμματος του προϋπολογισμού που πρέπει να χρηματοδοτηθεί μέσω των πωλήσεων μιας νέας έκδοσης κρατικών ομολόγων στην κεντρική τράπεζα. Σε εκείνο το σημείο, η πολιτικοποίηση της τράπεζας θα είναι σχεδόν πλήρης: δεν θα είναι τίποτε περισσότερο από μια υπηρεσία της κυβέρνησης.

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς οι Ιάπωνες πολίτες θα συμπεριφερθούν υπό αυτές τις συνθήκες. Θα βλέπουν την διαδικασία ως λογική προέκταση των μη συμβατικών πολιτικών, που οδηγούν σε μια μέτρια αύξηση του πληθωρισμού; Ή θα θεωρήσουν ότι η BoJ είναι πλέον ένας παθητικός παράγοντας της δημοσιονομικής πολιτικής, χωρίς να είναι πλέον σε θέση να προσφέρει νομισματική πειθαρχία; Αν ναι, σίγουρα δεν θα αργήσει η στιγμή που θα ξεπουλάνε τα γιεν τους, προκαλώντας μια μετατόπιση από τον υπερβολικά χαμηλό στον υπερβολικά υψηλό πληθωρισμό.

Είναι δύσκολο να το φανταστεί κανείς, ιδιαίτερα σε μια χώρα που μαστίζεται από αποπληθωρισμό. Αλλά μετά από δύο δεκαετίες ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας, πρέπει να αναλογιστούμε την πραγματικότητα. Δεν μπορούν οι κεντρικές τράπεζες πλέον να είναι ουσιαστικά ανεξάρτητες διότι οι πολιτικές τους οδηγούν σε νικητές και ηττημένους. Είναι αποφάσεις που είναι εγγενώς πολιτικές. Όταν οι πολιτικοί το αναγνωρίσουν αυτό σίγουρα θα μπουν στον πειρασμό να αναλάβουν τα ηνία. Τότε είναι που η νομισματική σταθερότητα δεν θα μπορεί πλέον να είναι εγγυημένη.